Mới đây, liên Bộ Khoa học công nghệ, Công an, Giao thông Vân tải, Công thương xây dựng dự thảo thông tư liên tịch quy định về sản xuất, nhập khẩu, kinh doanh mũ bảo hiểm cho người đi mô tô, xe gắn máy. Nội dung đáng chú ý nhất của dự thảo này quy định xử phạt người tham gia giao thông đội mũ bảo hiểm “rởm” với mức phạt có thể lên tới 200.000 đồng.
Nội dung này ngay lập tức trở thành đề tài tranh luận gay gắt khi nhiều ý kiến cho rằng, như vậy là trút gánh nặng sang người tiêu dùng khi mũ bảo hiểm "rởm" vẫn tràn lan.
Tràn lan mũ bảo hiểm “rởm”
Ngay từ năm 2008, Bộ Khoa học và Công nghệ đã ra Quyết định số 04/2008/QĐ-BKHCN về việc ban hành và thực hiện quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về mũ bảo hiểm (MBH) cho người đi mô tô, xe gắn máy. Theo đó, các loại mũ không tem, không đúng quy chuẩn sẽ bị cấm dùng. Tuy nhiên, sau gần 3 năm thực hiện, mũ “thời trang”, kém chất lượng không những không biến mất mà còn tràn lan.
Chỉ cần đi một vòng qua các đường phố Hà Nội như: Phạm Hùng, Phạm Văn Đồng, đường Láng, đầu phố Khâm Thiên, Lê Duẩn, Tam Trinh... các loại MBH không an toàn cho người sử dụng vẫn được mua bán tràn lan. Dừng chân tại một hàng bán MBH trên vỉa hè đường Tam Trinh dễ nhận thấy, thế giới MBH vô cùng đa dạng về kiểu dáng, màu sắc, giá chỉ 35.000 - 50.000 đồng/chiếc.
Qua nhận biết bên ngoài, hầu hết các loại mũ này đều được thiết kế theo kiểu lưỡi trai, không tem, với những hình thù, màu sắc trang trí rất bắt mắt, thời trang. Các loại MBH này chủ yếu làm bằng nhựa tái chế, mỏng, nhẹ và rất dễ vỡ.
Một người bán hàng tỏ ra thành thật: “Nói thật, mấy loại mũ phòng phành này, sắp bị cấm rồi. Chỉ khoảng sang năm là dẹp hết. Giờ còn đống này, anh bán thanh lý cho hết, rồi nhập toàn mũ “xịn” về bán cho an toàn”. Anh này còn khẳng định, rất nhiều người mua, có ngày bán được 30 - 40 mũ, chủ yếu là thanh niên...
Một chủ hàng trên đường Khâm Thiên tuyên bố: Chỉ biết MBH “rởm” bị cấm bán và sử dụng, còn không biết là phải có tem và chi tiết tiêu chuẩn như thế nào. Hơn nữa, ngồi bán cả ngày, không ai hỏi về tem chất lượng hay hàng nhái gì cả...
Tại một hàng khác, một vài thanh niên đang chọn MBH thời trang giá 35.000 đồng/chiếc. Khi được hỏi về dự thảo mới nói trên, một nam thanh niên trả lời: “Trước đây, cũng nghe nói đội MBH kém chất lượng sẽ bị xử phạt nhưng chưa bị phạt lần nào. Hơn nữa, mùa hè sắp đến, mua mũ hợp thời trang, thoải mái nhất là được, còn chất lượng thì “tiền nào của nấy”, cũng không quan tâm lắm”. Khi được hỏi, đa phần khách mua MBH “rởm” trả lời để đối phó với CSGT, hoặc chạy theo “mốt”, hay “đội chiếc mũ xịn lên đầu vừa nặng, cồng kềnh lại bất tiện”.
Đổ trách nhiệm sang người tiêu dùng?
Nội dung đáng chú ý nhất của dự thảo mới đưa ra là “những người điều khiển, người ngồi trên mô tô, xe máy, xe đạp điện đội các loại mũ thời trang, mũ thể thao, MBH không đúng quy cách, sẽ bị xử phạt với mức phạt như đội MBH không đúng quy cách hoặc không đội MBH, số tiền từ 100.000 - 200.000 đồng”.
Theo dự thảo, MBH đạt chuẩn phải được dán tem CR theo đúng quy chuẩn Việt Nam. Cụ thể, MBH phải có đủ 3 bộ phận: vỏ mũ, đệm hấp thụ xung động bên trong vỏ mũ (đệm bảo vệ) và quai đeo. MBH phải ghi đầy đủ tên và địa chỉ các tổ chức, cá nhân nhập khẩu, phân phối, xuất xứ hàng hóa, ngày tháng năm sản xuất.
Quy định này đã vấp phải nhiều ý kiến của người dân. Anh Quang Thịnh (quận Long Biên, Hà Nội) nói: Tất cả những quy định Nhà nước đưa ra nhằm bảo vệ nguời dân, bảo vệ nguời tiêu dùng, nhưng cần xem xét và tính toán lại. Bởi, muốn phạt người đội MBH kém chất lượng thì trước tiên hãy phạt nơi sản xuất và người bán. Hơn nữa, để hàng nhái, hàng giả tràn lan trên thị trường, trách nhiệm đáng ra phải thuộc về cơ quan quản lý thị trường.
Bạn Mai Anh (Sinh viên trường Cao đẳng Sư phạm Hà Nội) cũng nêu: Hiện nay MBH giả tràn lan trên thị trường. Người tiêu dùng không dễ phân biệt đâu là hàng thật, hàng giả. Nên chăng trước khi ra lệnh cấm này, các cơ quan chức năng phải thực hiện quét sạch MBH giả khỏi thị trường.
Có thể thấy, MBH “rởm” vẫn tồn tại tràn lan trên thị trường một phần do ý thức của người tiêu dùng nhưng rõ ràng việc giải quyết tận gốc nạn này thuộc về các cơ quan chức năng. Vì thế, người tiêu dùng đang mong chờ sự vào cuộc có hiệu quả của các cơ quan liên quan để MBH “rởm” “hết đất sống” trên thị trường./.
