Học trực tuyến còn vô vàn khó khăn
Nằm cách trung tâm huyện Mường Chà, tỉnh Điện Biên hơn 100km, Huổi Mí là xã vùng sâu, vùng xa rất khó khăn, với khoảng 80% dân số là đồng bào Mông, trên 60% hộ nghèo. Toàn xã có hơn 500 học sinh bậc tiểu học. Tuy nhiên, qua khảo sát mới đây chỉ có gần 150 em có điện thoại thông minh, có thể tham gia học trực tuyến (chiếm 29,02%).
Thầy giáo Cà Văn Sơn, Hiệu trưởng Trường Phổ thông Dân tộc bán trú Tiểu học Huổi Mí cho biết, không chỉ khó khăn về thiết bị, mà ngay tại điểm trường trung tâm cũng chưa có mạng internet, 5/10 điểm trường ở các điểm bản chưa có điện lưới quốc gia, đường ô tô, mạng internet, sóng điện thoại…
Với vô vàn khó khăn này, hiện nay, để triển khai việc dạy học trực tuyến thích ứng với phòng chống dịch bệnh COVID-19 trong điều kiện bình thường mới là vô cùng khó khăn. Nơi nào thuận lợi cũng chỉ được phủ sóng 3G, 4G, đường truyền không ổn định. Trong khi đó yêu cầu học trực tuyến là phải có lượng truy cập băng thông lớn, ổn định. Bên cạnh đó, để học sinh các khối lớp 1, 2, 3 có thể học trực tuyến được cần phải có sự hỗ trợ của phụ huynh, do các em còn nhỏ, việc tiếp cận công nghệ còn khá mới mẻ. Trong khi điều này ngay bản thân nhiều người dân ở trong xã, bản còn chưa thạo tiếng phổ thông, không có điều kiện về kinh tế, công việc thường xuyên đi nương, giao phó con trẻ lại cho nhà trường.
Còn tại Trường Phổ thông Dân tộc bán trú Trung học cơ sở Sín Chải (xã xa nhất của huyện Tủa Chùa) hiện cũng có tới 60% học sinh chưa có thiết bị di động để học trực tuyến. Xã Sín Chải cũng còn có 3 bản chưa có điện lưới quốc gia.
Thầy giáo Phạm Văn Lợi, Hiệu trưởng Trường Phổ thông Dân tộc bán trú Trung học cơ sở Sín Chải cho biết, nếu bắt buộc phải triển khai học trực tuyến thì cần ưu tiên nhất lúc này là 90 học sinh khối lớp 9. Để đáp ứng nhu cầu trong tình hình mới, nhà trường đã đề xuất với Phòng Giáo dục và Đào tạo cũng như các ban, ngành, đoàn thể của địa phương để kêu gọi xã hội hóa thiết bị cho học sinh. Tuy nhiên, cho đến giờ vẫn chưa nhận được sự hỗ trợ nào. Còn với thực tế của một trường đóng chân nơi vùng khó thì cũng khó có đủ lực để tự xoay sở.
Đối với các trường vùng sâu, vùng xa, điều này có thể dễ hiểu. Thế nhưng, ngay cả đối với các trường ở vùng được xem là thuận lợi hơn cũng không có mấy khả quan.
Điển hình như Trường Tiểu học Núa Ngam (xã Núa Ngam, huyện Điện Biên) cách trung tâm huyện chưa đầy 20 km song việc triển khai học trực tuyến hiện cũng gặp không ít “rào cản”. Cô giáo Bùi Thị Thu Hằng, Hiệu trường nhà trường cho biết, theo rà soát mới đây thì chỉ có 132/419 học sinh có thiết bị để học trực tuyến, nhưng thực tế chỉ khoảng 10 – 20% trong số đó đảm bảo bố trí được thiết bị và các điều kiện tham gia học trực tuyến ổn định. Lý do được nhiều phụ huynh chia sẻ là nhà có 1 thiết bị nhưng lại có tới 2-3 con học phổ thông, nên “được anh thì mất em”. Thêm vào đó việc mạng internet hoặc sóng 3G, 4G chập chờn, đường truyền không ổn định khiến quá trình học dễ bị gián đoạn.
Theo thống kê mới đây của Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Điện Biên, trong tổng số trên 200.000 học sinh toàn tỉnh, chỉ có hơn 36.000 học sinh phổ thông có thiết bị phục vụ học tập trực tuyến (chiếm 25,46%).
Giáo viên gồng mình nhận phần khó
Về những giải pháp đảm bảo mọi điều kiện học tập cho học sinh trong bối cảnh dịch COVID-19 vẫn còn nhiều diễn biến phức tạp như hiện nay, cô giáo Bùi Thị Thu Hằng, Hiệu trường Trường Tiểu học Núa Ngam (xã Núa Ngam, huyện Điện Biên) cho biết, với điều kiện thực tại thì việc bố trí đầy đủ thiết bị cho các em học trực tuyến gần như là không thể. Vì thế nhà trường đang phải vận dụng việc phân chia các đối tượng học sinh khác nhau, để áp dụng phương án dạy học khác nhau. Việc tổ chức dạy trực tuyến chỉ triển khai ở trung tâm xã – nơi có đầy đủ các điều kiện về thiết bị, điện lưới, mạng internet… Còn lại đa phần học sinh thuộc diện khó khăn, giáo viên phải trực tiếp giao bài, hướng dẫn tại nhà, hoặc lập nhóm zalo đối với phụ huynh có thiết bị đáp ứng cho việc học.
Tuy nhiên, để thực hiện được những giải pháp này, bản thân các giáo viên sẽ phải chấp nhận phần khó về mình. Bởi ngay như tại địa bàn xã Núa Ngam hiện vẫn có một số điểm bản như: Huổi Hua, Tin Lán… nằm cách trung tâm gần 10km, giao thông hoàn toàn là đường đất, ngược núi và hiểm trở. Do đó mỗi giáo viên sẽ được phân chia theo từng bản và phụ trách toàn bộ số học sinh khối lớp mình giảng dạy ở bản đó. Mỗi tuần 2 lượt lên bản để tìm gặp học sinh, giao bài, hướng dẫn các em làm bài, giải đáp thắc mắc, rồi thu bài giao của lần trước.
“Tại những điểm này các hộ dân đa phần sống rải rác, không tập trung. Nếu nghỉ học ở nhà, học sinh thường lên nương theo bố mẹ, rất khó để gặp. Mỗi lượt thầy cô đi cũng phải mất 1, 2 ngày mới hoàn thành công việc, vô cùng vất vả, nhưng vì nhiệm vụ và trách nhiệm với học sinh, các thầy cô đều không nề hà”, cô Hằng chia sẻ.
Còn tại Trường Phổ thông dân tộc bán trú Trung học cơ sở Huổi Mí, mặc dù có 31/299 học sinh có thiết bị học trực tuyến, song theo thầy giáo Nguyễn Học Thức, Hiệu trưởng nhà trường thì không phải em nào cũng tham gia được. Lý do là những “rào cản” về cơ sở hạ tầng điện lưới, mạng internet. “Chúng tôi không thể ngồi chờ sự hỗ trợ về thiết bị, hay phụ thuộc hoàn toàn vào việc học trực tuyến được. Do đặc thù là trường bán trú, học sinh ăn, nghỉ, học tại chỗ, nên nhà trường đã chủ động yêu cầu học sinh, giáo viên không về nhà, hạn chế tiếp xúc với bên ngoài. Giả sử dịch bệnh bùng phát trên địa bàn, nhà trường sẽ triển khai nội bất xuất, ngoại bất nhập để ngăn chặn nguồn lây, đảm bảo các điều kiện duy trì học trực tiếp”.
Để triển khai được giải pháp này, giáo viên, nhân viên nhà trường sẽ thêm phần vất vả do phải bố trí, phân công tăng cường nhân lực, thời gian quản lý, chăm sóc học sinh, từ việc ăn, nghỉ, sinh hoạt trong cả ngày nghỉ. Thêm vào đó là khoản kinh phí phát sinh để nấu ăn cho học sinh trong các ngày nghỉ cuối tuần.
Không bỏ học sinh nghèo lại phía sau
Theo ông Nguyễn Văn Đoạt, Phó Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Điện Biên, hiện nay ngành đã tham mưu với UBND tỉnh phát động phong trào quyên góp, ủng hộ “Máy tính cho em”, nhằm vận động, huy động mọi nguồn lực ủng hộ kinh phí, thiết bị học tập trực tuyến cho học sinh chưa có và không thể có khả năng mua thiết bị học tập trực tuyến.
Với khoảng hơn 100.000 em học sinh, sinh viên chưa có máy tính, điện thoại thông minh thì việc huy động nguồn kinh phí (tiền mặt và trang thiết bị, vật tư...) “phủ” kín chương trình này trong thời gian ngắn là không thể. Do vậy, ngành Giáo dục và Đào tạo địa phương đã chủ động phân loại theo thứ tự ưu tiên để hỗ trợ, giúp đỡ các em học tập đạt kết quả tốt nhất, đảm bảo mọi học sinh đều có cơ hội học tấp, tiếp thu đầy đủ kiến thức như nhau.
Với cấp THPT, ưu tiên hỗ trợ học sinh khối 12 đang học chương trình chính khóa, ôn tập ôn thi tốt nghiệp. Cấp THCS, ưu tiên học sinh khối lớp 6 đang thực hiện chương trình giáo dục phổ thông mới. Cấp tiểu học, ưu tiên khối lớp 5 (chuẩn bị thực hiện Chương trình giáo dục phổ thống mới). Các khối 1, 2, 3… lựa chọn hình thức học qua truyền hình, do kiến thức, kỹ năng sử dụng công nghệ thông tin còn hạn chế.
“Ngành đã chủ động xây dựng 4 “kịch bản”, với 4 phương án tổ chức sẵn sàng ứng phó với dịch bệnh và hiện đang triển khai ở kịch bản thứ nhất, trong trạng thái bình thường. Khi phải thực hiện học trực tuyến, ngành yêu cầu giáo viên soạn thảo bài giảng ngắn gọn, bám vào nội dung trọng tâm, cốt lõi từng tiết dạy. Thời gian dạy trực tuyến mỗi môn học cũng ngắn hơn giờ học trực tiếp, nhằm giảm áp lực, tạo cảm giác thoải mái, hứng thú cho học sinh”, ông Đoạt cho hay./.