Một số sản phẩm nông sản của tỉnh Yên Bái đang gặp khó khi xuất khẩu. Theo phản ánh của một số doanh nghiệp (DN) trên địa bàn, hiện giá xuất khẩu giảm sâu, chi phí vận tải tăng cao, lượng hàng hóa nhập khẩu từ các thị trường nước ngoài cũng rất hạn chế nên tình hình kinh doanh rất khó khăn. Đặc biệt là các DN chế biến chè, tinh bột sắn đang tồn ứ nhiều hàng hóa tại kho, gây áp lực tiêu thụ khi vào mùa vụ mới.
Công ty CP Chè Nghĩa Lộ là một trong những DN chủ lực của tỉnh Yên Bái trong việc thu mua nguyên liệu cho bà con, đồng thời tổ chức sản xuất chế biến các sản phẩm chè đen phục vụ cho xuất khẩu. Thời điểm này đang vào vụ thu hoạch chính, nhưng sản phẩm chè đen công ty sản xuất ra hiện tiêu thụ rất chậm do phụ thuộc vào thị trường nước ngoài, giá bán ra cũng giảm từ 4 - 5 triệu/1 tấn.
Ông Nguyễn Thành Vinh, Giám đốc Công ty CP Chè Nghĩa Lộ cho biết, từ đầu năm đến nay, DN còn tồn kho 200 tấn, mặc dù vậy công ty vẫn chủ động mua nguyên liệu cho nông dân với giá từ 3.300 - 3.500 đồng/1kg. Tuy nhiên, nếu tiếp tục không bán được hàng, DN và người nông dân chịu nhiều thiệt thòi.“Cước vận tải tăng có thể lên tới 150 - 160 triệu/container 40 feet nên chiếm khoảng 40 - 50% giá trị hàng hóa trong 1 container. Khách hàng cũng yêu cầu thương thảo nên DN phải giảm giá bán để hỗ trợ lại cước vận tải nhưng lại ảnh hưởng đến việc sản xuất, chế biến, kinh doanh chè”, ông Vinh nói.
Hiện nay ở Yên Bái có hàng chục đơn vị sản xuất chè đen, sản lượng chè khô sau chế biến đạt khoảng 15.000 tấn/năm, chủ yếu xuất khẩu trực tiếp và ủy thác sang các thị trường Trung Quốc, Đài Loan, Tây Á, Trung Đông, Đông Âu và Liên bang Nga. Tuy nhiên, đại dịch Covid-19 đã làm đứt gãy chuỗi cung ứng từ doanh nghiệp sản xuất đến thị trường xuất khẩu nên rất khó khăn trong tiêu thụ.
Ông Chử Quốc Tuấn, Giám đốc Công ty TNHH Hưng Thịnh, thành phố Yên Bái cho biết, từ năm ngoái đến thời điểm này, việc xuất khẩu chè từ phía các đối tác ủy thác không thuận lợi, kéo theo đó việc sản xuất của doanh nghiệp cũng cầm chừng, hàng tồn kho nhiều.
Ngoài ra, phía khách hàng lại yêu cầu chỉ mua những sản phẩm cấp thấp nhưng lại đòi hỏi chất lượng cao, giá phải giảm. Chính vì vậy, nếu có bán được thì mất chi phí vận chuyển cao, thậm chí chi phí này còn cao hơn cả giá trị hàng hóa; thêm vào đó còn phụ thuộc vào đơn vị trung gian trong xuất khẩu, rồi còn bị chậm thanh toán tiền... nên DN vì thế rơi vào cảnh tiến thoái lưỡng nan.
“Giá vận tải tăng có chỗ tăng cao từ 4 - 8 lần so với những năm trước trong khi giá chè xuất khẩu lại hạ. Khách nước ngoài ra chỉ tiêu mặt hàng cấp thấp nhưng chất lượng cao, mặt hàng cấp cao gần như không mua nên sản xuất, chế biến bị đình đốn. Đó là chưa kể tình trạng DN bị chậm thanh toán, có những khách hàng nợ DN đến 8 tỷ đồng”, ông Tuấn cho biết.
Thời gian qua không chỉ mặt hàng chè đen mà một số mặt hàng nông sản của tỉnh Yên Bái như tinh bột sắn, tinh dầu quế đang gặp khó khi xuất khẩu. Công ty CP Lâm nông lâm sản thực phẩm Yên Bái sản xuất, chế biến tinh bột sắn với sản lượng 30.000 tấn mỗi năm, chiếm khoảng 75% thị phần, nhưng từ đầu năm đến nay giá tinh bột sắn phía thị trường Trung Quốc giảm sâu nên hiện nay DN này đang tồn kho khoảng 10.000 tấn chưa thể xuất khẩu.
Ông Trần Công Bình, Giám đốc Công ty CP Nông lâm sản thực phẩm Yên Bái cho biết, khâu tiêu thụ sản phẩm năm nay tương đối khó khăn. “DN rất mong muốn được cung cấp thường xuyên, nhiều hơn nữa những thông tin, đặc biệt là thông tin về xuất nhập khẩu cũng như các thông tin tại các cửa khẩu, tại các quốc gia có tiềm năng thế mạnh mà Việt Nam thực hiện xuất nhập khẩu để cho các DN lựa chọn được, xác định được cho mình những thuận lợi, khó khăn để xây dựng những phương án tối ưu về sản xuất, kinh doanh”, ông Bình đề xuất.
Với những mặt hàng mang tính đặc thù như chè đen, tinh bột sắn hay các sản phẩm nông sản khác chỉ phục vụ xuất khẩu, ít có khả năng tiêu thụ nội địa, do đó vấn đề đặt ra lúc này là cần có những giải pháp cụ thể để tháo gỡ những khó khăn, bởi trong bối cảnh dịch bệnh Covid-19 ảnh hưởng rất lớn đến đời sống kinh tế, xã hội như hiện nay.
Các sở, ngành ở Yên Bái đang tăng cường phối hợp, kết nối với các đơn vị như Cục chế biến và Phát triển thị trường (Bộ NN&PTNT); Cục Xúc tiến thương mại (Bộ Công Thương) phối hợp với các Thương vụ Việt Nam tại nước ngoài và các tổ chức xúc tiến thương mại, kết nối giao thương trực tuyến nhằm hỗ trợ các doanh nghiệp nông sản, thực phẩm Yên Bái tìm kiếm đối tác nước ngoài để tiêu thụ sản phẩm. Trong đó, có tham gia việc xúc tiến thương mại trực tuyến với thị trường Nhật Bản.
Đồng thời, Yên Bái cũng kiến nghị với Trung ương xem xét, ban hành các chính sách, gói hỗ trợ tín dụng cơ cấu lại thời hạn trả nợ, miễn, giảm lãi đối với các DN bị ảnh hưởng bởi dịch bệnh Covid-19, để các DN khắc phục khó khăn duy trì và ổn định sản xuất, tiêu thụ các sản phẩm nông sản hàng hóa cho người dân./.