Tại thủ đô Washington, các nhà đàm phán Mỹ và Mexico hôm qua (5/6) đã kết thúc ngày đàm phán đầu tiên về vấn đề này, với một viễn cảnh không mấy khả quan. Trong khi tại Guatemala, các nhà lãnh đạo Trung Mỹ cũng đang tập trung thảo luận cách thức để ngăn người dân rời bỏ đất nước.

Vấn đề di cư làm “nóng” các cuộc gặp tại châu Mỹ. Ảnh: Reuters

Chiều 5/6 (theo giờ địa phương), tức rạng sáng 6/6 (theo giờ Việt Nam), Phó Tổng thống Mỹ Mike Pence, Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo đã tiến hành cuộc họp với phái đoàn quan chức Mexico do Ngoại trưởng Marcelo Ebrard dẫn đầu. Cuộc họp ngày đầu tiên này chỉ tập trung vào việc tìm kiếm giải pháp ngăn chặn người di cư “bất hợp pháp” từ Trung Mỹ đang ngày một gia tăng. Phát biểu sau cuộc họp, Ngoại trưởng Mexico Marcelo Ebrard cho biết, cả hai bên đều nhất trí với việc “không thể tiếp tục với tình hình hiện nay”, tức là họ phải ngăn chặn làn sóng di cư bất hợp pháp.

“Chúng tôi đã có cuộc họp thẳng thắn. Mỗi bên đều đã trình bày quan điểm riêng của mình. Chúng tôi đã biết mình ở đâu. Bạn biết đấy, liệu có kỳ vọng nào về một điều gì đó đạt được sau cuộc gặp đầu tiên kéo dài trong 2 giờ đồng hồ. Ngày họp đầu tiên đã kết thúc và chúng tôi sẽ tiếp tục gặp nhau vào ngày mai”, ông Ebrard nói.

Ngoại trưởng Mexico tiết lộ thêm, ngày họp đầu tiên, 2 bên đã không đề cập đến vấn đề thuế quanmà Mỹ dự định áp dụng với hàng hóa Mexico ngày 10/6 tới. Theo người đứng đầu ngành ngoại giao Mexico, việc áp thuế của Mỹ chỉ là 1 “giải pháp trước mắt” trong vấn đề người di cư và 2 bên cần hướng tới 1 giải pháp khả thi hơn.

Về phía Mỹ, ngay sau ngày đàm phán đầu tiên giữa Mỹ và Mexico, từ châu Âu, Tổng thống Mỹ Donald Trump ngay lập tức có dòng tweet bình luận, rằng tiến trình đàm phán giữa hai bên vẫn sẽ tiếp tục, song “dường như mọi thứ vẫn chưa đủ”.

Giới phân tích lo ngại, viễn cảnh Mỹ và Mexico không đạt được thỏa thuận ngay trong lần đàm phán này đang có khả năng cao xảy ra. Và Mỹ sẽ đánh thuế hàng hóa nhập khẩu Mexico ở mức 5% từ ngày 10/6 tới. Đây là điều khiến cả giới kinh doanh Mỹ và Mexico đều lo ngại.  Dù Tổng thống Mexico Lopez Obrador nhiều lần lên tiếng khẳng định không muốn một cuộc chiến thương mại với Mỹ, song chính quyền nước này cũng đã chuẩn bị cho kịch bản xấu nhất với bản danh sách hàng hóa Mỹ sẽ bị nước này áp thuế trả đũa.

Câu chuyện người di cư bất hợp pháp từ Trung Mỹ vốn không phải là chuyện của riêng Mỹ và Mexico – hai quốc gia là những điểm đến cuối cùng của người di cư Trung Mỹ. Chính xác hơn, đây là vấn đề nội bộ của các quốc gia Trung Mỹ.

Hôm qua, tại Guatemala, lãnh đạo các quốc gia thuộc khối Hệ thống Hội nhập Trung Mỹ (SICA) đã nhóm họp, thảo luận về vấn đề người dân rời bỏ quê hương ngày một gia tăng.  Cuộc họp có sự tham dự của Tổng thống Guatemala Jimmy Morales, Tổng thống Panama Juan Carlos Varela và Tổng thống Cộng hòa Dominica Danilo Medina.

Phát biểu sau cuộc họp, Tổng thư ký khối các nước thuộc Hệ thống Hội nhập Trung Mỹ, Vinicio Cerezo cho biết: “Vấn đề di cư là vấn đề đang có trong đầu tất cả chúng ta. Kế hoạch chung của khu vực về vấn đề này đang được thúc đẩy nhằm đạt được tiến bộ. Mặc dù có nhiều đề xuất được đưa ra, trong ngắn hạn, song về cơ bản, vấn đề này sẽ không được giải quyết nếu chúng ta không  đẩy mạnh sự phát triển xã hội trong đất nước của mình”.

Nghèo đói và tình trạng thất nghiệp tăng cao đã khiến người dân Trung Mỹ rời bỏ quê hương, di cư lên phía Bắc tới Mexico và Mỹ. Gần 133.000 người di cư đã bị bắt giữ tại biên giới Mexico – Mỹ trong tháng 5 vừa qua – đây là con số lớn nhất trong hơn 1 thập kỷ qua.

Tổng thống Mỹ Donald Trump nhiều lần gọi đây là cuộc “xâm lược” cần phải ngăn chặn. Nhà lãnh đạo Mỹ cảnh báo sẽ áp thuế đối với hàng hóa Mexico nếu nước này không ngăn chặn dòng người di cư tới Mỹ. Ông Trump cũng kêu gọi Quốc hội Mỹ sớm thông qua luật nhập cư mới. Trong khi các quốc gia Trung Mỹ cũng bị Washington cảnh báo cắt viện trợ nếu để người dân của mình di cư bất hợp pháp./.