Hiện nay, tại các phiên chợ ở vùng cao, vùng sâu, vùng xa,… tình trạng hàng giả, hàng kém chất lượng, hết niên hạn sử dụng bày bán công khai khá phổ biến. Vi phạm này diễn ra trong thời gian dài, tuy nhiên do lực lượng chức năng còn mỏng và điều kiện kinh tế khó khăn, nhận thức tiêu dùng của bà con các dân tộc thiểu số còn thấp nên hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng vẫn có đất sống.

Tại các xã vùng cao còn nhiều khó khăn ở tỉnh Lào Cai, hàng ngày dễ bắt gặp những gian hàng di động được chở bằng xe máy, ô tô luồn lách tới từng thôn bản phục vụ bà con, với đủ các mặt hàng từ bánh kẹo, đồ chơi trẻ em, đồ điện gia dụng…. màu sắc sặc sỡ bắt mắt được gắn mác các thương hiệu chính hãng, nhưng giá bán cực rẻ. Các cửa hàng di động kiểu này là cơ hội để hàng giả, hàng nhái, quá hạn sử dụng trà trộn bày bán.

Càng về cuối năm, hàng hóa kém chất lượng, không rõ nguồn gốc xuất xứ lại ồ ạt bày bán công khai tại các phiên chợ miền núi. Tại một chợ cóc ở xã Y Tý, huyện Bát Xát, rất nhiều bánh, kẹo, thạch dừa, nước ngọt với nhãn mác màu sắc sặc sỡ nhưng có giá bán vô cùng rẻ, chỉ bằng một nửa so với mặt hàng cùng loại ở vùng xuôi, đặc biệt là nguồn gốc xuất xứ không rõ ràng.

Việc quản lý, đấu tranh phòng chống buôn lậu, hàng nhái, hàng giả, hàng kém chất lượng tại khu vực miền núi còn gặp nhiều khó khăn.

Một số tiểu thương cho hay, nhìn chung bà con vẫn mua hàng loại này vì giá rẻ. Nhưng cũng có nhiều người đặt câu hỏi, không hiểu sao những loại hàng hóa này từ Hà Nội chuyển lên lại có giá rẻ bất ngờ đến như vậy.

Điểm đáng chú ý là trên những sạp hàng tạp hóa, từ bánh kẹo đến nước ngọt, nước mắm, bột giặt giá rẻ bán cho bà con, thường có tên gần giống hàng hóa chính hãng chỉ thay đổi một vài chữ, nhằm đánh lừa người tiêu dùng. Ví dụ như bánh mác Chocopai gần giống với Chocopie, bánh Custard gần giống với Custas, nước khoáng Aquafina có mác Aqualav…

Theo người bán, những mặt hàng này đều có Giấy chứng nhận nguồn gốc xuất xứ và vệ sinh an toàn thực phẩm, chủ yếu nhập từ các đơn vị gia công ở Hoài Đức (Hà Nội), Thổ Tang (Vĩnh Phúc), Đình Bảng (Bắc Ninh). Chính vì vậy, mặc dù các cơ quan chức năng ở tỉnh Lào Cai thường xuyên phối hợp với chính quyền địa phương thắt chặt quản lý hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng, nhưng gặp không ít khó khăn.

Ông Nguyễn Kiến Quốc, Đội trưởng Đội 1, Cục Quản lý thị trường tỉnh Lào Cai cho biết, do lực lượng chức năng còn mỏng, phải vài tháng mới đến được 1 chợ ở vùng cao nên việc giám sát chất lượng, nguồn gốc hàng hóa còn gặp khó khăn.

“Khi lực lượng chức năng kiên quyết xử lý hàng hóa có nghi ngờ hàng giả, người bán sẽ tìm cách trốn tránh, hoặc người bán chỉ đặt 1 sản phẩm mẫu bày bán để người mua nhận biết địa điểm mua. Đối với lực lượng chức năng, nếu chỉ phát hiện 1 sản phẩm sẽ rất khó xử lý, vì luật đã quy định rất khó xử lý đối với 1 sản phẩm đơn lẻ, cũng như không cấm người ta sử dụng”, ông Quốc cho biết.

Do điểm các chợ phiên thường ở vùng sâu, vùng xa, giao thông đi lại khó khăn, trình độ nhận thức của người tiêu dùng còn hạn chế, nên việc quản lý, đấu tranh phòng chống buôn lậu, hàng nhái, hàng giả, hàng kém chất lượng luôn là vấn đề khó khăn cho các cơ quan chức năng. 

Trong năm qua, lực lượng quản lý thị trường tỉnh Lào Cai đã tổ chức trên 400 lượt kiểm tra tại các phiên chợ vùng cao, phát hiện nhiều trường hợp kinh doanh thực phẩm quá hạn sử dụng, bánh kẹo, nước đóng chai, sữa, mỳ tôm, bánh trung thu… phát hiện xử lý hàng tấn thuốc bảo vệ thực vật không rõ nguồn gốc xuất xứ.

Ông Đỗ Du Bắc, Phó Cục trưởng Cục Quản lý thị trường tỉnh Lào Cai cho biết, cùng với chính quyền các huyện Mường Khương, Si Ma Cai… lực lượng quản lý thị trường tỉnh hàng năm xử lý hàng tấn hàng hóa vi phạm. Nhiều khi lực lượng kiểm tra, bà con cũng giấu diếm, giằng xé hàng hóa cũng vất vả nhưng tình hình vi phạm hiện nay cũng đã giảm nhiều.

Để ngăn chặn hàng giả, hàng nhái, kém chất lượng len lỏi ở các phiên chợ miền núi, vùng sâu, vùng xa, trách nhiệm của chính quyền cấp cơ sở đóng vai trò quan trọng trong việc quản lý, phối hợp với các ban, ngành chức năng. Việc nâng cao nhận thức tiêu dùng cho đồng bào các dân tộc miền núi cũng sẽ làm cho thực phẩm kém chất lượng, hàng hóa không rõ nguồn gốc xuất xứ tại các phiên chợ vùng cao khó tồn tại./.