TheoReuters, ngày 26/10 (theo giờ Mỹ tức ngày 27/10 theo giờ Việt Nam), tàu khu trục mang tên lửa dẫn đường USS Lassen đã tiến hành tuần tra trong khu vực 12 hải lý quanh các bãi đá Subi và Vành Khăn mà Trung Quốc cải tạo trái phép ở Biển Đông và ngang nhiên tuyên bố chủ quyền.

lassen_lawx.jpg
Tàu khu trục USS Lassen của Mỹ. Ảnh AP

“Tuần tra ở Biển Đông là hành động bình thường”

Một quan chức quốc phòng Mỹ cho biết, việc tuần tra đã hoàn tất mà không gặp phải bất kỳ trở ngại nào. Hải quân Mỹ sẽ tiếp tục tiến hành các cuộc tuần tra trong vài tuần tới.

“Việc tuần tra của Mỹ là hành động sẽ diễn ra thường xuyên chứ không phải làm một lần rồi thôi”, quan chức này cho biết.

Cùng ngày, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ John Kirby cho biết, Mỹ không cần phải tham vấn nước nào khi tiến hành các hoạt động đảm bảo tự do hàng hải trên toàn cầu.

“Quan điểm về tự do hàng hải trong vùng biển quốc tế là bạn không cần phải tham vấn ai cả”, ông Kirby nói.

Trước đó, chính quyền Mỹ từng khẳng định sẽ thực thi quyền tự do hành hải trên tất cả các vùng biển quốc tế, kể cả Biển Đông và việc Mỹ đưa tàu vào khu vực 12 hải lý quanh các đảo nhân tạo mà Trung Quốc cải tạo phi pháp là nhằm chứng tỏ rằng, Trung Quốc không có chủ quyền như họ vẫn tự nhận.

“Tôi muốn nói rõ rằng, Mỹ sẽ đưa thuyền và máy bay hoạt động tại bất kỳ nơi nào mà luật pháp quốc tế cho phép trên toàn cầu và Biển Đông không phải là ngoại lệ”, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Ash Carter tuyên bố ngày 13/10.

“Chúng tôi sẽ lựa chọn thời điểm thích hợp để làm điều này và sẽ không có ngoại lệ nào dù là ở Bắc Cực hay ở các vùng biển quốc tế nơi có nhiều tàu thuyền thương mại đi qua hoặc ở Biển Đông”, ông Carter nói thêm.

Trung Quốc bày tỏ sự giận dữ

Việc tuần tra của Mỹ ngay lập tức vấp phải phản ứng giận dữ mạnh mẽ của phiá Trung Quốc. Phát biểu ngày 27/10, Bộ Ngoại giao Trung Quốc xác nhận thông tin tàu USS Lassen tuần tra trong khu vực 12 hải lý quanh các đảo nhân tạo mà Trung Quốc cải tạo phi pháp ở Biển Đông.

Bộ Ngoại giao Trung Quốc cho biết, giới chức Trung Quốc đã theo dõi sát sao hành động này của Mỹ và lớn tiếng cảnh báo tàu USS Lassen đã tiến vào vùng lãnh hải xung quanh các đảo này mà không được Chính phủ Trung Quốc cho phép.

“Trung Quốc sẽ phản ứng quyết liệt trước hành động khiêu khích có chủ đích của bất kỳ nước nào. Hành động của tàu chiến Mỹ đã đe dọa chủ quyền và an ninh của Trung Quốc, đe dọa sự an toàn của người và của trên các đảo và phá hủy hòa bình và ổn định trong khu vực”, thông cáo của Bộ Ngoại giao Trung Quốc nêu rõ: “Trung Quốc rất không hài lòng và cực lực phản đối hành động của phía Mỹ”.

Sau đó, phát biểu trong cuộc họp báo thường kỳ, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Lục Khảng cảnh báo, nếu Mỹ vẫn “tiếp tục tạo ra căng thẳng trong khu vực”, Trung Quốc có thể sẽ phải “tăng cường sức mạnh của các lực lượng tương ứng”.

“Trung Quốc hy vọng sẽ tìm ra giải pháp hòa bình để giải quyết mọi tranh chấp. Tuy nhiên, nếu phải phản ứng thì thời điểm, cách thức và mức độ phản ứng của phía Trung Quốc sẽ tương ứng với mong muốn và nhu cầu của Trung Quốc”, ông Lục Khảng nói thêm.

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Lục Khảng bày tỏ giận dữ trước việc Mỹ tuần tra ở Biển Đông. Ảnh AP

Tuyên bố của ông Lục Khảng cũng tương đồng với những gì người phát ngôn Đại sứ Quán Trung Quốc tại Washington Chu Hải Quyền đưa ra ngày 21/10.

 Ông Chu Hải Quyền khẳng định: “Tự do hàng hải và hàng không không thể là cái cớ để các nước phô trương thanh thế và đe dọa chủ quyền và an ninh của các nước khác. Chúng tôi yêu gọi Mỹ kiềm chế không được có những phát ngôn hay hành động mang tính khiêu khích và phải có trách nhiệm trong việc đảm bảo hòa bình và ổn định trong khu vực”.

To tiếng nhưng khó có khả năng xảy ra đối đầu

“Bằng việc điều tàu khu trục, thay vì các tàu nhỏ hơn, Mỹ đang gửi một thông điệp mạnh mẽ tới Trung Quốc”, ông Ian Storey, một chuyên gia về Biển Đông tại Viện Nghiên cứu Đông Nam Á tại Singapore nhận định.

“Quan trọng hơn, Mỹ cũng tuyên bố, sẽ tiến hành thêm nhiều cuộc tuần tra, chính vì vậy, giờ là lúc chờ đợi xem Trung Quốc sẽ đáp trả như thế nào?”.

Trong khi đó, một số chuyên gia khác nhận định, Trung Quốc sẽ ngăn cản không để Mỹ tuần tra thường xuyên trong khu vực. Hải quân Trung Quốc có thể tìm cách chặn lối đi hoặc bao vây tàu của Mỹ.

Bãi Subi nơi Trung Quốc cải tạo rầm rộ thành đảo nhân tạo và xây dựng các công trình phi pháp trên đó. Ảnh CSIS/AMTI

Ông Chu Phong, Giám đốc Điều hành Trung tâm nghiên cứu về Đông Nam Á tại Đại học Nam Kinh, bày tỏ hy vọng Trung Quốc sẽ kiềm chế phản ứng của mình bởi nước này cũng không bao giờ muốn xảy ra đối đầu.

“Cả hai bên đều đã to tiếng nhưng nhiều khả năng sẽ kiềm chế không để xảy ra những hành động gây hấn”, ông Chu Phong nói.