Phát biểu tại Diễn đàn “Phát triển thị trường cho ngành rau-củ-quả và giải pháp phát triển hệ thống logistics phục vụ nông nghiệp-nông thôn” diễn ra tại Thành phố Cao Lãnh, Đồng Tháp, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh, thị trường to lớn về rau, củ, quả có chất lượng, có giá cả hợp lý, cùng với tiềm năng to lớn của Việt Nam nói chung, Đồng Tháp nói riêng, là một điều kiện cần và đủ để phát triển sản xuất.
Đây là một trong chuỗi sự kiện nhằm xúc tiến đầu tư vào tỉnh Đồng Tháp. Đồng Tháp cũng là tỉnh có thế mạnh về ngành hàng rau, củ, quả, nhất là xoài và một số loại trái cây. Ngày mai (19/12) tại Thành phố Cao Lãnh, UBND tỉnh cũng sẽ tổ chức Hội nghị xúc tiến đầu tư tỉnh Đồng Tháp 2017.
Theo báo cáo tại Diễn đàn, rau, củ, quả Việt Nam hiện xuất khẩu sang 70 quốc gia và vùng lãnh thổ và năm nay ước đạt 3,4 - 3,5 tỷ USD, vượt kim ngạch xuất khẩu lúa gạo trong khi diện tích rau, củ, quả chỉ bằng 40% so với diện tích lúa. Thế nhưng, giá trị xuất khẩu rau, củ, quả Việt Nam chỉ chiếm khoảng 1% thị trường thế giới. Cả nước cũng mới chỉ có khoảng 145 doanh nghiệp tham gia chế biến rau, củ, quả. Những con số này cho thấy tiềm năng phát triển ngành hàng rau, củ, quả là rất lớn.
Các diễn giả tại diễn đàn cũng chỉ ra nguyên nhân làm giảm sức cạnh tranh của nông sản Việt Nam so với thế giới là chi phí logistics còn cao, thậm chí cao gần gấp đôi Thái Lan và mức bình quân của thế giới.
Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Nguyễn Xuân Cường, cho rằng, hai khâu cần đẩy mạnh để thúc đẩy ngành rau, củ, quả nước ta là chế biến và tổ chức thị trường.
Đồng tình với quan điểm của các diễn giả về tiềm năng lớn của ngành rau, củ, quả Việt Nam, Thủ tướng cho biết, giá trị xuất khẩu của ngành đã vượt cả lúa gạo và dầu khí. Tuy vậy, trong khi Việt Nam đứng ở top 50 về quy mô nền kinh tế của thế giới (tính theo giá trị GDP) thì giá trị rau củ quả xuất khẩu chỉ chiếm 1% thế giới.Thủ tướng dự Diễn đàn phát triển thị trường rau-củ-quả tại Đồng Tháp
Yêu cầu lãnh đạo các bộ, ngành, địa phương cần nhận diện rõ hơn các bất cập, Thủ tướng chỉ ra những tồn tại cần khắc phục như năng suất ngành hàng rau, củ, quả còn thấp; chất lượng, hiệu quả còn nhiều vấn đề đặt ra tại một số vùng, địa phương. Bên cạnh đó, thị trường vẫn chưa thực sự ổn định khi nông dân được mùa thì mất giá. Công nghệ sinh học, nhất là giống, cần phải được xem xét kỹ lưỡng hơn.
Nêu thực tế thất thoát sau thu hoạch còn cao, chiếm trên 30%, Thủ tướng chỉ ra vấn đề công nghệ cao gắn với chế biến còn nhiều bất cập. Điều đó cũng khiến trong 3,4 tỷ USD xuất khẩu thì giá trị xuất khẩu sản phẩm đã qua chế biến mới chỉ chiếm 8%, khiến giá trị gia tăng thấp.
Dẫn ra đánh giá của Ngân hàng Thế giới về chi phí logistic của Việt Nam thuộc nhóm đắt đỏ so với thế giới, Thủ tướng cũng đồng tình với các đại biểu về bất cập cơ sở hạ tầng, logistic khiến tính cạnh tranh sản phẩm của Việt Nam còn thấp. Chi phí vận chuyển logistics tính theo tỷ trọng GDP khoảng 18 đến 20%, gần gấp đôi so với các nền kinh tế phát triển và cao hơn 4% mức bình quân toàn cầu. Chỉ số năng lực logistics giảm gần 16 bậc, từ 48 năm 2014 xuống 64 năm 2016.
Cùng với việc yêu cầu các ngành giao thông vận tải, ngành công thương và các bộ, ngành nghiên cứu giải bài toán giảm chi phí logistics Thủ tướng cũng nêu một thực tế là chính sách về phát triển ngành rau củ quả chưa rõ nét. Do đó, sau diễn đàn này, Chính phủ và các bộ ngành sẽ có những giải pháp để đưa rau, củ, quả trở thành một ngành nông nghiệp mũi nhọn. Rau củ quả Việt chinh phục thị trường ngoại
Trong đó, Thủ tướng nhấn mạnh đến yếu tố thị trường đối với ngành hàng rau, củ, quả là rất quan trọng, trong đó, không chỉ xuất khẩu mà phải quan tâm cả thị trường trong nước.
Thủ tướng nói: “Thị trường to lớn về rau củ quả có chất lượng, có giá cả hợp lý, cùng với tiềm năng to lớn của Việt Nam nói chung, Đồng Tháp nói riêng, là một điều kiện cần và đủ để phát triển sản xuất. Và trong thực tế, trong một thời gian ngắn chúng ta đã mở ra nhiều thị trường tiêu thụ rau củ quả, nhất là năm 2017. Gần nhất là Mỹ tiêu thụ xoài của Việt Nam.
Chúng tôi, những người lãnh đạo của đất nước, đi đâu cũng chứng minh bằng chất lượng, mẫu mã, bằng giá cả của rau củ quả để tìm cách đưa ra thị trường nước ngoài cùng với nhà tư vấn và nhà tiêu thụ. Nhưng đặc biệt chúng ta cần chú trọng hơn nữa thị trường 100 triệu dân Việt Nam. Người dân Việt Nam có quyền hưởng những thực phẩm tươi, sạch để đảm bảo sức khỏe”.
Trên tinh thần đó, Thủ tướng chỉ đạo các cơ quan chức năng nắm chắc dự báo thị trường để tăng kim ngạch xuất khẩu bình quân trên 20%/năm để đến năm 2020 giá trị xuất khẩu đạt mục tiêu gần 5 tỷ USD. Và chìa khóa của sự thành công đó chính là chất lượng và giá thành sản phẩm để các bên tham gia chuỗi giá trị đều có lợi.
Để thực hiện các mục tiêu đó, Thủ tướng yêu cầu phải làm tốt công tác quy hoạch gắn với thị trường; phải hoàn thiện quy hoạch sản xuất nông nghiệp dài hạn gắn với yêu cầu của thị trường trong điều kiện biến đổi khí hậu. Cùng với đó là quy hoạch hạ tầng để giảm các chi phí vận chuyển, bao gồm cả chi phí logistics.
Trong quy hoạch, Thủ tướng nhắc lại chủ trương không phải tập trung tất cả cho lúa mà phải tính lại sản xuất, phát triển ngành hàng rau, củ, quả, thủy sản trong bối cảnh biến đổi khí hậu. Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn sẽ chủ trì công bố quy hoạch các vùng sản xuất để các địa phương dựa vào đó triển khai. Truy xuất nguồn gốc rau, củ quả trên thị trường Đà Nẵng
Bên cạnh đó, Thủ tướng yêu cầu cần hoàn thiện cơ chế chính sách đầu tư, bao gồm cả vùng nguyên liệu, nhà máy chế biến, khuyến khích phát triển liên kết sản xuất theo chuỗi giá trị để giảm bớt các tầng lớp trung gian. Đặc biệt là chính sách coi trọng doanh nghiệp, lấy doanh nghiệp là trung tâm, ưu tiên phát triển kinh tế tập thể, trong đó có hợp tác xã và tổ hợp tác.
Về tồn tại chi phí logistics còn cao mà các diễn giả nêu ra, Thủ tướng cho rằng, cần cải thiện nhanh chóng hơn dịch vụ logistics trong chuỗi giá trị ngành hàng rau, củ, quả nói riêng và nông nghiệp nói chung:
Thủ tướng nhấn mạnh: “Không đi mãi theo lối mòn sản xuất manh mún, tự phát, chạy theo năng suất sản lượng thấp, chất lượng kém, xuất khẩu thô, mà cần có cách làm mới bài bản hơn, cải thiện mạnh mẽ môi trường đầu tư kinh doanh, trong đó có giảm chi phí vận tải, làm tốt nhất dịch vụ logistics. Nâng cao tính kết nối hiệu quả giữa sản xuất và thị trường, giảm các chi phí thương mại, hạ giá thành sản phẩm.
Tất cả các mệnh đề này đều gắn kết với nhau để có một sản phẩm cạnh tranh cho các nhà đầu tư, tiêu thụ. Chính vì thế, nông sản Việt Nam không những nhiều, tốt mà giá cả phù hợp với sự lựa chọn của thị trường”.
Về mô hình sản xuất rau, củ, quả, Thủ tướng nhắc lại mô hình đã đề cập tại Diễn đàn nông nghiệp hữu cơ Việt Nam tổ chức mới đây, đó thu hút các nhà đầu tư lớn, có năng lực chế biến là rất quan trọng. Ngoài ra là các hợp tác xã, các tổ hợp tác, vận động nông dân và hộ gia đình với mô hình VAC cùng tham gia.
Tại Diễn đàn, trước sự chứng kiến của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, lãnh đạo tỉnh Đồng Tháp, Viện Kinh tế nông nghiệp hữu cơ và các đối tác đã ký biên bản ghi nhớ hợp tác nghiên cứu và xúc tiến đầu tư vào lĩnh vực sản xuất nông nghiệp, logistics, cơ sở hạ tầng tại Đồng Tháp./.