Cơ quan Xúc tiến Thương mại Nhật Bản (JETRO) cho biết, trong năm 2013, các công ty của Nhật Bản chỉ đầu tư 9,09 tỷ USD vào Trung Quốc, giảm 33% so với cùng kỳ năm trước và chiếm khoảng 6,8% tổng mức đầu tư ra nước ngoài của Nhật trong năm ngoái.
Số liệu mới nhất từ Bộ Thương mại Trung Quốc cũng cho thấy, đầu tư của các công ty Nhật Bản vào Trung Quốc trong quý I/2014 đã giảm 46,8% so với cùng kỳ năm ngoái.
 |
| Số lượng các công ty nhắm đến thị trường Trung Quốc cũng giảm xuống còn 57% trong năm 2013 (Ảnh: Reuters) |
Ông Ding Yibing, giáo sư kinh tế thuộc Đại học Cát Lâm (Trung Quốc) nhận định, xu hướng giảm đầu tư từ Nhật đã kéo dài trong 3 năm trở lại đây.
Phó Chủ tịch Hiệp hội Thương mại quốc tế Trung Quốc (ITAC), ông Li Tie cho biết, đầu tư tại Trung Quốc đang chịu ảnh hưởng bởi mối quan hệ giữa hai nước. “Những tranh chấp xung quanh quần đảo Điếu Ngư (Senkaku) đang khiến tình hình đầu tư và trao đổi thương mại gặp nhiều trở ngại”, ông Li nhận định.
Các nhà đầu tư Nhật Bản bị hấp dẫn bởi quy mô và tiềm năng tăng trưởng của thị trường Trung Quốc. Tuy nhiên, thời gian gần đây, các công ty của nước này lại dần chuyển hướng sang các nước thuộc khối ASEAN.
Số liệu thống kê từ JETRO cho thấy, các công ty Nhật Bản đã đầu tư khoảng 22,8 tỷ USD vào các quốc gia như Việt nam, Singapore, Thái Lan, Indonesia, Malaysia và Phillipines trong năm ngoái, gần gấp 3 lần khoản đầu tư rót vào Trung Quốc – đối tác thương mại lớn nhất của Nhật Bản.
Minoru Arahata, Giám đốc JETRO chi nhánh Đại Liên cho biết, chi phí đất đai và nhân công tại Trung Quốc tăng lên đã khiến doanh nghiệp Nhật Bản chuyển sang các thị trường có chi phí rẻ hơn nhiều như Đông Nam Á.
Số liệu khảo sát trên 3.471 công ty Nhật Bản cho thấy, 75% các công ty đang cân nhắc việc mở rộng hoạt động kinh doanh tại các nước ASEAN kể trên; con số này tăng 56% so với năm 2011. Bên cạnh đó, số lượng các công ty nhắm đến thị trường Trung Quốc cũng giảm xuống còn 57% trong năm 2013, từ mức 68% của năm 2011.
Trong khi các nhà máy sản xuất ô tô và hóa chất của Nhật vẫn có kế hoạch mở rộng kinh doanh tại Trung Quốc, các công ty về dệt may và gia công kim loại lại đang xem xét chuyển hướng sang đầu tư tại Việt Nam và các quốc gia Đông Nam Á khác, đại diện của JETRO cho biết.
Theo ông Masahito Tasuda, Giám đốc quản lý JETRO cho rằng, các khoản đầu tư từ Nhật Bản giảm không chỉ do vấn đề nhân công, mà còn bởi bất đồng chính trị giữa hai nước./.