Hạ nghị sỹ đảng Cộng hòa (GOP) bang Texas Louie Gohmert và nhóm đại cử tri ủng hộ Tổng thống Trump ở bang Arizona có thể sẽ buộc Phó Tổng thống Mike Pence phải công khai chọn bên trong nỗ lực của ông Trump tìm cách đảo ngược kết quả bầu cử tổng thống 2020.
Ông Gohmert và nhóm đại cử tri thay thế ở Arizona ngày 28/12 đã nộp đơn kiện ông Pence ra tòa án liên bang để tìm cách loại bỏ các quy tắc chi phối việc giám sát quá trình kiểm đếm phiếu đại cử tri vào tuần tới.
Họ hy vọng điều này sẽ cho phép ông Pence – người có nhiệm vụ chủ trì phiên họp chung ngày 6/1 tới của Thượng viện và Hạ viện – có thể bỏ qua nhóm đại cử tri ủng hộ ông Joe Biden và thay vào đó đếm lá phiếu của nhóm đại cử tri ủng hộ ông Trump.
Thẩm quyền độc nhất của Mike Pence
Đơn kiện viện dẫn Đạo luật Kiểm phiếu đại cử tri năm 1887, một đạo luật quy định mập mờ về quá trình kiểm đếm phiếu đại cử tri, không ràng buộc về mặt hiến pháp đối với ông Pence trong việc lựa chọn sẽ kiểm đếm lá phiếu của nhóm đại cử tri nào.
“Theo Tu chính án thứ 12, chỉ có bị đơn Pence có quyền độc nhất và có thể tùy ý mở, cho phép kiểm phiếu đại cử tri của một bang nhất định, và ở những nơi có sự cạnh tranh về đại cử tri đoàn hoặc những nơi có sự phản đối đối với bất kỳ đại cử tri nào, bị đơn sẽ có quyền chọn phiếu của nhóm đại cử tri, hoặc không tính phiếu của nhóm đại cử tri nào”, đơn kiện viết.
Đơn kiện được nộp lên Thẩm phán Jeremy Kernodle, người được ông Trump chỉ định vào tòa án quận đông Texas. Hiện chưa rõ ông Kernodle có chấp nhận yêu cầu xét xử hay không.
Vụ kiện dù không có sức hút pháp lý, nhưng vẫn đặt ông Pence vào vị thế phải lựa chọn: hoặc đối đầu với nhóm đương đơn và đặt ông vào thế đối lập với ông Trump cùng những người ủng hộ đương kim tổng thống trong đảng Cộng hòa, hoặc ủng hộ những nỗ lực của nhóm này và công khai thể hiện ý định sẽ đảo ngược mong muốn của cử tri trong cuộc bầu cử 2020.
Ông Pence sẽ chọn bên nào?
Ông Pence tới nay vẫn hợp tác với nhóm nghị sỹ đảng Cộng hòa tìm cách đảo ngược kết quả bầu cử, nhưng không công khai lên tiếng về việc chọn bên trong vấn đề này và cũng không có dấu hiệu nào cho thấy ông sẽ xử lý như thế nào trong vai trò chủ trì cuộc họp chung của Quốc hội ngày 6/1 để xác nhận chiến thắng của ông Biden.
Dù ông Joe Biden được xác nhận chiến thắng ở các bang chiến địa như Arizona, Pennsylvania, Michigan và các bang khác, các thành viên đảng Cộng hòa vẫn tổ chức cuộc họp của nhóm đại cử tri thay thế và tiến hành bỏ phiếu cho ông Trump. Họ mong muốn ông Trump và các nghị sỹ GOP sẽ coi những lá phiếu này ngang bằng với nhóm phiếu đại cử tri đã được xác nhận ở những bang ông Trump bị đánh bại.
Ông Pence, bị đơn trong vụ kiện, có thể chỉ tuân thủ các điều khoản hiến pháp về thực hiện “quyền tùy ý mình trong việc xác định nhóm phiếu đại cử tri nào được tính ở một bang nhất định, và phải phớt lờ hoặc không dựa vào bất cứ điều khoản nào của Đạo luật kiểm phiếu đại cử tri có thể hạn chế thẩm quyền độc nhất của ông”.
Hạ nghị sỹ Gohmert cho biết ông sẽ là một trong số các Hạ nghị sỹ GOP có ý định thách thức các đại cử tri ủng hộ ông Biden ở các bang chủ chốt. Hàng chục Hạ nghị sỹ khác của GOP có ý định theo vụ kiện này và ít nhất 1 Thượng nghị sỹ đắc cử - Tommy Tuberville của bang Alabama – cho biết ông có thể sẽ tham gia. Hiện chưa rõ liệu các Thượng nghị sỹ khác có tham gia hay không.
Lãnh đạo đảng Cộng hòa tại Thượng viện Mitch McConnell đã tìm cách thuyết phục các đồng nghiệp của mình không tham gia vào nỗ lực thách thức chiến thắng của ông Biden. Nhân vật số 2 của đảng Cộng hòa tại Thượng viện John Thune, đã vấp phải sự chỉ trích gay gắt từ phía ông Trump sau khi nói với các phóng viên rằng bất cứ nỗ lực thách thức kết quả nào cũng sẽ kết thúc trong thất bại.
Với nỗ lực mà Hạ nghị sỹ Gohmert đang theo đuổi, chỉ cần 1 thành viên trong mỗi viện phản đối nhóm đại cử tri của một bang nhất định nào đó, là Quốc hội sẽ buộc phải bỏ phiếu về vấn đề này. Tuy nhiên, bất cứ thách thác nào cũng có khả năng cao sẽ thất bại. Hạ viện do đảng Dân chủ chiếm đa số sẽ bỏ phiếu tán thành chiến thắng của ông Biden. Một số Thượng nghị sỹ đảng Cộng hòa đã bày tỏ không ủng hộ các nỗ lực của ông Trump.
Việc bỏ qua các quy tắc, mà theo ông Gohmert có thể cho phép ông Pence quyết định lựa chọn phiếu của nhóm đại cử tri nào, làm dấy lên lo ngại ông có thể sẽ chỉ chọn đếm lá phiếu của nhóm đại cử tri ủng hộ ông Trump.
Các đồng minh của ông Trump nhiều lần nhắc đến vai trò của ông Pence trong quá trình xác nhận phiếu đại cử tri đoàn như một lý do để hy vọng có thể đảo ngược kết quả bầu cử. Tuần trước, ông Trump thậm chí còn nêu ra một giải thuyết khi đăng tải lại một tuyên bố trên Twitter rằng ông Pence có thể can thiệp vào quá trình chuyển phiếu đại cử tri tới Cơ quan lưu trữ quốc gia.
Hiện chưa rõ ông Pence sẽ quyết định như thế nào. Tuy nhiên, đầu tháng này, ông Pence đã lên kế hoạch sẽ chủ trì cuộc họp xác nhận chiến thắng của ông Biden và sau đó “chạy trốn” khỏi cơn thịnh nộ của ông Trump bằng một chuyến đi nước ngoài – có thể là chuyến thăm ngoại giao cuối cùng của ông trong vai trò Phó Tổng thống Mỹ.
Nếu ông Pence cuối cùng lựa chọn không chủ trì phiên họp của Quốc hội ngày 6/1/2021, thì Chủ tịch Thượng viện lâm thời Chuck Grassley sẽ đảm nhận nhiệm vụ này./.