Ngày 17/12, Ngoại trưởng Mỹ John Kerry đã có mặt ở Manila, bắt đầu chuyến thăm chính thức Philippines trong 2 ngày. Chuyến thăm của ông Kerry nhằm mục đích củng cố hợp tác kinh tế và chính trị với một trong những đồng minh lâu đời nhất của Mỹ ở Đông Nam Á.
 |
| Ngoại trưởng Mỹ John có mặt ở sân bay quốc tế Manila, Philippines ngày 17/12 (Ảnh: AFP) |
Ông Kerry dự kiến sẽ thảo luận về vấn đề an ninh hàng hải với chính quyền Philippines, trong đó có vấn đề Biển Đông. Một quan chức cấp cao của Bộ Ngoại giao Mỹ cho hay: “Họ chắc chắn sẽ thảo luận về các vấn đề liên quan đến Biển Đông”.
Ngày 18/12, Ngoại trưởng John Kerry sẽ đến thăm Tacloban, khu vực bị “siêu bão” Haiyan tàn phá nặng nề nhất hồi tháng trước. Các con số thống kê cho thấy, bão Haiyan quét qua Philippines đã làm 6.000 người thiệt mạng và hơn 4 triệu người phải đi sơ tán.
Trả lời hãng tin AFP, chuyên gia phân tích an ninh và quốc phòng tại trường đại học Quốc gia Australia, John Blaxland cho rằng: “Chuyến thăm Philippines của ông Kerry được kỳ vọng sẽ đóng vai trò như một chất xúc tác cho sự thay đổi”.
Washington và Manila hiện trong giai đoạn cuối của đàm phán về thỏa thuận cho phép Mỹ gửi thêm binh sĩ, máy bay và tàu chiến đến đảo quốc này.
Ông Blaxland nói: “Ông ấy (Kerry) sẽ tích cực sử dụng chuyến thăm này để đẩy nhanh và chốt lại thỏa thuận, cũng như để đảm bảo với phía Philippines và những cường quốc trong khu vực rằng Mỹ không phải là một người bạn chỉ tham gia vào những việc mà họ thấy có lợi”.
Trong khi đó, ông Ian Storey, chuyên gia cấp cao tại Viện Nghiên cứu Đông Nam Á ở Singapore cho rằng: “Những khoản viện trợ lớn, kịp thời và hào phóng của Mỹ để khắc phục hậu quả siêu bão Haiyan cũng có thể đẩy nhanh tiến độ đàm phán về việc triển khai thêm quân Mỹ ở Philippines”.
Ông Storey nói thêm: “Những động thái ngày càng ‘quyết đoán’ của Trung Quốc trong khu vực cũng như tần suất các thiên tai chết người ngày càng tăng ở Philippines sẽ thúc đẩy mối quan hệ mật thiết hơn nữa của liên minh Washington - Manila”.
Căng thẳng trong khu vực đã dấy lên những lo ngại rằng, chỉ một sự cố nhỏ trong vùng biển tranh chấp có thể nhanh chóng leo thang những hành động thiếu kiềm chế. Mới đây nhất hôm 13/12, Hạm đội Thái Bình Dương của Mỹ cho biết, tàu chiến Mỹ và Trung Quốc đã suýt va chạm nhau ở gần Biển Đông.
Ngày 16/12, có mặt tại Hà Nội, Ngoại trưởng Mỹ John Kerry đã thông báo Mỹ sẽ hỗ trợ 32,5 triệu USD cho các nước Đông Nam Á, trong đó có Việt Nam, để tăng cường an ninh hàng hải.
Ông Kerry nói: “Cam kết giúp các nước ASEAN tăng cường khả năng hoạt động trên biển của mình là chính sách của Mỹ đã theo đuổi từ lâu. Đây không phải phản ứng tức thời trước một hành động nào đó”.
Ngoại trưởng Mỹ cũng cảnh báo Trung Quốc cần phải kiềm chế không thực hiện các hành động đơn phương trong khu vực, đặc biệt là trên Biển Đông, đồng thời kêu gọi các nước cùng nhau giải quyết những bất đồng một cách hòa bình./.