Ai là người thực sự chiến thắng trong bầu cử giữa nhiệm kỳ 2018?

Một thực tế không thể phủ nhận trong cuộc bầu cử giữa kỳ Mỹ 2018 là đảng Dân chủ đã làm tốt khi thay thế nhiều ghế của đảng Cộng hòa trên toàn quốc, bao gồm cả những quận ngoại ô quan trọng. Các nữ ứng viên của đảng Dân chủ cũng đã thể hiện rất tốt. Chẳng hạn như ở Pennsylvania - một bang từng không có bất kỳ đại diện nữ nào trong Quốc hội thì nay đã có tới 4 phụ nữ giành ghế trong Hạ viện. Những điều này là lý do để đảng Cộng hòa phải lo lắng trong chặng đua vào Nhà Trắng năm 2020.

Bầu cử giữa kỳ Mỹ là sự chuẩn bị cho chặng đua vào Nhà Trắng 2020. Ảnh: Reuters

Tuy nhiên, dù để mất Hạ viện vào tay đảng Dân chủ nhưng những gì đảng Cộng hòa thể hiện trong cuộc bầu cử giữa kỳ vừa qua cũng không tệ.

Nhiều người Mỹ đã hy vọng rằng một cuộc bầu cử giữa kỳ vốn được coi như một cuộc trưng cầu dân ý về Tổng thống sẽ phản ánh rõ sự phản đối chủ nghĩa Trump. Nhưng thực tế, kết quả của cuộc bầu cử đã không thể hiện như vậy.

Trong thời gian trước cuộc bầu cử, ông Trump bị nhiều người chỉ trích, bao gồm cả chính các thành viên trong đảng của ông, khi không tập trung vào sức mạnh nền kinh tế mà lại nhấn mạnh đến vấn đề nhập cư. Tuy nhiên, sự thể hiện tốt hơn cả mong đợi của các ứng cử viên đảng Cộng hòa đã cho thấy chiến lược của ông Trump đã phát huy tác dụng.

Giọng điệu mạnh mẽ của ông Trump ngày 7/11 đã cho thấy Tổng thống Mỹ tin rằng quyết định tập trung vào Thượng viện chứ không phải Hạ viện của ông trong chiến dịch bầu cử đã chứng minh ông có những năng khiếu chính trị, điều từng giúp ông vào Nhà Trắng năm 2016. Cuối cùng, cả 3 bang mà ông Trump ghé thăm trong những ngày cuối cùng của chiến dịch bầu cử giữa kỳ, gồm Ohio, Indiana và Missouri đều "về tay" đảng Cộng hòa.

Bức tranh bầu cử giữa nhiệm kỳ phức tạp

Dù vậy, chiến thắng quyết định của đảng Dân chủ tại Hạ viện đã đem đến một màu sắc chính trị mới cho Washington và một thách thức mới cho Tổng thống Trump khi Quốc hội bị chia rẽ bởi 2 đảng đối lập.

Cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ đã kết thúc nhưng chặng đua vào Nhà Trắng năm 2020 dường như mới bắt đầu.

Cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ đã cho thấy một bức tranh phức tạp. Đảng Dân chủ thể hiện tốt ở 3 bang vùng Trung Tây quan trọng mà bà Hilary Clinton từng để vuột mất năm 2016 là Pennsylvania, Wisconsin và Michigan khi cả 3 Thống đốc bang mới đắc cử đều là người của đảng Dân chủ.

Tuy nhiên, đảng Cộng hòa cũng chiến thắng trong cuộc đua cho vị trí Thống đốc các bang và nhiều vị trí khác trong bang Ohio. Ở Florida, đảng Cộng hòa cũng xoay xở để giành được ghế Thượng viện và Thống đốc bang với kết quả sít sao. Cả hai bang này đều là những bang dao động (swing states), đóng vai trò quan trọng nhất trong cuộc bầu cử Tổng thống.

Khi ông Trump chuẩn bị cho một giai đoạn mới cho cuộc bầu cử Tổng thống 2020, kết quả cuộc bầu cử giữa kỳ dường như đem lại cho ông những lợi thế nhất định. Lời khen ngợi bất ngờ của ông Trump dành cho bà Nancy Pelosi đã làm dấy lên những nghi ngờ Tổng thống Trump tin rằng đa số Hạ viện của đảng Dân chủ thực sự có thể hỗ trợ ông về mặt chính trị vào năm 2020. Hơn nữa, ông Trump cũng muốn sử dụng Hạ viện do đảng Dân chủ kiểm soát như một lá chắn để đổ lỗi khi ông không đạt được những hứa hẹn trong chiến dịch tranh cử.

Đảng Dân chủ đã thể hiện tốt như mong đợi nhưng lại không thể tạo nên ra một "cú đánh" quyết định với ông Trump. Còn với Tổng thống Trump, sự thể hiện tốt hơn cả mong đợi của đảng Cộng hòa trong Thượng viện là minh chứng rõ ràng cho thấy "chủ nghĩa Trump" vẫn tồn tại và thậm chí sẽ là một sự chuẩn bị đầy tiềm năng cho cuộc đua vào Nhà Trắng năm 2020.

Cuộc đua vào Nhà Trắng năm 2020 đã bắt đầu?

Tổng thống Trump đã thông báo ý định sẽ tiếp tục chặng đua vào Nhà Trắng năm 2020 và ông cũng được cho là sẽ trở thành ứng viên của đảng Cộng hòa cho vị trí này dù Thống đốc bang Ohio John Kasich, Thượng nghị sĩ đã nghỉ hưu bang Arizona Jeff Flake, Thượng nghị sĩ đã nghỉ hưu bang Tennessee Bob Corker, Thượng nghị sĩ bang Nebraska Ben Sasse, và ứng viên từng tranh cử Tổng thống năm 2012 Mitt Romney đều được đánh giá là những đối thủ tiềm năng của ông Trump vào năm 2020. Tuy nhiên, dù bất cứ ai trong số các ứng viên tiềm năng trên được cho là thách thức lớn của ông Trump thì vẫn không có dấu hiệu gì cho thấy các cử tri đảng Cộng hòa sẽ mong muốn một người khác thay thế ông Trump ở Nhà Trắng. Theo Gallup, ông Trump nhận được 88% tỷ lệ ủng hộ của các cử tri đảng Cộng hòa.

Năm 1994, đảng của Tổng thống Bill Clinton đã để mất 54 ghế Hạ viện và 8 ghế Thượng viện. Năm 2010, đảng của Tổng thống Barack Obama cũng mất tới 63 ghế Hạ viện và 6 ghế Thượng viện. Tuy nhiên, trong cuộc bầu cử giữa kỳ năm 2018, đảng của Tổng thống Trump dù để mất Hạ viện nhưng lại giành được thêm ghế Thượng viện. Điều này hiếm khi xảy ra trừ trường hợp ngoại lệ của Tổng thống George W. Bush. Trong cuộc bầu cử giữa kỳ Mỹ 2002, thời điểm 1 năm sau vụ khủng bố 11/9, đảng Cộng hòa của Tổng thống Bush đã giành được thêm 2 ghế Thượng viện.

Lịch sử của cuộc bầu cử giữa kỳ năm 2018 có nhiều điểm giống với kịch bản từng xảy ra năm 1970 dưới thời Tổng thống Richard Nixon khi đảng Cộng hòa mất 12 ghế Hạ viện nhưng giành được thêm 2 ghế Thượng viện. Ông Nixon vẫn tiếp tục đương nhiệm 2 năm sau đó và tái đăc cử vị trí Tổng thống Mỹ.

Ông Trump đã đạt được hầu hết những điều ông cần về lập pháp để có thể tái đắc cử vị trí Tổng thống năm 2020.

Thượng viện của ông Trump hiện giờ không chỉ có phần lớn các thành viên của đảng Cộng hòa mà còn có sự ủng hộ lớn với Tổng thống Mỹ. Điều đó khiến mọi việc từ quá trình thông qua dự luật cho tới bổ nhiệm các ứng viên cho các vị trí tại nhánh hành pháp và tòa án đều trở nên dễ dàng hơn. Tổng thống Trump giờ có thể thay thế bất cứ quan chức nào theo ý muốn của ông.

Tổng thống Trump có thể đã để mất Hạ viện vào tay đảng Dân chủ nhưng ông không phải là người thua cuộc trong cuộc bầu cử giữa kỳ. Vị trí Tổng thống của ông không bị lung lay bất chấp sự phản đối của "làn sóng xanh". Đảng Cộng hòa dường như đang tăng cường được ảnh hưởng và quyền lực trong Thượng viện. Ngoài ra, "phe đỏ" cũng giành chiến thắng cho vị trí Thống đốc ở những bang quan trọng.

Ngày 7/11 đã trôi qua, nước Mỹ lại chia rẽ như nó vốn vậy, trước cả khi cuộc bầu cử hôm thứ Ba diễn ra. Tuy nhiên, với sự thay đổi trong việc kiểm soát Hạ viện và sự chia rẽ âm ỉ vẫn luôn tồn tại giữa hai đảng lớn Dân chủ - Cộng hòa, mọi thứ đều sẽ khác.

Người Mỹ liệu có đang chán nản vì một đất nước chia rẽ? Không hẳn là như vậy, bởi dù là ông Trump và đảng Dân chủ không ưa gì nhau nhưng cả hai đều muốn thể hiện cho các cử tri thấy khả năng điều hành đất nước của mình.

Và còn bởi một lý do quan trọng hơn. Đó là cuộc đua vào Nhà Trắng năm 2020 mới chỉ bắt đầu./.