Ông Tập về nước, Trung Quốc lên tiếng vụ Mỹ tấn công Syria

Khi chuyên cơ của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình hạ cánh ở Bắc Kinh, truyền thông chính thống Trung Quốc ngày 8/4 đã có thể bắt đầu tự do lên tiếng chỉ trích cuộc không kích của Mỹ vào Syria.

Nguồn video: Bộ Quốc phòng Mỹ

Tân Hoa xã, cơ quan thông tấn nhà nước của Trung Quốc trong một bài viết hôm 8/4 đã mô tả quyết định tấn công Syria của Tổng thống Mỹ Trump là việc làm của một chính trị gia yếu thế đang muốn phô diễn sức mạnh cơ bắp.

Trong một bài phân tích này, Tân Hoa xã cũng nhận định, việc ông Trump tấn công Syria là để dập tắt những nghi kị cho rằng ông “ủng hộ Nga” - quốc gia có quan hệ gần gũi với Syria.

Dù đây không phải là tuyên bố chính thức của chính quyền Trung Quốc nhưng cũng được cho là phản ánh thái độ, quan điểm của Bắc Kinh, không ủng hộ hành động can thiệp quân sự đối với công việc nội bộ của một nước khác. Nó dường như cũng là một lời chỉ trích nhằm vào Tổng thống thống Mỹ Donald Trump - người mà ông Tập từng hy vọng có thể hợp tác để giải quyết những vấn đề tồn tại giữa hai nước.

Một số nhà phân tích của Trung Quốc cho rằng, thời điểm Mỹ phát động cuộc tấn công bằng tên lửa hành trình vào một căn cứ không quân ở Syria đúng lúc Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đang có mặt ở Washington không phải là sự trùng hợp ngẫu nhiên.

Ông Trump muốn Trung Quốc cần phải làm nhiều hơn để ngăn chặn tham vọng phát triển vũ khí hạt nhân của Triều Tiên - đồng minh thân cận của Bắc Kinh và động thái tấn công Syria giống như một lời nhắc nhở đối với ông Tập rằng, Mỹ cũng có thể làm điều tương tự với Triều Tiên, nếu cần.

Thực tế là hành động tấn công quân sự của Mỹ nhằm vào Syria đã làm lu mờ các cuộc họp mà giới chức Mỹ và Trung Quốc mô tả là những cuộc hội đàm lớn về thương mại cũng như tìm hướng đi cho việc giải quyết vấn đề Triều Tiên.

Theo Ngoại trưởng Mỹ Rex W. Tillerson, cả hai bên đều nhất trí rằng mối đe dọa từ Triều Tiên đã đạt đến mức độ “rất nghiêm trọng” và rằng, Mỹ đã sẵn sàng để đi “lối đi riêng” nếu Trung Quốc không gây sức ép lớn hơn với Triều Tiên.

Tuy nhiên, bài phân tích của Tân Hoa xã không “đả động” đến Triều Tiên - vấn đề “nóng” hàng đầu với ông Trump nhưng lại không phải ưu tiên số một của ông Tập. Các nhà phân tích cho rằng, sự “bỏ sót” này có thể là cố ý để phản đối cuộc tấn công của Mỹ vào Syria.

Trong khi bài viết của Tân Hoa xã không nhắc tới Triều Tiên, nhưng lại đề cập tới các vụ tấn công bằng tên lửa khác của Mỹ vào Libya năm 1986 và Sudan năm 1998, quở trách Mỹ "không đạt được các mục tiêu chính trị" trong các trường hợp này.

“Đây là một chiến thuật điển hình của Mỹ khi gửi đi một thông điệp chính trị mạnh mẽ bằng cách tấn công nước khác với máy bay chiến đấu tối tân và tên lửa hành trình”, bài báo viết.

Syria và Triều Tiên là hai trường hợp hoàn toàn khác nhau

Theo truyền thông Mỹ, quyết định tấn công Syria được Tổng thống Trump đưa ra sáng 6/4, ngày ông Tập tới Mỹ. Tối cùng ngày, trong khi hai nhà lãnh đạo đang dùng bữa tối, chuyện trò và nhấm nháp rượu vang, tên lửa Mỹ đã bắt đầu được phóng đi từ Địa Trung Hải. 

Cho tới khi cuộc không kích kết thúc, ông Trump mới thông báo cho nhà lãnh đạo Trung Quốc về vụ tấn công và phản ứng sau đó của ông Tập, theo lời của Ngoại trưởng Mỹ Rex Tillerson được New York Times dẫn lại, là "ông ấy đã bày tỏ sự thấu hiểu, rằng đó là sự trừng phạt cho cuộc tấn công bằng vũ khí hóa học giết chết nhiều trẻ em".

Tên lửa hành trình của Mỹ tấn công sân bay Shayrat ở Syria. (Ảnh: AP)

Chủ tịch Trung Quốc rất hiếm khi nói chuyện với các phương tiện truyền thông của cả Trung Quốc lẫn nước ngoài, điều này làm cho việc xác định ý kiến của ông Tập về cuộc tấn công, hay như phản ứng của ông với tuyên bố của Tổng thống Trump như thế nào là gần như không thể.

Tuy nhiên, các nhà phân tích của Trung Quốc - những người đôi khi được Chính phủ nước này xin lời khuyên về chính sách đối ngoại tỏ ra đánh giá không cao cuộc không kích của Mỹ khi coi đây là hành động tấn công một quốc gia không có khả năng chống cự.

Những nhà phân tích này cũng phủ nhận việc ông Trump quyết định tấn công Syria giống như một thông điệp Mỹ muốn gửi tới Trung Quốc về Triều Tiên bởi Bình Nhưỡng không giống Damascus, họ đã tiến hành 5 vụ thử hạt nhân và có thể sẽ sớm thành công trong việc gắn đầu đạn hạt nhân vào một tên lửa liên lục địa.

“Tôi không phủ nhận rằng Mỹ có khả năng tiến hành một cuộc tấn công như vậy chống lại Triều Tiên, nhưng các bạn cần phải nhớ rằng, Triều Tiên có những khả năng đáng kể. Điều đó sẽ tạo ra sự hỗn loạn”, Lu Chao, Giám đốc Viện Nghiên cứu Biên giới tại Học viện Khoa học Xã hội Liêu Ninh nhận định.

Nếu Syria có vũ khí hạt nhân, Mỹ sẽ không dám tấn công. Vũ khí hóa học và vũ khí hạt nhân là hai thứ hoàn toàn khác biệt. Một quả bom hóa học giết chết hàng chục người trong khi quả bom nguyên tử ném xuống Hiroshima đã giết chết hàng trăm nghìn người”, Shen Dingli, Giáo sư về quan hệ quốc tế tại Đại học Fudan ở Thượng Hải cảnh báo.

Ông Shen cũng nói thêm rằng, nhiều người Trung Quốc đã rất “ngạc nhiên” vì Mỹ phát động cuộc tấn công này bởi nó có thể khiến Washington sa lầy ở Trung Đông.

Giáo sư Shen nhấn mạnh: “Nếu Mỹ bị sa lầy ở Syria thì làm sao Tổng thống Trump có thể làm nước Mỹ vĩ đại trở lại? Kết quả này chỉ có lợi cho Trung Quốc”./.