Với mong muốn được trải nghiệm cuộc sống của người Ê Đê, thưởng thức ẩm thực và văn hóa Ê Đê, Câu lạc bộ tình nguyện Khát Vọng Xanh Krông Ana ở Đắk Lắk đã kết nối với địa phương, hình thành các chuyến du lịch mini đến gia đình người Ê Đê ở các buôn. Tại đây, nhiều du khách không chỉ được tìm hiểu về văn hóa mà còn được trực tiếp tham gia chế biến và thưởng thức món ăn dân dã của người dân địa phương.
Khoảng 9 giờ sáng, ngôi nhà dài của amí Nen, dân tộc Ê Đê ở buôn Ê Chăm, thị trấn Buôn Trấp, huyện Krông Ana, tỉnh Đắk Lắk rộn rã hẳn lên, khi đón đoàn khách du lịch gần 30 người, đa số là các bạn trẻ. Với sự hướng dẫn của nữ chủ nhà amí Nen, khách háo hức khám phá những nét văn hóa cổ truyền Ê Đê, như về kiến trúc ngôi nhà, bài trí từ không gian tiếp khách ở phía trước đến căn bếp ở phía sau. Nam thì cùng nhau buộc rượu cần, học đánh chiêng, nữ thì làm quen với việc chuẩn bị các món ăn. Vui không kém các vị khách trẻ, Amí Nen vừa nấu vừa giới thiệu cho khách về thực đơn quen thuộc của gia đình: Canh môn rừng, vách bò, cá lóc um, gà nướng, cà đắng, gỏi chuối non...
Môn thì phải đi hái từ trước vì trong buôn này không có, phải vào rừng hái thì mới có loại môn đó, lá mì thì hái trên rẫy hay trong vườn cũng có một ít, còn vách thì đi mua cũng có, rồi cá lóc mua về tẩm ướp rồi um lên.
Được tự tay nấu các món ăn theo hướng dẫn của đầu bếp chính, chị Nguyễn Thị Thu Hiền, sinh viên trường Đại học Tây Nguyên tỏ ra khá thú vị. Theo dõi hướng dẫn của chủ nhà cũng là đầu bếp chính, chị Hiền nhận thấy rằng, các món ăn của người Ê Đê được nấu có sự kết hợp nhiều nguyên liệu khác nhau, ninh lâu nên khi ăn có cảm giác món ăn mềm, các nguyên liệu chín kỹ quyện vào nhau tạo nên vị ngon, mùi thơm rất riêng và lạ miệng. Và điểm dễ nhận thấy ở món ăn của người Ê Đê đó là vị đắng, cay rất đặc trưng.
Bữa ăn dọn ra, cả chủ và khách cùng nhau vừa dùng cơm vừa hàn huyên tâm sự. |
Các món ăn thì không khó nấu nhưng cầu kỳ vì các món ăn của đồng bào Ê Đê là sự phối trộn của các loại lá rau rừng, cây rừng để tạo nên, một món ăn thể hiện sự phóng khoáng của người đồng bào, thể hiện sự đoàn kết khi các loại rau được trộn lại với nhau. Vị đọng lại trong em là vị cay nồng và vị đắng của cà đắng.
Thức ăn vừa chín được mang ra bày giữa nhà để đãi khách. Trong gian khách của ngôi nhà dài, cả khách lẫn chủ hàn huyên tâm sự, vừa nói về văn hóa phong tục tập quán của đồng bào mình, vừa dùng cơm thân mật. Cùng với đó, khách còn được mặc thử những bộ trang phục truyền thống do chính các thành viên nữ trong gia đình tự dệt. Khoác lên mình bộ đồ thổ cẩm kiểu truyền thống, áo dài tay và quấn váy, chị Hoàng Thị Hạnh, giáo viên trường mầm non Hoa Sen, thị trấn Buôn Trấp, huyện Krông Ana chia sẻ, cảm giác đầu tiên là chất vải được làm thủ công nên rất dày dặn, những đường họa tiết trên thân được làm tỉ mỉ, cẩn thận.
Cảm giác rất là thích, mang lên nhìn rất là đẹp. Cảm nhận những bộ đồ đó được nghệ nhân dệt bằng tay, chất vải rất là mịn, chắc và rất tốt. Mang lên người hàng ngày thì em nghĩ là trong điều kiện thời tiết như thế này thì rất là nóng.
Anh Đào Đức Hiệp, chủ nhiệm Câu lạc bộ Khát Vọng Xanh Krông Ana, người đứng ra kết nối tổ chức chuyến đi cho biết, những chuyến du lịch mini như thế này được câu lạc bộ hình thành ý tưởng từ năm 2015. Xuất phát từ thực tế tại các buôn của người Ê Đê hiện nay khi mà văn hóa cộng đồng đang dần mai một và có nguy cơ mất đi, hi vọng thông qua việc kết nối sẽ giúp khơi lại phần nào nhịp sống buôn làng, vừa giúp các bạn trẻ có cơ hội trải nghiệm những giá trị văn hóa truyền thống giữa nhịp sống hiện đại, từ đó thêm hiểu biết về văn hóa ở vùng đất mình đang sống:
Với việc anh em về tình nguyện tại địa phương thì mình nghĩ rằng sẽ có cơ hội để anh em được trải nghiệm cuộc sống của người đồng bào dân tộc thiểu số, chính vì vậy mình nảy ra ý tưởng cùng với anh em trong câu lạc bộ phối hợp với địa phương tổ chức các hoạt động tour mini về văn hóa ẩm thực của người đồng bào Ê Đê. Từ đó thì sẽ giúp thứ nhất tạo cơ hội để các bạn trẻ được chiêm nghiệm, trải nghiệm thực tế nét văn hóa truyền thống người đồng bào dân tộc thiểu số, cái thứ 2 nữa, khơi lại nét văn hóa truyền thống mà hầu như đang ngủ quên của địa phương vì hiếm khi mà các giá trị văn hóa được thực hiện trừ các dịp lễ, tết. Còn lại thì về ẩm thực, về trang phục truyền thống và các phong tục khác lại ít được thực hiện.
Từ đầu năm đến nay, Câu lạc bộ Khát Vọng Xanh Krông Ana đã tổ chức được 6 chuyến du lịch mini về các buôn Ê Đê tại thị trấn Buôn Trấp, xã Dur Kmăn và xã EA Bông của huyện Krông Ana. Không chỉ thu hút các bạn trẻ trong câu lạc bộ, chương trình “Trải nghiệm văn hóa ẩm thực của người Ê Đê” đã được du khách biết đến, một số cơ sở Đoàn ở các huyện, thị trấn khác trong tỉnh Đắk Lắk cũng tham gia, học hỏi kinh nghiệm để về thực hiện tại địa phương. Không chỉ là cơ hội để du khách trải nghiệm không gian văn hóa, ẩm thực của người Ê Đê, đây còn là dịp làm sống lại những nét đẹp trong đời sống của dân địa phương, bởi như amí Nen tâm sự, lâu lắm rồi ngôi nhà dài của bà mới lại có dịp đông vui và được nghe nhịp chiêng vang lên như thế./.