Tờ Bưu điện New York ngày 27/6 cho biết, Nga và Mỹ đã nhất trí tổ chức Hội nghị Thượng đỉnh giữa Tổng thống Nga Vladimir Putin và Tổng thống Donald Trump tại một quốc gia thứ 3. Thỏa thuận này đạt được trong cuộc gặp giữa Tổng thống Putin với Cố vấn An ninh quốc gia Mỹ John Bolton tại Moscow.

Hội nghị Thượng đỉnh Nga-Mỹ sẽ được tổ chức tại Phần Lan. Ảnh: Guardian.

Cố vấn Chính sách ngoại giao của Điện Kremlin Yuri Ushakov nêu rõ: “Cuộc gặp đã được lên kế hoạch suốt một thời gian dài. Nó không chỉ đóng vai trò quan trọng to lớn đối với cả Nga và Mỹ mà còn quan trọng đối với cộng đồng quốc tế. Tôi cho đây sẽ là sự kiện đáng chú ý trong mùa hè này”. Theo ông Yuri Ushakov, thời gian và địa điểm diễn ra cuộc gặp sẽ được thông báo trong ngày hôm nay (28/6).

Tờ Bưu điện New York dẫn một số báo cáo cho biết, thủ đô Helsinki của Phần Lan đang được cân nhắc làm địa điểm gặp mặt và cuộc gặp có thể diễn ra trước thềm Hội nghị Thượng đỉnh NATO. Tổng thống Donald Trump dự kiến tới Brussels trong hai ngày 11 và 12/7 để tham dự Hội nghị Thượng đỉnh NATO, sau đó ông sẽ thăm Anh vào ngày 13/7.

Tại sao lại là Phần Lan?

Phần Lan là quốc gia nằm sát sườn Nga. Với khoảng cách gần như vậy, Tổng thống Putin có thể rút ngắn thời gian bay về nước để dự trận bán kết World Cup 2018 vào ngày 15/7 tới.

Hơn nữa, Phần Lan luôn duy trì quan điểm trung lập trong suốt thời kỳ Chiến tranh Lạnh và không phải là thành viên của Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO). Tổng thống Phần Lan Sauli Niinisto mong muốn xây dựng quan hệ tốt đẹp với Tổng thống Nga Putin. Giống như ông Donald Trump, ông Niinisto đã gửi lời chúc mừng ông Putin tái đắc cử Tổng thống hồi tháng 3 vừa qua theo cách riêng của mình.

Trước đó vào năm 2017, tại Hội nghị Thượng đỉnh các nước có lãnh thổ Bắc Cực ở Phần Lan, Tổng thống Sauli Niinisto đã đề nghị tổ chức một cuộc gặp trực tiếp với Tổng thống Donald Trump và Tổng thống Putin, tuy nhiên cuộc gặp này đã không diễn ra.

Các chuyên gia nghiên cứu chính sách ngoại giao đánh giá, việc lựa chọn thành phố Helsinki của Phần Lan làm địa điểm tổ chức Hội nghị Thượng đỉnh Nga –Mỹ rất phù hợp vì điều đó sẽ không gây ra bất cứ phiền toái nào cho Hội nghị. “Tổng thống Phần Lan là người có quan điểm trung hòa và có mối quan hệ tốt đối với cả người Nga lẫn người Mỹ”, Ian Bremmer, Chủ tịch Tổ chức Âu-Á chuyên tư vấn và nghiên cứu chính trị cho biết.

Hensiki sẽ trao cho Tổng thống Donald Trump và Tổng thống Putin cơ hội tạo ra một mốc son lịch sử mới trong quan hệ Nga Mỹ. Tổng thống Mỹ Gerald Ford từng tới Hensiki vào năm 1975 để ký kết Hiệp định Hensiki trong một nỗ lực nhằm cải thiện quan hệ với Liên Xô. Tổng thống George H.W. Bush cũng đã gặp Tổng thống Liên Xô Mikhail Gorbachev tại Helsinki vào năm 1990.

Trước đó, Thủ đô Vienna của Áo cũng được các nhà lãnh đạo 2 nước đưa vào tầm ngắm. Tờ Nhật báo phố Wall cho biết, Tổng thống Putin đã thảo luận vấn đề này với Thủ tướng Áo Sebastian Kurtz. Sau đó, một quan chức Nhà Trắng cũng lên tiếng xác nhận.

Chương trình nghị sự

Cố vấn Chính sách ngoại giao Yuri Ushakov cho biết, có một số vấn đề ưu tiên chính tại Hội nghị Thượng đỉnh, bao gồm ổn định an ninh, hòa bình trên toàn cầu, giải trừ vũ khí, cuộc chiến chống khủng bố quốc tế, các điểm nóng xung đột và quan hệ song phương. “Tất cả những vấn đề này đều quan trọng với cả Nga và Mỹ”, ông nói.

Ông Ushakv nhấn mạnh:“Thông qua cuộc gặp Cố vấn An ninh quốc gia Mỹ, Tổng thống Putin muốn nhắn nhủ với Tổng thống Donald Trump rằng dạng thức cuộc đối thoại đơn thuần là đàm phán và không có gì được thể hiện dưới dạng văn bản. Tổng thống Putin luôn dành sự ưu tiên đối với cuộc gặp này và muốn gửi lời chúc tốt đẹp nhất đến ông Trump”.

Về phía Mỹ, Cố vấn An ninh quốc gia John Bolton nói rằng, Tổng thống Donald Trump sẽ đưa ra một loạt vấn đề với nhà lãnh đạo Nga, gồm cáo buộc Nga can thiệp bầu cử Mỹ và cuộc xung đột tại Ukraine, Syria. Còn, Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo khẳng định, vấn đề can thiệp bầu cử sẽ được giải quyết tại Hội nghị Thượng đỉnh lần này. Theo ông Pompeo, dù cứng rắn đối với Nga hơn so với các chính phủ tiền nhiệm, song chính quyền Tổng thống Donald Trump vẫn xem xét tiến hành “các cuộc đối thoại tích cực” có thể dẫn đến những tiến triển trong quan hệ 2 nước.

Phản ứng của NATO

Tại trụ sở của NATO tại Brussels, các quan điểm cho rằng cần làm ấm quan hệ với Nga dường như ít hơn so với quan điểm cần tăng cường gây sức ép đối với quốc gia này. Hầu hết các nhà lãnh đạo Châu Âu đều khẳng định phải duy trì các biện pháp trừng phạt nhằm vào Nga. NATO cũng hy vọng sẽ tăng cường hệ thống phòng thủ của khối tại Đông Âu để chống lại các động thái quân sự của Nga.

Có nhiều đồn đoán cho rằng Hội nghị Thượng đỉnh Nga-Mỹ sẽ khiến NATO lo ngại. Phát biểu với tờ Politico, ông Jorge Benitez, chuyên gia về NATO của tổ chức nghiên cứu Atlantic Council, cho rằng, ông Trump sẽ có thể tập trung nhiều nguồn lực vào cuộc gặp với Putin hơn là thảo luận với các đồng minh NATO nhằm giải quyết những mối lo chung. Tình huống xấu nhất có thể tương tự như tại Hội nghị G7 khi ông Trump cắt ngắn cuộc họp với các đồng minh, rút khỏi tuyên bố chung.

Tuy nhiên, trái ngược với những ý kiến trên, khi phát biểu trong cuộc họp các Bộ trưởng Quốc phòng Châu Âu, Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg cho biết: “Một cuộc gặp giữa Tổng thống Trump và Tổng thống Putin sẽ phù hợp với chính sách của NATO vì NATO tin vào đối thoại với Nga”.

Ông khẳng định: "Chúng ta cần đối thoại với Nga để cố gắng cải thiện mối quan hệ giữa hai bên. Trong trường hợp quan hệ này không trở nên tốt hơn, chúng ta phải tăng cường sự hiện diện quân sự và các cuộc tập trận tại khu vực biên giới”./.