Báo chí là mắt xích không thể thiếu trong tuyên truyền bảo vệ môi trường
Phát biểu tại buổi lễ, ông Đỗ Tiến Sỹ - Ủy viên TW Đảng, Tổng Giám đốc Đài Tiếng nói Việt Nam (VOV) nêu rõ, đây là giải báo chí đầu tiên về ô nhiễm nhựa đại dương sau khi Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 1407 ngày 16/8/2021 về việc phê duyệt Đề án Việt Nam chủ động chuẩn bị và tham gia xây dựng thỏa thuận toàn cầu về ô nhiễm đại dương và thành công của Hội nghị cấp Bộ trưởng về ô nhiễm nhựa và rác thải đại dương giữa Bộ Tài nguyên và Môi trường Việt Nam với đối tác của ba nước Ecuador, Cộng hòa Liên bang Đức và Ghana vừa diễn ra vào đầu tháng 9 vừa qua.
“Vì vậy, giải càng có ý nghĩa quan trọng thể hiện sự phối hợp chặt chẽ sự vào cuộc quyết tâm của các cơ quan báo chí, cơ quan quản lý nhà nước và các tổ chức quốc tế trong vấn đề bảo vệ môi trường nói chung và giảm ô nhiễm nhựa đại dương nói riêng”, ông Đỗ Tiến Sỹ khẳng định.
Ô nhiễm nhựa đã đạt đến quy mô khổng lồ trên toàn thế giới và gây ra những hậu quả nghiêm trọng đối với môi trường biển và đời sống xã hội. Việt Nam không nằm ngoài những tác động tiêu cực từ rác thải nhựa mang lại. Thống kê cho thấy trung bình mỗi năm Việt Nam thải ra khoảng 1,8 triệu tấn rác thải nhựa, nằm trong số 20 quốc gia có lượng rác thải lớn nhất và cao hơn mức bình trung trung bình của thế giới.
Việc xã hội lạm dụng sử dụng sản phẩm nhựa túi ni lông khó phân hủy sản phẩm nhựa dùng một lần đã và đang để lại những hậu quả khủng khiếp đối với môi trường đặc biệt ô nhiễm đại dương. Do đó, nếu không có những giải pháp kịp thời sự chung tay đồng lòng của cơ quan quản lý nhà nước, các tổ chức mỗi cá nhân và các cơ quan truyền thông báo chí thì rác thải nhựa sẽ tác động nghiêm trọng tới môi trường cũng như làm tổn hại tới sức khỏe con người trong công tác bảo vệ môi trường.
“Các cơ quan truyền thông báo chí giữ vai trò vô cùng quan trọng là mắt xích không thể thiếu trong công tác tuyên truyền về chính sách bảo vệ môi trường, xây dựng văn hóa, bảo vệ môi trường, nâng cao ý thức trách nhiệm của mỗi công dân”, Tổng Giám đốc VOV khẳng định.
Tuy nhiên, các nhà báo về môi trường đang phải đứng trước rất nhiều thách thức như áp lực thương mại của báo chí, khó khăn về nhận thức và hiểu biết của độc giả và sự phức tạp của vấn đề môi trường. Ngoài ra, môi trường tác nghiệp của báo chí đối với ô nhiễm đại dương lại càng khó khăn, tiếp cận thông địa quá rộng, không phản ánh hết được thực trạng ảnh hưởng của rác thải nhựa tới môi trường biển và con người, đặc biệt trong bối cảnh cả nước đang căng mình chống đại dịch Covid-19, đội ngũ phóng viên báo chí đã có những ngày tháng lao động đầy thách thức.
“Giải báo chí giảm ô nhiễm nhựa đại dương là sự ghi nhận tôn vinh những thành tựu đóng góp của phóng viên, biên tập viên trong sự nghiệp bảo vệ môi trường nói chung và giảm ô nhiễm rác thải nhựa đại dương nói riêng. Giải thưởng cũng là nơi ươm mầm cho những giải pháp chính sách, mô hình sáng tạo về bảo vệ môi trường đóng góp cho sự phát triển bền vững của đất nước”, ông Đỗ Tiến Sỹ nhấn mạnh.
Nhiều tác phẩm dự thi được đầu tư công phu, bài bản
Ông Patrick Haverman, Phó Trưởng đại diện thường trú Chương trình Phát triển Liên Hợp Quốc (UNDP) tại Việt Nam cũng nhấn mạnh: “Không có giải pháp đơn lẻ nào có thể giải quyết được vấn đề cấp bách nhất của thời đại chúng ta. Do đó, phát triển các giải pháp cho một thế giới không có rác thải nhựa đòi hỏi sự sáng tạo, tham vọng, mạng lưới đối tác mạnh mẽ và môi trường thuận lợi cho việc tạo ra và phát triển các giải pháp chuyển đổi. Một trong những giải pháp khác là tiếp tục tuyên truyền, nâng cao nhận thức thay đổi hành vi đối với nhựa sử dụng một lần và kêu gọi hành động giảm thiểu ô nhiễm nhựa đại dương. Để làm điều đó, báo chí đóng vai trò rất quan trọng”.
Trong khi đó, ông Nguyễn Quế Lâm, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Biển đảo Việt Nam, Bộ Tài nguyên và Môi trường bày tỏ, Giải báo chí về “Giảm ô nhiễm nhựa đại dương” là hoạt động ghi nhận và tôn vinh các tác giả có tác phẩm báo chí xuất sắc trong hoạt động tuyên truyền về giảm ô nhiễm nhựa đại dương. Qua đó, phát huy vai trò chủ lực của báo chí trong công tác truyền thông giảm ô nhiễm nhựa đại dương, cải thiện chất lượng, hình thức các sản phẩm báo chí, truyền thông về giảm thiểu rác thải nhựa.
Dù là năm đầu tiên giải được tổ chức, trong tình hình dịch bệnh diễn biến phức tạp nhưng chất lượng các tác phẩm dự thi có chất lượng nội dung tốt, chủ đề phong phú, đa dạng, phản ánh được thực trạng ô nhiễm nhựa đại dương và đưa ra các giải pháp để cải thiện.
Ông Lâm cũng kỳ vọng Giải báo chí về “Giảm ô nhiễm nhựa đại dương” sẽ tiếp tục được tổ chức thường niên, với quy mô rộng rãi, chuyên sâu và số lượng tác phẩm tham gia nhiều hơn, từ đó tạo được sân chơi lớn hơn nữa, tăng tính cạnh tranh và chuyên sâu qua đó góp phần nâng cao kiến thức, động viên khuyến khích đối với đội ngũ phóng viên, biên tập viên theo dõi lĩnh vực môi trường thật tốt về bản lĩnh, tinh thông nghiệp vụ, sâu sát với cơ sở, nhân dân; để có thêm thật nhiều các tác phẩm báo chí đạt chất lượng cao, có tính lan tỏa mạnh mẽ đến với công chúng.
Ông Ngô Văn Hải, Tổng biên tập báo điện tử VTC News – đại diện ban tổ chức – cho biết, sau gần 2 tháng phát động, BTC Giải báo chí về “Giảm ô nhiễm nhựa đại dương” đã nhận được hàng trăm tác phẩm từ 64 cơ quan báo chí, đơn vị, cá nhân trong cả nước, 206 tác phẩm đáp ứng điều kiện thể lệ cuộc thi đã được lựa chọn vào vòng sơ khảo. Qua 2 vòng chấm thi sơ khảo và chung khảo, Ban giám khảo đã thống nhất chọn ra 13 tác phẩm xứng đáng nhất theo các tiêu chí về nội dung, chủ đề và hình thức để trao giải.
Giải nhất được trao cho tác phẩm “Chân dung cuộc sống: Cù lao xanh” của Báo điện tử VTV- Đài Truyền hình Việt Nam; hai Giải Nhì được trao cho tác phẩm “Ô nhiễm “trắng” trên biển và đại dương: Nỗi lo không của riêng ai” của Báo Tuổi trẻ Thủ đô và Loạt bài: “Đáy biển nổi sóng vì rác nhựa” của Tạp chí điện tử Ngày nay; ba Giải Ba được trao cho các tác phẩm: “Những bức tranh cổ động gây ám ảnh về rác thải nhựa đại dương” - Báo điện tử VTC News; “Chuyện chống rác thải nhựa ở vùng cao” - Báo Tuyên Quang Online và “Hành trình "khó tin": 10 ngày du lịch không rác thải nhựa của gia đình Hà Nội” - Báo điện tử VOV. Ngoài ra, BTC còn trao 5 Giải Khuyến khích và hai Giải Phụ cho tác phẩm có tác động mạnh mẽ và tác phẩm có đề tài ấn tượng nhất.
Nhiều tác phẩm được trình bày hiện đại, công phu dưới dạng Mega Story, E-magazine, bài viết kèm các phóng sự truyền hình hấp dẫn… Một số tác phẩm đã thể hiện được sự dấn thân của tác giả để có những thước phim, hình ảnh ấn tượng, thông tin độc đáo.
Đặc biệt, tham dự giải có nhiều đơn vị báo chí đến từ những địa phương miền núi như Tuyên Quang, Yên Bái, Hà Giang… nhiều tác phẩm của các tác giả tự do, trong đó có 21 bài dự thi của giáo viên, học sinh của Trường THCS Phú Thọ, tỉnh An Giang, cho thấy tính tác động của giải tới nhiều người, nhiều đơn vị và ngành nghề.
Giải báo chí về “Giảm ô nhiễm nhựa đại dương” do Báo điện tử VTC News đồng tổ chức cùng Ban Quản lý Dự án về “Giảm thiểu rác thải nhựa đại dương tại Việt Nam”, Tổng cục Biển và Hải đảo, Chương trình phát triển Liên hợp quốc UNDP (UNDP-Việt Nam) và Tổ chức quốc tế về Bảo tồn thiên nhiên WWF tại Việt Nam (WWF-Việt Nam)./.