Sau 15 năm xung đột, vài tuần gần đây là quãng thời gian khá bình yên ở Afghanistan cho dù trước đó Taliban tuyên bố bắt đầu chiến dịch tấn công mùa Hè như mọi năm với các cuộc tấn công lớn.

Sau tuyên bố bắt đầu chiến dịch tấn công mùa hè, Taliban đã dốc sức để chiếm Kunduz, thành phố chiến lược ở miền Bắc nhưng đã bị đẩy lui. Giao tranh đã giảm bớt tại một số khu vực trọng yếu (trong đó có tỉnh Helmand ở phía Nam). Một chiến dịch khác của Taliban nhằm cắt đứt tuyến cao tốc chính nối 2 tỉnh phía Nam là Uruzgan và Kandahar cũng bị dẹp tan và lực lượng Chính phủ được quân đội Mỹ yểm trợ từ trên không cũng kiềm chế các cuộc tấn công của Taliban tại Kandahar. 

Một người lính Afghanistan đi tuần tra bên ngoài thành phố Kunduz. (ảnh: Reuters).

Theo số liệu của Bộ Nội vụ Afghanistan, tính từ đầu năm mới (theo lịch cùa người Ba Tư, từ ngày 21/3), Taliban đã tiến hành 1.024 vụ tấn công, giảm 1/3 so với cùng kì năm ngoái. Các vụ nổ bom giảm còn 599 vụ, giảm gần 1 nửa so với năm ngoái. Giới quan sát cho rằng, sở dĩ như vậy là do lực lượng liên quân tiếp tục hỗ trợ quân đội Chính phủ Afghanistan trong cuộc chiến chống phiến quân.

Tổng Thư kí NATO Jens Stoltenberg nói: “Tôi hối thúc các nước đồng minh thực hiện 3 điều quan trọng cho Afghanistan. Trước hết, tiếp tục sự hiện diện quân sự, không phải là lực lượng tác chiến mà cần tiếp tục sứ mệnh huấn luyện, hỗ trợ và cố vấn cho quân đội, cảnh sát Afghanistan. Thứ hai là các nước cần tiếp tục đóng góp tài chính để xây dựng lực lượng an ninh Afghanistan. Thứ ba các nước cần tái xác nhận đối tác và hợp tác chính trị dài hạn với Afghanistan. 3 điều này rất quan trọng để chúng ta hỗ trợ Afghanistan, đảm bảo an ninh của chính chúng ta cũng như để chống khủng bố ở Afghanistan, ngăn chặn Afghanistan một lần nữa trở thành nơi trú ẩn của những tên khủng bố quốc tế". 

Sau khi Tổng thống Mỹ Obama trao thêm quyền cho các chỉ huy Mỹ ở Afghanistan được tự do tăng cường các cuộc không kích chống Taliban, các chiến dịch không kích được thực hiện gần như hàng ngày. Sự kết hợp giữa không kích và việc Taliban vẫn chưa thích nghi với tân thủ lĩnh Haibatullah Akhundzada cũng được cho những yếu tố khiến Taliban bị thụ động. 

Sau khi thủ lĩnh Akhtar Mansour bị tiêu diệt trong 1 cuộc không kích của Mỹ, tân thủ lĩnh Haibatullah thay thế nhưng bị giới chức Mỹ và phương Tây đánh giá là thiếu năng lực điều hành so với người tiền nhiệm. Thêm vào đó, chỉ trong 6 tháng qua, có 45 nhân vật cấp cao của Taliban trong đó có các chỉ huy ở các địa bàn trọng yếu như Helmand, Ghazni, Kunduz, Kandahar bị tiêu diệt.

Giới chức an ninh Afghanistan và phương Tây tin rằng, khó khăn về tài chính cũng là lí do hạn chế hiệu qủa hoạt động của Taliban. Tân thủ lĩnh Haibatullah không thuộc bộ lạc Ishaqzai nên gặp khó khăn hơn trong việc kiểm soát dòng tiền từ các hoạt động buôn lậu thuốc phiện từ Helmand và các khu vực khác. Báo cáo của cơ quan an ninh Afghanistan cũng cho biết, nhiều chỉ huy Taliban cấp vừa không còn đóng tiền “thuế” từ hoạt động buôn lậu ma túy trực tiếp cho cấp cao hơn kể từ sau cái chết của thủ lĩnh Mansour. 

Người phát ngôn Bộ Nội vụ Afghanistan Sediq Sediqqi cho biết, vào thời điểm này năm ngoái, binh sỹ Chính phủ luôn ở thế phòng ngự bởi đối phương luôn mở các cuộc tấn công nhưng năm nay thì tình thế được đảo ngược. 

Rõ ràng Taliban ít hoạt động hơn trong những tuần gần đây, nhưng giới chức an ninh Afghanistan cảnh báo vẫn còn giao tranh nhỏ ở một số khu vực và khoảng lặng hiện nay có thể chỉ nhất thời và bạo lực có thể tái bùng phát bạo lực bất cứ lúc nào. Liên quân do Mỹ đứng đầu cũng lạc quan một cách dè dặt, cho rằng Taliban hiện chỉ kiểm soát 6% lãnh thổ nhưng vẫn có khả năng đe dọa đối với 1/3 lãnh thổ Afghanistan./.