Bộ GD-ĐT đang gấp rút hoàn thiện Đề án đổi mới chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông sau năm 2015 để trình Quốc hội xem xét trong kỳ họp thứ 8, khóa XIII diễn ra vào cuối năm nay. Thứ trưởng Bộ GD-ĐT Nguyễn Vinh Hiển cho biết, việc thay đổi chương trình và sách giáo khoa có rất nhiều công việc. Bộ GD-ĐT đang triển khai xây dựng Đề án để trình Chính phủ và Quốc hội phê duyệt. Tất cả công việc đang được tiến hành cùng lúc.
Tích hợp các môn học trong bộ sách giáo khoa mới cần có lộ trình
PV: Hiện nay, Bộ GD-ĐT đang đổi mới thi cử theo hướng tích hợp các môn học trong cùng 1 bài thi. Vậy Thứ trưởng có thể cho biết, việc dạy học tích hợp có được thực hiện trong bộ sách giáo khoa mới không?
Thứ trưởng Nguyễn Vinh Hiển: Dạy học tích hợp là yêu cầu buộc phải triển khai. Dạy học tích hợp là hướng học sinh có thể sử dụng kiến thức một cách tổng hợp, nhuần nhuyễn, hiệu quả để giải quyết những vấn đề trong học tập và cuộc sống. Nếu dạy riêng rẽ kiến thức từng lĩnh vực, từng môn học không liên quan đến nhau thì quá trình dạy học không hiệu quả, kết quả sẽ không cao. Việc tích hợp này đang được triển khai ngay trong chương trình hiện nay, nhất là trong giáo dục Tiểu học, một phần trong giáo dục THCS và cả giáo dục THPT.
Tuy nhiên, yêu cầu dạy học tích hợp sẽ cao hơn trong chương trình mới với việc xây dựng những bộ môn liên quan nhiều lĩnh vực kiến thức khác nhau. Nghĩa là giảm số môn học hiện hành, số môn học ít đi nhưng kiến thức sẽ được sử dụng nhuần nhuyễn hơn. Đây là việc khó trong viết sách và trong cả đào tạo giáo viên đủ khả năng dạy được tích hợp. Do vậy cần có bước đi thích hợp từ cả viết chương trình sách giáo khoa đến đào tạo giáo viên.
Sách giáo khoa mới sẽ được xây dựng một cách tổng thể
PV:Vậy việc thay đổi sách giáo khoa sẽ thực hiện theo hình thức cuốn chiếu hay thay đổi toàn bộ, tổng thể, thưa Thứ trưởng?
Thứ trưởng Nguyễn Vinh Hiển: Chúng ta phải xây dựng chương trình tổng thể từ lớp 1 đến lớp 12 sau đó biên soạn sách giáo khoa cũng sẽ viết tổng thể từ lớp 1 đến lớp 12 để đảm bảo tính liên thông thống nhất giữa chương trình sách giáo khoa giữa các lớp học, cấp học, các môn học. Việc đổi mới chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông mới sẽ kế thừa những tinh hoa, ưu điểm, mặt tích cực của bộ sách giáo khoa hiện hành.
Tuy nhiên, khi triển khai ra đại trà việc thay đổi đồng loạt hay thực hiện theo hình thức cuốn chiếu phải phụ thuộc việc đổi mới nhiều hay ít so với chương trình. Ví dụ như ở bậc Tiểu học không thay đổi nhiều thì có thể thay đồng thời ở tất cả các lớp ngay từ năm đầu tiên. Nhưng ở những cấp học THCS và THPT, dù lượng kiến thức vẫn như vậy nhưng do cấu trúc bài học có nhiều thay đổi nên để đảm bảo tính liên thông sẽ thực hiện cuốn chiếu từ lớp 6 đến lớp 9; từ lớp 10 đến lớp 12.
Sẽ tích hợp môn học một cách vừa phải để giáo viên có thể dạy tốt
PV:Như Thứ trưởng đã đề cập, việc bồi dưỡng giáo viên là công việc khó, vậy Bộ GD-ĐT đã chuẩn bị cho công việc này như thế nào?
Thứ trưởng Nguyễn Vinh Hiển: Về những mức độ tích hợp kiến thức, chúng tôi đã có tham khảo các nước. Nhiều nước có mức độ tích hợp rất cao nhưng cũng có nước chỉ tích hợp kiến thức ở mức độ vừa phải. Với điều kiện thực tế hiện nay ở Việt Nam, chúng ta sẽ thực hiện tích hợp ở mức vừa phải để học sinh cũng như người viết sách, giáo viên có thể thực hiện được. Bộ GD-ĐT cũng đã thực hiện đào tạo, bồi dưỡng để giáo viên có đủ năng lực sử dụng kiến thức tổng hợp, có hiểu biết một cách tổng hợp, hiểu mối liên quan giữa những kiến thức và có thể sử dụng kiến thức để giải quyết vấn đề thực tiễn. Từ đó, giúp giáo viên dạy tốt sách giáo khoa tích hợp.
Sẽ có thêm nhiều bộ sách giáo khoa
PV:Việc tích hợp thay đổi dần từ dễ đến khó, vậy thời gian tới, chúng ta sẽ có thêm bộ sách giáo khoa khác để hoàn chỉnh mục đích tích hợp mà Bộ đã đặt ra không, thưa Thứ trưởng?
Thứ trưởng Nguyễn Vinh Hiển: Chúng ta chủ trương có 1 chương trình và nhiều sách giáo khoa khác nhau. Lúc đầu có thể có 1 bộ sách giáo khoa đáp ứng yêu cầu hiện tại. Sau đó có thể tổ chức nào có sách giáo khoa tốt hơn thì các nhà trường có thể lựa chọn. Chương trình giáo dục phổ thông không phải chỉ thay đổi 1 lần trong bao nhiêu năm. Trên thế giới, nhiều nước cũng thực hiện thay đổi chương trình sách giáo khoa trong 5 - 10 năm để phù hợp thực tế. Khi khả năng của Việt Nam đã cao hơn thì lúc đó sẽ tiếp tục xem xét việc viết sách tích hợp nâng cao hơn. Chương trình không cố định mà phải có định kỳ đánh giá để điều chỉnh dần.
Sách giáo khoa bao nhiêu năm nay vẫn có chỉnh lý, sửa đổi để phù hợp cho học sinh. Chúng ta có chủ trương nhiều tổ chức biên soạn sách giáo khoa. Như vậy, sẽ đảm bảo chất lượng sách giáo khoa tốt hơn vì có nhiều cách tiếp cận và cạnh tranh lành mạnh giữa những người viết sách. Đất nước ta trải dài có nhiều vùng miền khác nhau cũng cần nhiều bộ sách giáo khoa khác nhau để đáp ứng nhu cầu học tập đa dạng của học sinh.
PV: Xin cảm ơn Thứ trưởng!./.