Nhiều người trong số họ không có chồng con, hoàn cảnh nghèo khó. Niềm vui của các nữ pháo thủ là được gặp mặt đồng đội cũ để ôn lại một thời chiến tranh gian khổ mà hào hùng. 

Các nữ pháo binh Ngư Thủy đã bắn trúng, bắn cháy tàu chiến của quân đội Mỹ (Ảnh tư liệu)

Xã Ngư Thủy nay được chia thành 3 xã biển bãi ngang gồm: xã Ngư Thủy Bắc, Ngư Thủy Trung và Ngư Thủy Nam. Trong căn nhà đơn sơ bên triền cát trắng, o Ngô Thị The, 76 tuổi, Đại đội trưởng nữ pháo binh Ngư Thủy năm xưa nay đã già yếu.

Trong ký ức, o vẫn nhớ như in những năm tháng cùng đồng đội dùng pháo 85 ly bắn máy bay, tàu chiến của Hải quân Mỹ. Người chồng của o đã hy sinh tại chiến trường Quảng Trị. Mấy chục năm qua, o tự mình bươn chải mưu sinh: "Mấy o trở về đời thường không có phụ cấp gì, chị em tiền bạc không có. Mấy tháng nay o đau ốm thì thường có chị em lui tới, động viên thăm hỏi".

Trong số 91 cô gái Ngư Thủy, nhiều người sống cảnh đơn thân như o Mại, chị Huệ, o Sin, o Tất… Cuộc sống của các o còn nhiều vất vả, thiếu thốn. Nhiều o già yếu, mất sức lao động phải sống dựa vào sự giúp đỡ của xã hội và các nhà từ thiện.

O Ngô Thị Thới, Chính trị viên Đại đội nữ pháo binh Ngư Thủy năm xưa cho biết, khí hậu khắc nghiệt, đất đai cằn cỗi, cây khoai, cây sắn trồng lên cũng chết héo. Nhiều chị em được hỗ trợ xây cất ngôi nhà trên cát thì mùa mưa, gió bão thổi tứ bề, chén cơm cũng mặn chát vị cát. Thi thoảng, các o lại ra biển giúp việc cho ngư dân đi biển. Đổi lại, các o được họ cho vài lạng cá tôm về nấu ăn. Có o còn phải đi bồng con thuê cho nhà người khác.

"Đất đai này làm ăn không được, trồng khoai sắn bữa nay bán không được mấy tiền. Các o đa số không chồng nên làm nghề cá cũng không nổi. Tuy nhiên, dù khó khăn thì tình cảm của chị em vẫn không thay đổi, mỗi khi có ai ốm đau, chị em gom góp tiền bạc đến động viên, an ủi nhau", o Ngô Thị Thới bộc bạch.

Thương đồng đội, o Ngô Thị Thới nhiều lần làm đơn gửi Sở Lao động, Thương binh và Xã hội tỉnh Quảng Bình đề nghị giải quyết chế độ trợ cấp cho chị em. Nhưng đến nay, các chị em trong đơn vị vẫn chưa ai được chấp nhận. Bởi Đại đội nữ pháo binh Ngư Thủy là đơn vị dân quân xung phong chứ không phải là lực lượng quân đội chính quy.

Nhiều người còn nhớ, ngày 25/8/1970, Đại đội nữ pháo binh Ngư Thủy được Quốc hội và Chính phủ tuyên dương là đơn vị anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân. Các o được Nhà nước phong anh hùng.

Với thành tích trong 10 năm xây dựng lực lượng và chiến đấu (1967-1977), Đại đội nữ đã 3 lần bắn trúng, bắn cháy tàu chiến, tàu khu trục của Hải quân Mỹ, góp phần bảo vệ vùng biển của Tổ quốc. 

Thượng tá Đào Văn Sơn, đồn trưởng đồn biên phòng Ngư Thủy, Bộ đội Biên phòng tỉnh Quảng Bình cho biết, chiến tranh đã lùi xa, những chiến công của các nữ pháo binh Ngư Thủy còn in đậm trong sử sách. Hình ảnh nữ pháo thủ tuổi đời từ 16 - 22 giương cao nòng pháo đã thể hiện truyền thống “anh hùng” của người phụ nữ Việt Nam.

"Vào dịp lễ Tết hay ngày tri ân anh hùng liệt sĩ, đơn vị thường đến hỏi thăm, động viên các o. Để giúp đỡ các o về vật chất cũng như tinh thần, đơn vị trích một khoản kinh phí bằng sự đóng góp của các cán bộ, chiến sỹ xây dựng các công trình, giúp các o ổn định cuộc sống", Thượng tá Đào Văn Sơn chia sẻ./.