Tổng thống Mỹ Donald Trump sẽ có cuộc gặp với người đồng cấp Hàn Quốc Moon Jae-in hôm nay (22/5) tại Nhà Trắng. Cuộc gặp này được cho là đóng vai trò quyết định xem liệu Hội nghị Thượng đỉnh giữa Tổng thống Mỹ và Nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un có diễn ra hay không?

Nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un (trái) và Tổng thống Mỹ Donald Trump. Ảnh: CNN.

Nhiệm vụ của Tổng thống Moon Jae-in trong chuyến thăm Mỹ lần này được cho là vô cùng nặng nề để cứu vãn động thái mở cửa ngoại giao hiếm hoi giữa Mỹ và Triều Tiên, vốn đang gặp rắc rối khi cả hai bên đều tuyên bố bảo lưu khả năng diễn ra Hội nghị Thượng đỉnh.

Trên thực tế, mục đích chuyến thăm Mỹ của ông Moon Jae-in ban đầu là để “cân chỉnh” lại chiến lược chung giữa hai đồng minh trong việc ứng xử với lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un. Tuy nhiên, mục đích chuyến thăm đã bị điều chỉnh, trở thành chuyến thăm nhằm xử lý khủng hoảng sau khi Triều Tiên dọa rút khỏi Hội nghị Thượng đỉnh Mỹ - Triều dự kiến diễn ra vào ngày 12/6 ở Singapore.

Nhà Trắng dường như đã mất cảnh giác trước những thay đổi khó lường từ Triều Tiên. Mặc dù Tổng thống Trump nhấn mạnh rằng ông vẫn giữ cam kết về cuộc gặp với ông Kim nhưng Phó Tổng thống Mỹ Mike Pence hôm qua (21/5) cảnh báo rằng Mỹ để ngỏ khả năng không tổ chức Hội nghị Thượng đỉnh với Triều Tiên. Phía Mỹ cũng cảnh báo Triều Tiên không nên tìm kiếm sự nhượng bộ cho những cam kết mà họ không có ý định thực hiện.

Trước đó, ông Trump từng cảnh báo Hội nghị Thượng đỉnh với Triều Tiên có thể không diễn ra hoặc chính bản thân ông sẽ rút lui nếu như cuộc gặp với ông Kim Jong-un không cho thấy khả năng đạt được một thỏa thuận.

Reuters dẫn lời một quan chức Nhà Trắng giấu tên cho biết, hiện các trợ lý của ông Trump đang trông chờ Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in giúp xác nhận xem liệu lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un có nghiêm túc cam kết phi hạt nhân hóa hay không.

Một số quan chức khác của Mỹ đã bày tỏ quan điểm cá nhân cho rằng ông Moon vì quá phấn khích trước những tiến triển trong quan hệ với Triều Tiên có thể đã phóng đại sự sẵn sàng đàm phán của ông Kim về việc từ bỏ kho vũ khí hạt nhân.

Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in cử Cố vấn an ninh Quốc gia của mình đến Nhà Trắng hồi tháng 3, mang theo thông điệp nói rằng Triều Tiên có thể sẵn sàng từ bỏ vũ khí hạt nhân. Đây rõ ràng là một viễn cảnh hấp dẫn. Ông Trump khi đó đã khiến các vị khách đến từ Hàn Quốc và chính các trợ lý của mình bị bất ngờ với việc cơ bản chấp nhận đề nghị gặp gỡ. Có lẽ nhà lãnh đạo Mỹ nhìn thấy một cơ hội đạt được thỏa thuận để tránh xảy ra đối đầu quân sự với Triều Tiên.

Kể từ đó, đã có hàng loạt các cuộc đàm phán ở nhiều cấp độ khác nhau giữa Hàn Quốc và Triều Tiên; hai chuyến đi đến Bình Nhưỡng của ông Mike Pompeo [một chuyến thăm trên cương vị Giám đốc CIA và một trên cương vị Ngoại trưởng Mỹ - ND].  Triều Tiên cũng đã phóng thích 3 công dân Mỹ, qua đó giải quyết vấn đề được cho là trở ngại cuối cùng trước thềm Thượng đỉnh Mỹ - Triều.

Tuy nhiên, giới quan sát cho rằng, hai chuyến thăm của ông Pompeo ngoài việc thu được kết quả là sự tự do của 3 công dân Mỹ, dường như đã thất bại trong việc làm rõ ý định thực sự của Nhà lãnh đạo Kim Jong-un trong cuộc gặp dự kiến với Tổng thống Trump.

Thử thách Trump?

Cảnh báo của Triều Tiên về việc rút khỏi Hội nghị Thượng đỉnh với Mỹ được cho là nỗ lực kiểm tra sự sẵn sàng của Tổng thống Trump để đưa ra những nhượng bộ về các yêu cầu của ông đối với việc phi hạt nhân hóa Bán đảo Triều Tiên.

“Đó là chính sách mà Triều Tiên ngay từ đầu muốn theo đuổi”, một quan chức Mỹ giấu tên nói với Reuters.

Việc Triều Tiên kịch liệt chỉ trích Cố vấn An ninh Quốc gia Mỹ John Bolton khi ông này đề xuất sử dụng "mô hình Libya" để phi hạt nhân hóa Triều Tiên được cho là đã gây ra sự chia rẽ sâu sắc trong nội bộ chính quyền Mỹ.

Dù cho Tổng thống Mỹ Donald Trump không đồng tình với Cố vấn Bolton về quan điểm áp dụng mô hình Libya để giải quyết vấn đề hạt nhân của Triều Tiên nhưng không có dấu hiệu nào cho thấy Bolton sẽ mất đi ảnh hưởng.

Hàn Quốc như thường lệ tiếp tục có những tuyên bố nhằm hạ nhiệt cả hai bên, khuyến khích tiếp tục tìm giải pháp để Hội nghị Thượng đỉnh Mỹ - Triều diễn ra theo đúng kế hoạch. Tuy vậy vai trò của Seoul lại bị đặt dấu hỏi lớn khi mà tuần trước, quan chức đàm phán chính của Triều Tiên cho rằng các đối tác Hàn Quốc “không biết gì và không đủ năng lực”.

Phía Hàn Quốc kiềm chế và không đáp trả.

Nam Gwan-pyo, một quan chức Nhà Xanh [Phủ Tổng thống Hàn Quốc – ND] cho biết: “Lãnh đạo Hàn Quốc và Mỹ dự kiến thảo luận các biện pháp để đảm bảo một tương lai tươi sáng cho Triều Tiên trong trường hợp nước này thực sự hoàn toàn phi hạt nhân hóa”.

Tổng thống Trump đã tìm cách xoa dịu Nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un bằng cách đảm bảo khả năng phát triển kinh tế của nước này và cam kết an ninh của Bình Nhưỡng sẽ được đảm bảo trong bất kỳ thỏa thuận nào. Nhưng ông Trump cũng nhấn mạnh Triều Tiên cần phải có các bước đi cụ thể trước khi nghĩ tới việc nới lỏng bất kỳ biện pháp trừng phạt nào, đồng thời cảnh báo việc không đạt được thỏa thuận về phi hạt nhân hóa có thể dẫn đến những hậu quả không mong muốn.

“Căng thẳng hiện tại phản ảnh một khoảng cách cực kỳ rộng và nguy hiểm giữa Mỹ và Triều Tiên. Việc phi hạt nhân hóa không nằm ngoài khả năng đàm phán của Triều Tiên nhưng họ hy vọng Mỹ sẽ chấm dứt cái gọi là ‘chính sách thù địch’ như một điều kiện tiên quyết cho việc loại bỏ vũ khí hạt nhân”, chuyên gia Eric Gomez thuộc Viện CATO nhận xét.

Định nghĩa “chính sách thù địch” ở đây khó có thể giải thích cụ thể nhưng nó dường như bao gồm cả việc Mỹ phải rút gần 30.000 quân hiện đang đồn trú ở Hàn Quốc.

Hãng thông tấn Yonhap trích lời một quan chức Nhà Xanh nói rằng, trong cuộc gặp tại Nhà Trắng ngày 22/5, Tổng thống Moon "có thể nói với Tổng thống Trump những gì Nhà lãnh đạo Triều Tiên mong đợi và không mong đợi".

Rõ ràng, để biến cuộc gặp lịch sử giữa Tổng thống Donald Trump và Nhà lãnh đạo Kim Jong-un  thành sự thật và xa hơn là mang lại hòa bình, ổn định cho Bán đảo Triều Tiên, các bên liên quan vẫn còn rất nhiều việc phải làm./.