Vai trò chính của các máy bay trực thăng tác chiến săn ngầm (ASW) là để bảo vệ hạm đội khỏi sự tấn công của tàu ngầm địch. Các máy bay này được gắn các hệ thống cảm biến tinh vi và trang bị tên lửa cùng ngư lôi nhằm theo dõi và săn tàu chiến của đối phương.

Trực thăng NH90. Ảnh: Military Today.

Ngoài nhiệm vụ tấn công, các trực thăng săn ngầm còn thực hiện nhiệm vụ chống hạm và tìm kiếm cứu nạn.

Vậy các phi cơ trực thăng săn ngầm lợi hại nhất thế giới là gì? Đâu là trực thăng ASW có năng lực nổi trội nhất?

Dưới đây là các thông số và dữ liệu về 10 trực thăng săn ngầm được coi là hiệu quả nhất. Danh sách dưới đây chỉ bao gồm các trực thăng đang phục vụ trong lực lượng vũ trang và không bao gồm các phi cơ đang được phát triển hoặc mới ở dạng mẫu thử nghiệm:

1. MH-60R Seahawk

Đây là máy bay trực thăng đa nhiệm trong lực lượng hải quân Mỹ. Máy bay có biệt danh Romeo, phát triển từ phiên bản SH-60B Seahawk. Việc phát triển loại máy bay này bắt đầu vào năm 1993. Thiết kế của MH-60R Seahawk kết hợp các đặc điểm của các trực thăng săn ngầm SH-60B và SH-60F.

“Lứa” trực thăng đời đầu được chế tạo từ các máy bay SH-60B có sẵn. Sau đó người ta mới chế tạo những chiếc phi cơ MH-60R mới toanh. Máy bay MH-60R lần đầu tiên được triển khai vào năm 2009.

Hiện nay máy bay trực thăng này được hải quân Mỹ và hải quân hoàng gia Australia sử dụng.

Nhiệm vụ chính của MH-60R Seahawk là săn ngầm và chống hạm (chống tàu mặt nước).

MH-60R Seahawk có thể phát hiện và bám sát tàu ngầm và tàu mặt nước rồi tấn công các tàu đó bằng tên lửa và ngư lôi.

Seahawk có hệ thống cảm biến hiện đại. Máy bay có radar tìm kiếm đa chế độ và tháp hồng ngoại gắn ở mũi. Radar tìm kiếm của máy bay có khả năng dò tìm tự động. Trên máy bay còn có hệ thống phao âm dò tàu ngầm. Dữ liệu được chuyển qua hệ thống liên kết dữ liệu hiện đại trên không của hạm đội.

MH-60R có năng lực tấn công tốt hơn SH-60B hoặc SH-60F. Với đôi cánh ngắn, máy bay mang được 2 quả ngư lôi Mk.46, Mk.50 hoặc Mk.54 hạng nhẹ phóng từ trên không, 2 quả tên lửa chống hạm AGM-119B Penguin hoặc 4 quả tên lửa không đối đất AGM-114 Hellfire.

2. AugustaWestland AW101

Máy bay này do các công ty của Anh và Italy cùng phát triển. Trước đó máy bay mang tên Eurocopter EH101. Tuy nhiên sau đó các trực thăng Augusta và Westland cùng lấy tên AugustaWestland.

Máy bay trực thăng hải quân này được thiết kế để thay thế cho phi cơ Sea King và thực hiện chuyến bay đầu tiên vào năm 1987. Máy bay này đang phục vụ ở một số nước. Một số nước đặt tên máy bay là Merlin.

AW101 là một trực thăng hải quân hiện đại. Máy bay gắn máy sonar và phao âm.

3. NH90

NH90 là dự án quốc tế của Pháp, Đức, Italy và Hà Lan phát triển một loại máy bay dành riêng cho khối NATO trong thập niên 1990. Cho đến nay người ta đã chế tạo một lượng lớn máy bay trực thăng này.

Trực thăng AW101 có vai trò chống hạm và chống ngầm độc lập. Bộ công cụ của máy bay gồm radar tìm kiếm 360°, thiết bị sonar, hồng ngoại, máy dò từ tính, và các giải pháp theo dõi điện tử.

NH90 có khả năng hoạt động trong mọi điều kiện thời tiết cả đêm lẫn ngày, thậm chí cả khi biển động.

Ngoài ra còn có phiên bản trực thăng vận tải chiến thuật NH90.

4. Z-18F

Z-18F là phiên bản trực thăng săn ngầm của Trung Quốc. Người Trung Quốc đặt cho nó cái tên Đại bàng Biển. Máy bay do tập đoàn Công nghiệp máy bay Changhe phát triển.

Z-18 đã phục vụ trong quân đội Trung Quốc và có vẻ như máy bay đang được sản xuất với số lượng lớn. Z-18 sẽ dần dần thay thế phiên bản Z-8 cổ hơn.

Trực thăng này được trang bị radar tìm kiếm bề mặt, sonar, phao âm và tháp FLIR. Nó có thể mang tới 4 quả ngư lôi hoặc tên lửa hạng nhẹ.

5. AugustaWestland AW159

AugustaWestland AW159 là một trực thăng hải quân hiện đại. Người ta phát triển máy bay này để thay thế cho Westland Lynx. Mặc dù “ngoại hình” giống nhau, hai máy bay này khác đáng kể về thiết kế. Tới 95% yếu tố của AW159 là mới và chỉ có 5% là hoán đổi được với phiên bản mới nhất của máy bay Lynx.

Hải quân Hàn Quốc đã lựa chọn sử dụng loại máy bay này.

AW159 là một máy bay trực thăng loại nhỏ nhưng lại mang các thiết bị cảm biến hiện đại, bao gồm hệ thống sonar chủ động. Máy bay mang được 2 quả ngư lôi Sting Ray. Máy bay cũng có thể mang 4 quả tên lửa không đối đất đa nhiệm hạng nhẹ Thales Martlet hoặc 4 tên lửa chống hạm hạng nhẹ Sea Venom. Các vũ khí này hiệu quả trước các tàu loại nhỏ và tàu tấn công nhanh. Cả hai loại tên lửa này đều nhằm vào chiến hạm hoặc mục tiêu trên cạn.

Ngoài ra còn có phiên bản vận tải và tấn công hạng nhẹ dành cho lục quân. Phiên bản hải quân và lục quân đều dùng chung một khung máy bay.

6. Kamov Ka-27

Trực thăng này do hải quân Liên Xô phát triển. Liên Xô lựa chọn dùng loại trực thăng này vào năm 1982. Phiên bản được chế tạo đầu tiên là Ka-27PL, phương Tây gọi là Helix-A. Phiên bản xuất khẩu mang tên Ka-28. Hiện tại máy bay này đang phục vụ trong quân đội nhiều nước khác nhau.

Ka-27 giữ lại định dạng rotor đồng trục đã được chứng minh là tốt của máy bay Kamov. Máy bay này không có rotor ở đuôi. Chiếc trực thăng săn ngầm này cực kỳ ổn định và dễ lái.

Ka-27PL có tất cả các thiết bị ASW và ESM thông thường bao gồm hệ thống sonar và phao âm cũng như radar tìm kiếm.

7. Westland Sea King

Đây là phiên bản Westland Sea King sản xuất theo giấy phép. Ở Mỹ máy bay này được gọi là SH-3 Sea King. Hãng Trực thăng Westland mua quyền chế tạo máy bay này ở Anh. Tuy nhiên so với máy bay loại này ở Mỹ, máy bay của Anh được trang bị thêm hệ thống điện tử hàng không của Anh và hệ thống ASW khác.

Trực thăng này được xuất khẩu sang một số nước. Hải quân Anh đã cho đội máy bay trực thăng Sea King ASW nghỉ hưu, và thay thế máy bay này bằng loại trực thăng hiện đại Sea King ASW101, còn được biết đến với cái tên Merlin. Tuy nhiên các phiên bản săn ngầm khác nhau của chiếc Westland Sea King vẫn hoạt động ở nhiều nước trên thế giới.

Máy bay có thân giống chiếc thuyền kín nước. Với hệ thống phao, máy bay có thể hạ cánh trên mặt nước.

Phi hành đoàn của Westland Sea King gồm 2 đến 4 người, tùy theo nhiệm vụ.

Westland Sea King chở 4 ngư lôi Mk.44, Mk.46 hoặc Stingray. Phiên bản xuất khẩu có thể mang tên lửa Sea Eagle hoặc Exocet phục vụ nhiệm vụ chống hạm.

Phần đuôi của máy bay trực thăng này có thể dịch chuyển được. Để nằm gọn trong boong trên tàu sân bay, phần đuôi và cánh rotor chính có thể gập lại.

8. S-61

S-61 do Sikorsky phát triển vào cuối thập niên 1950, chủ yếu để thực hiện vai trò săn ngầm xuất phát từ tàu sân bay. Chuyến bay đầu tiên là vào năm 1959. Hải quân Mỹ lựa chọn máy bay này và đặt tên cho nó là Sh-3 Sea King. Máy bay mới ngừng hoạt động trong hải quân Mỹ. Tuy nhiên các phiên bản khác nhau của trực thăng săn ngầm này vẫn đang phục vụ ở một số nước trên thế giới.

Sea King It là máy bay lưỡng cư đầu tiên của thế giới.

9. Kaman SH-2G Super Seasprite

Kaman SH-2G Super Seasprite là một phiên bản hiện đại hóa và nâng cấp của chiếc SH-2 Seasprite trước đó. Máy bay trực thăng này không còn được sử dụng trong hải quân Mỹ nhưng vẫn được một số nước như Ai Cập, New Zealand và Ba Lan tích cực sử dụng.

Super Seasprite là một phi cơ trực thăng săn ngầm tầm xa đặt trên chiến hạm. Các nhiệm vụ phụ của máy bay này là tìm kiếm cứu hộ, chống hạm, liên lạc. Máy bay cũng được sử dụng để theo dõi mục tiêu.

Super Seasprite có thể xuất kích từ tàu tuần duyên, tàu tuần tra, và các tàu lớn hơn có boong cất hạ cánh.

Máy bay này được trang bị một máy sonar tần số thấp, radar trên khoang, hệ thống FLIR gắn ở phía trước, hệ thống xử lý dữ liệu dưới nước.

Có thể lắp thêm các loại vũ khí khác nhau lên máy bay này, như tên lửa không đối đất, tên lửa chống hạm AGM-119 Penguin, ngư lôi AGM-65 Maverick và MK50. Máy bay cũng có chỗ cho 2 khẩu súng máy.

10. Z-9EC

Máy bay trực thăng săn ngầm hải quân Z-9EC là bước phát triển thêm từ chiếc Harbin Z-9. Phiên bản X-9EC là dành cho nhánh không quân của Hải quân Pakistan.

Máy bay này được trang bị radar nén xung, máy sonar tần số thấp, và các hệ thống khác.

Z-9EC được vũ trang bằng ngư lôi hạng nhẹ và được sử dụng trên boong các tàu hộ vệ lớp F-22P Zulfiquar của hải quân Pakistan./.