Với đặc thù là tỉnh vùng cao, biên giới, có đông đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống, đời sống kinh tế và nhận thức của người dân còn nhiều hạn chế, những năm trước, Sơn La còn nhiều địa bàn phức tạp về an ninh trật tự, nóng nhất là hoạt động của tội phạm, tệ nạn ma túy.
Trước thực trạng này, năm 2015, Ban Thường vụ Tỉnh ủy Sơn La đã Ban hành chỉ thị số 36-CT/TU về tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo giải quyết các địa bàn trọng điểm, phức tạp về an ninh trật tự và thông qua Đề án chuyển hóa địa bàn trọng điểm, phức tạp về an ninh trật tự giai đoạn 2015-2020. Sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị từ tỉnh đến cơ sở, với nòng cốt là lực lượng Công an và sự tham gia tích cực của quần chúng nhân dân đã góp phần giải quyết dứt điểm nhiều địa bàn phức tạp về ANTT, mang lại bình yên cho nhân dân trên mảnh đất địa đầu của Tổ quốc.
Loạt phóng sự “Bình yên cho mỗi bản làng vùng cao: Sơn La quyết tâm chuyển hóa địa bàn phức tạp về ANTT” của nhóm phóng viên Bích Thủy, Thanh Thủy, Cơ quan thường trú Đài TNVN khu vực Tây Bắc đề cập cách làm của tỉnh Sơn La.
“Chồng, con nghiện ma túy, có gì là nó mang đi bán hết. Của cải đều trôi theo sông”. “Hút, hít nghiện ngập, nhà cửa bán hết. Mong sao đừng có một người nào nữa dính dáng, dây dưa về ma túy. Rất khổ”- Đó là tâm sự của người dân ở xã Thôm Mòn, huyện Thuận Châu, tỉnh Sơn La khi nhớ về năm tháng đen tối khi sự tàn phá khốc liệt của ma túy với bản làng mình, gia đình mình. Những năm trước, Thôm Mòn được coi là “lãnh địa ma túy” - nơi chung chuyển cái chết trắng từ nơi khác vào địa bàn và đi các tỉnh khác, là địa bàn nóng nhất nhì cả nước về tội phạm, tệ nạn ma túy. Lúc cao điểm, tất cả các bản của xã đều có con nghiện, với nhiều tụ điểm, nhiều người dân tham gia vào các đường dây buôn bán ma túy. Có những gia đình cả các thế hệ từ cha mẹ, con cái, cháu chắt đều liên quan đến ma túy. 5 án tử hình, 9 án chung thân, nhiều người bị bắt phải chịu án tù, nhiều gia đình lâm vào kiệt quệ tưởng không có lối thoát, là những gì hiển hiện ở Thôm Mòn lúc đó vì hậu qủa của ma túy.
Trước thực trạng này, Bộ Công an, tỉnh Sơn La và cấp huyện, xã đã tập trung lực lượng thực hiện quyết liệt vào chuyển hóa địa bàn trọng điểm, phức tạp về an ninh trật tự tại Thôm Mòn. Đảng ủy ban hành Nghị quyết lãnh đạo, xã thành lập Ban chỉ đạo, xây dựng kế hoạch tổ chức thực hiện, tập trung củng cố hệ thống chính trị từ xã đến bản, huy động sự vào cuộc tích cực của các tổ chức đoàn thể, với vai trò đầu tầu gương mẫu của các đảng viên, các chi bộ cam kết không để người thân trong gia đình mắc tệ nạn xã hội, nòng cốt là lực lượng Công an, phụ nữ, thanh niên và 91 nhóm liên gia tự quản trong toàn xã.
Chị Tòng Thị Lanh, hội viên Phụ nữ xã Thôm Mòn cho biết, điều mà chị thấy hiệu quả nhất là các cấp Hội Phụ nữ đã vận dụng linh hoạt phương pháp “Mưa dần thấm đất”, “Rỉ rả tâm tình” để tuyên truyền vận động nhiều chị em thuyết phục được người thân đầu thú và từ bỏ ma túy. “Riêng chị em phụ nữ sẽ dễ nói chuyện với nhau. Tuyên truyền bà con, chị em mới hiểu ra. Sau đó, chị em mới nói ra rằng, con tôi cũng nghiện, chồng tôi cũng nghiện, báo lực lượng công an để công an mang đi cai. Hiệu quả từ đấy”. -Chị Tòng Thị Lanh nhớ lại.
Các lực lượng phối hợp đi từng nhà, rà từng đối tượng để vừa tuyên truyền vận động, vừa tổ chức cho bà con ký cam kết đấu tranh, tố giác tội phạm. Cùng với đó là huy động lực lượng tập trung đấu tranh, truy quét và bóc gỡ các đường dây, ổ nhóm tội phạm liên quan đến ma túy.
Theo ông Lò Văn Đỉnh, Chủ tịch UBND xã Thôm Mòn: Với sự trợ giúp trực tiếp của các lực lượng, người dân Thôm Mòn từ người cao tuổi đến phụ nữ, thanh niên đều tự tin đứng lên tham gia đấu tranh phòng chống tội phạm ma tuý, là cánh tay đắc lực cùng với chính quyền đẩy lùi ma túy ra khỏi địa bàn. “Công an tỉnh, huyện, xã tập trung vào các nhóm vấn đề: Gọi, hỏi, răn đe những người bị tố giác, phát giác; chuyển hóa tư tưởng cho bà con nhân dân về công tác phòng chống ma túy; giáo dục, định hướng thanh niên tham gia các hoạt động vui chơi giải trí bổ ích và sản xuất, kinh doanh. Làm tốt 3 vấn đề này thì tình hình ổn định, mang lại cuộc sống bình yên trở lại”.- Ông Đỉnh cho biết.
Trong 2 năm 2019-2020, các lực lượng chức năng ở Thôm Mòn đã thu về hàng trăm phiếu tố giác, phát giác tội phạm. Qua đó đã giúp lực lượng chức năng phát hiện, bắt giữ 74 vụ, 126 đối tượng phạm tội về ma túy;
Phát hiện, lập hồ sơ giáo dục, đưa đi cai nghiện bắt buộc 120 trường hợp dương tính với ma túy; lập hồ sơ quản lý hơn 200 đối tượng nghiện ma túy sau cai, gần 100 đối tượng tù tha, tái hòa nhập cộng đồng.
Những người đã hoàn lương, tái hòa nhập cộng đồng được địa phương tạo điều kiện tiếp cận với các nguồn vốn vay, hỗ trợ phát triển sản xuất, dần ổn định đời sống.
Đến Thôm Mòn bây giờ, những ánh mắt nụ cười rạng rỡ của trẻ nhỏ, những câu chuyện về lao động sản xuất, trồng cây gì, nuôi con gì đã thay thế cho tiếng thở dài, những giọt nước mắt lăn trên gương mặt héo úa vì tuyệt vọng của những người mẹ, người vợ có người thân lao vào con đường tội lỗi. Nhiều người dân đã thực sự hoàn lương. Từ một xã có tỷ lệ hộ nghèo cao, đến nay xã chỉ còn trên 12% hộ nghèo trong tổng số trên 1.367 hộ dân toàn xã.
“Một lần lầm lỡ rồi. Cố gắng phấn đấu về chăn nuôi, làm kinh tế gia đình để có tiền cho con ăn học và làm được ngôi nhà ở vững trãi”. “Tôi đã quá khổ về ma túy rồi, không muốn dính dáng gì đến ma túy nữa. Bây giờ có Đảng, Nhà nước chỉ hướng rồi, lo làm ăn kinh tế thôi”.- Đó là những lời chia sẻ từ tâm can, đầy hối hận của anh Lường Văn Dưỡng, dân tộc Thái ở bản Nà Nam, thuộc cụm bản Thôm, người từng mắc nghiện 17 năm và đã thụ án 15 năm tù vì tàng trữ trái phép chất ma túy và anh Quàng Văn Ngoãn, ở bản Thôm đã từng bị bắt và chấp hành án tù 11 năm vì tội buôn bán, vận chuyển trái phép chất ma túy.
Hoàn lương, trở về địa phương, ân hận và thấu hiểu nỗi khổ của vợ con, gia đình khi bản thân mình đi vào con đường ma túy, nghiện ngập, nhận thức rất rõ hậu quả, sự tàn phá của ma túy với xã hội, anh Dưỡng và anh Ngoãn quyết tâm từ bỏ ma túy, cùng người dân tố giác tội phạm, tích cực cùng gia đình lao động sản xuất, chăn nuôi, kết hợp mở dịch vụ kinh doanh tổng hợp, phát triển kinh tế giá đình ổn định. Hai anh đều mong mọi người, nhất là thế hệ trẻ hãy tránh xa ma túy./.
Cùng với Thôm Mòn, năm 2011, Sơn La có 81 địa bàn trọng điểm, phức tạp về an ninh trật tự.
Từ năm 2006-2010, trung bình mỗi năm xảy ra hơn 760 vụ, với gần 1.000 đối tượng trộm cắp, đánh bạc; tổng số triệt xóa 578 ổ nhóm, tụ điểm về hình sự, bắt trên 2.000 đối tượng.
Mỗi năm cũng xảy ra bình quân gần 900 vụ, với 1.337 đối tượng phạm tội về ma túy; tổng số triệt xóa hơn 2.000 điểm, bắt trên 3.100 đối tượng liên quan đến ma túy.
Từ năm 2012-2015, Sơn La chuyển hóa thành công và mang lại bình yên cho cuộc sống nhân dân ở 40 địa bàn trọng điểm, phức tạp về an ninh trật tự.
Đến năm 2016, Sơn La vẫn còn 42 địa bàn phức tạp về an ninh trật tự phải tiếp tục chuyển hóa và 7 địa bàn phát sinh.