Trong tuyên bố công khai đầu tiên về cái mà ông Duterte gọi là một "vụ tai nạn trên biển", Tổng thống Philippines khẳng định rằng cần lắng nghe cả phía Trung Quốc trong vụ va chạm ngày 9/6 khiến tàu cá chở 22 ngư dân Philippines bị chìm. Các ngư dân này sau đó đã được 1 tàu cá Việt Nam và 1 tàu của Hải quân Philippines ứng cứu.

Một bức ảnh tàu cá Filipino bị phá hủy sau vụ va chạm được công bố trong cuộc họp báo tại Manila, Philippines ngày 17/6. Ảnh: AP

"Cần phải điều tra rõ. Tôi không đưa ra tuyên bố nào hiện nay là bởi chưa có cuộc điều tra nào và chưa có kết luận nào được đưa ra. Điều duy nhất chúng ta có thể làm là chờ đợi và cho phía bên kia quyền được lắng nghe", Tổng thống Duterte khẳng định trong một sự kiện của Hải quân Philippines ngày 18/6.

Tổng thống Philippines tuyên bố nước này sẽ không làm leo thang căng thẳng với Trung Quốc và sẽ không cử tàu quân sự tới Biển Đông sau vụ va chạm này.

Trong buổi họp báo ngày 18/6, phát ngôn viên của Tổng thống Duterte là Salvador Panelo nhận định có một vài điều đáng ngờ trong vụ tàu cá Filipino bởi hầu hết các ngư dân đều ngủ say khi sự việc trên xảy ra.

"Tổng thống không muốn sự việc này bị thổi lên thành một cuộc khủng hoảng quốc tế. Chúng ta phải thận trọng bởi chúng ta sẽ phải lĩnh hậu quả nếu có bước đi sai lầm", người phát ngôn Panelo cho biết.

Tổng thống Duterte tiếp tục duy trì lập trường ủng hộ Trung Quốc bất chấp lời kêu gọi từ phe đối lập, đứng đầu là Phó Tổng thống Leni Robredo nhằm thay đổi chính sách "thụ động" của ông Duterte với Bắc Kinh. Trong một bài viết đăng tải trên Facebook, Phó Tổng thống Robredo đã kêu gọi chính phủ ông Duterte cần yêu cầu phiên xét xử các ngư dân Trung Quốc tại Philippines.

Jay Batongbacal - Giám đốc Viện các vấn đề trên biển và luật biển thuộc Đại học Philippines nhận định, Tổng thống Duterte hiện phải thuyết phục công chúng rằng mối quan hệ thân thiết với Trung Quốc vẫn đang tiến triển.

"Quan điểm lâu dài của Philippines về tranh chấp Biển Đông có thể sẽ suy yếu nếu ông Duterte tiếp tục lập trường ủng hộ Bắc Kinh sau sự việc lần này", giáo sư Jeffrey Ordaniel - một học giả tại viện nghiên cứu chính sách đối ngoại Diễn đàn Thái Bình Dương có trụ sở tại Hawaii nhận định.

"Chính sách với Trung Quốc của chính quyền ông Duterte đang giúp Bắc Kinh theo đuổi các tham vọng trên biển của nước này", ông Ordaniel cho biết.

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Lục Khảng đã gọi vụ tai nạn trên là một "sự va chạm tình cờ" trong cuộc họp báo ngày 17/6, đồng thời khẳng định thêm việc chính trị hóa sự việc này là "không phù hợp".

Đại sứ quán Trung Quốc ở Manila trước đó cũng biện minh rằng thuyền trưởng phía Trung Quốc đã cố gắng để cứu các ngư dân Philippines sau vụ va chạm nhưng lo ngại sẽ bị "bao vây" bởi các tàu đánh cá Philippines khác./.