Trong phần nhận định vụ án, HĐXX cho rằng đây là vụ án đặc biệt nghiêm trọng và phức tạp về mặt tố tụng. Xét kháng cáo kêu oan của bị cáo, HĐXX nhận thấy vào năm 2004, tỉnh Bình Phước chưa có cơ quan giám định pháp y nên khi vụ án xảy ra, Công an tỉnh Bình Phước đã cử cán bộ (có bằng bác sĩ) tham gia giám định tử thi và kết luận nguyên nhân cái chết của nạn nhân chết do bị siết cổ.
Lê Bá Mai tại phiên tòa |
Cái chết của nạn nhân rất thương tâm nên việc điều tra, truy tố và tìm ra kẻ có tội là điều dư luận đặc biệt quan tâm. Tại tòa bị cáo khai nhận tội là do bị ép cung nhưng đủ chứng cứ để kết luận trong quá trình điều tra, tình trạng sức khỏe của bị cáo bình thường. Tại cơ quan điều tra, các biên bản lấy lời khai dù bị cáo nhận tội hay không nhận tội đều có luật sư tham gia và bị cáo ký vào biên bản lấy lời khai. Tiếp đến, tại phiên tòa sơ thẩm lần 1 bị cáo kháng cáo xin giảm án, sau đó lại kêu oan. Sau đó bị cáo lại có lời khai “Tôi sợ chết và muốn kéo dài sự sống nên chối tội”. Thêm nữa, bị cáo Mai luôn thừa nhận có mặt gần nơi xảy ra vụ án.
Xem xét lời khai của nhân chứng Thị Hằng, HĐXX nhận thấy, lời khai của nhân chứng này có 1 số mâu thuẫn là do thời điểm xảy ra vụ án nhân chứng còn quá nhỏ. Tuy nhiên, trước sau nhân chứng này vẫn khẳng định thấy Lê Bá Mai chở nạn nhân đi bằng xe máy vào ngày xảy ra vụ án. Lời khai của Thị Hằng có cơ sở vì ngay vào tối ngày xảy ra nạn nhân mất tích, Thị Hằng đã nói cho cha mình biết “lúc sáng thấy T.U. lên xe cho Lê Bá Mai chở đi”. Hay tin, tối cùng ngày, gia đình nạn nhân đã kéo tới chòi lá - nơi Lê Bá Mai đang ở để hỏi tung tích nạn nhân.
Quá trình điều tra, CQĐT đã thu giữ nhiều vật chứng quan trọng như bình inox, giám định vết hằn bánh xe trùng khớp với chiếc xe gắn máy ông Dương Bá Tuân (chủ trang trại) giao cho Lê Bá Mai sử dụng. Chiếc quần quấn cổ nạn nhân thu giữ ở hiện trường và chiếc quần cơ quan điều tra niêm phong thu giữ là 1. Do tử thi phân hủy nên không tìm thấy tinh trùng của thủ phạm.
Quá trình lấy lời khai, lời khai nhận tội của Lê Bá Mai phù hợp với nhân chứng, giám định hiện trường. Những lời khai mà HĐXX nhận định là “nếu bị cáo không khai thì không ai có thể biết được” như Mai khai lý do chở nạn nhân T.U. đi vì nạn nhân cao lớn hơn Thị Hằng, giết T.U. vì sợ khi về nhà nạn nhân sẽ mách lại cho gia đình, lúc chở T.U. đi nạn nhân nói với Thị Hằng bằng tiếng Stiêng giữ chiếc xe đạp (trùng với lời khai của Thị Hằng)…
HĐXX phúc thẩm cho rằng vụ án còn một số tình tiết chưa thật trùng khớp nhưng không thể làm thay đổi tính chất của vụ án, đủ cơ sở để kết tội bị cáo Lê Bá Mai đã phạm vào hai tội “hiếp dâm trẻ em” và “giết người” nên kháng cáo kêu oan là không có căn cứ. Cùng lúc bị cáo phạm 2 tội đặc biệt nghiêm trọng nên mức án tòa sơ thẩm tuyên là thỏa đáng. Đối với kháng nghị đề nghị tăng hình phạt của VKS, HĐXX nhận định, mức án tòa sơ thẩm tuyên là tương xứng với hành vi phạm tội của bị cáo nên không chấp nhận./.
Vụ “kỳ án” Vườn Mít”:
- Ngày 16/11/2004, tại vườn mít của ông Dương Bá Tuân tại ấp 1, xã An Khương, huyện Bình Long (Bình Phước), người dân phát hiện ra xác của một bé gái bị siết cổ chết. Nạn nhân được xác định là cháu U. (SN 1993), mất tích trước đó 4 ngày. Cơ quan điều tra nghi vấn và sau đó xác định Lê Bá Mai là nghi phạm vụ án.
- Tháng 3/2005, TAND tỉnh Bình Phước xử sơ thẩm đã tuyên bị cáo Lê Bá Mai mức án tử hình về các tội “giết người” và “hiếp dâm trẻ em”. Sau đó, Mai đã làm đơn kháng cáo kêu oan.
- Tháng 8/2005, Tòa phúc thẩm TAND tối cao tại TP HCM xét xử phúc thẩm đã bác kháng cáo, tuyên y án tử hình đối với bị cáo.
- Đến giữa tháng 12/2006, Viện trưởng VKSND tối cao đã có quyết định kháng nghị giám đốc thẩm hủy hai bản án sơ thẩm và phúc thẩm.
- Đầu tháng 2/2007, Hội đồng thẩm phán TAND tối cao xét xử theo thủ tục giám đốc thẩm và quyết định chấp nhận kháng nghị, hủy hai bản án để điều tra lại theo quy định của pháp luật.
- Xử sơ thẩm lần 2 ngày 18/5/2011, TAND tỉnh Bình Phước đã tuyên Lê Bá Mai không phạm tội và trả tự do cho bị cáo ngay tại phiên tòa nhưng bản án sau đó đã bị VKS cùng cấp kháng nghị theo hướng bị cáo có tội.
- Sau gần một năm được trả tự do, giữa tháng 5/2012 Chánh Tòa phúc thẩm TAND tối cao tại TP HCM Trần Văn Cò đã ký lệnh bắt lại Lê Bá Mai để phục vụ công tác xét xử và thi hành án. Phiên xử phúc thẩm sau đó, HĐXX đã tuyên hủy bản án tuyên vô tội bị cáo này để điều tra xét xử lại theo hướng có tội.
- Đến đầu tháng 3/2013, TAND tỉnh Bình Phước xử phúc thẩm lần 2 đã tuyên bị cáo này mức án tù chung thân cho cả hai tội danh giết người, hiếp dâm trẻ em.
Bản án ngay sau đó một lần nữa đã bị Viện trưởng VKSND tỉnh Bình Phước kháng nghị yêu cầu tăng án lên tử hình, đồng thời bị cáo Mai và người có nghĩa vụ liên quan trong vụ án (ông Dương Bá Tuân- chủ khu vườn nơi xảy ra vụ án) làm đơn kháng cáo kêu oan cho Mai.