Từ đầu năm đến nay, 3 cửa khẩu đường bộ (Hữu Nghị, Tân Thanh, Chi Ma) trên địa bàn tỉnh Lạng Sơn tuy vẫn diễn ra hoạt động thông quan hàng hóa nhưng theo thống kê, đã có hơn 20 lần phải tạm dừng thông quan do Trung Quốc thực hiện các biện pháp cấp bách phòng, chống dịch. Điều này đã khiến tổng kim ngạch XNK hàng hóa qua các cửa khẩu của tỉnh Lạng Sơn trong 3 tháng đầu năm giảm 43,5% so với cùng kỳ năm ngoái, trong đó, riêng kim ngạch hàng hóa xuất khẩu giảm hơn 77%.
Thực hiện chỉ đạo của Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Văn Thành, UBND tỉnh Lạng Sơn chỉ đạo các sở, ngành liên quan nhanh chóng xây dựng kế hoạch để tổ chức thiết lập “vùng xanh” an toàn tại các cửa khẩu để đảm bảo công tác chống dịch COVID-19 ở mức độ cao nhất, qua đó tạo sự đồng nhất với phía Trung Quốc về công tác phòng, chống dịch, thúc đẩy hoạt động XNK hàng hóa qua các cửa khẩu của tỉnh.
“Vùng xanh” tại tỉnh Lạng Sơn được đặt thiết lập 3 lớp gồm: lớp đệm (gồm các khu vực đỗ xe ngoài cửa khẩu như khu trung chuyển hàng hóa, khu phi thuế quan…); lớp thứ 2 là lực lượng chức năng quản lý trực tiếp (quản lý các lao động tại các doanh nghiệp bến bãi, các hoạt động dịch vụ tham gia hoạt động tại cửa khẩu); lớp thứ 3 gọi là vùng lõi (kiểm soát các lái xe thuộc Đội lái xe chuyên trách). Người, phương tiện, hàng hóa trước khi ra, vào khu vực cửa khẩu đều được kiểm soát chặt chẽ theo 3 lớp này với mục tiêu là không để “lọt” bất cứ trường hợp nào bị nhiễm SARS-CoV-2 vào cửa khẩu, giảm thiểu nguy cơ phải tạm dừng hoạt động thông quan hàng hóa.
Thiếu tá Lê Văn Chất, Trạm trưởng Trạm Biên phòng Tân Thanh cho biết: “Việc thiết lập vùng xanh an toàn này có ý nghĩa vô cùng quan trọng trong thời điểm này để đáp ứng được yêu cầu phòng chống dịch của phía nước bạn Trung Quốc trong công tác thông quan hàng hóa và góp phần giải quyết được lượng hàng ùn ứ tại cửa khẩu, đặc biệt là đối với hàng nông sản xuât khẩu của nước ta. Do vậy đây là phương án thiết thực và bắt buộc phải làm để đáp ứng nhu cầu phòng chống dịch của cả 2 Bên, đảm bảo khu vực cửa khẩu là khu vực xanh, và phương án này còn phải phát triển, phải bổ sung thêm nữa để có thể mang lại hiệu quả lâu dài, mang tính chất bền vững để phục vụ công tác XNK của Việt Nam với Trung Quốc.”
Cùng với việc triển khai thiết lập “vùng xanh”, tỉnh Lạng Sơn cũng tăng cường công tác trao đổi, hội đàm với các cơ quan chức năng phía Quảng Tây Trung Quốc để triển khai có hiệu quả phương thức giao nhận hàng hóa xuất, nhập khẩu tại cặp cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị- Hữu Nghị Quan, cặp cửa khẩu Tân Thanh- Pò Chài theo mô hình thông quan không tiếp xúc.
Quá trình triển khai phương thức này, do mới thực hiện nên những ngày đầu lực lượng chức năng cũng như các doanh nghiệp 2 bên trong công tác phối hợp còn chưa được nhịp nhàng dẫn tới kết quả chưa đạt được như kì vọng. Tuy nhiên hiện nay, trung bình mỗi ngày tại cửa khẩu Tân Thanh đã có tới hơn 100 xe xuất, nhập thông quan thành công, giải quyết được một phần lượng xe tồn đọng tại các khu vực cửa khẩu.
Anh Vũ Long, lái xe chở mặt hàng chuối từ tỉnh Đồng Nai lên cửa khẩu Tân Thanh nói: “Cá nhân tôi thấy phương thức mới này đáp ứng khá toàn diện những yêu cầu về phòng chống dịch. Lúc trước là phải giao xe cho các tài xế phía Trung Quốc thì về góc độ hao hụt về tài sản đôi khi không thể kiểm soát được, nhưng sau khi sử dụng hình thức này chúng tôi cũng cảm thấy khá an tâm khi có thể tự bảo vệ được tài sản của mình. Cách thức giao hàng thì cũng nhanh hơn, thời gian thông quan thì tùy vào từng thời điểm mật độ các xe, nhưng có những chuyến đi rất nhanh, chỉ khoảng 2 ngày thôi hoặc muộn hơn là khoảng 1 tuần là mình có thể về với gia đình rồi.”
Có thể thấy, việc thiết lập “vùng xanh”, hay việc triển khai các phương thức giao nhận hàng hóa mới trong thời điểm này là những phương án tối ưu trong tình hình dịch bệnh hiện nay và cho thấy sự vào cuộc quyết liệt của tỉnh Lạng Sơn trong việc nâng cao năng lực thông quan, cải thiện tình hình xuất nhập khẩu.
Ông Hoàng Khánh Duy, Phó trưởng Ban Quản lý Khu Kinh tế Cửa Đồng Đăng – Lạng Sơn cho biết: “Để hạn chế tình trạng ùn ứ hàng hóa, thúc đấy XNK qua địa bàn, thời gian tới chúng tôi sẽ tiếp tục phối hợp với các sở, ngành liên quan chỉ đạo các lực lượng cải tiến quy trình, thủ tục kiểm tra đối với người và hàng hóa để tận dụng tối đa thời gian thông quan trong ngày nhằm nâng cao hiệu suất thông quan; Tăng cường nắm tình hình, phòng ngừa các hành vi tiêu cực để góp phần đảm bảo ANTT, tạo môi trường XNK lành mạnh, minh bạch. Cùng với đó, sẽ tiếp tục theo dõi, nắm bắt các quy định của phía Trung Quốc, đặc biệt là các biện pháp kiểm tra chất lượng, kiểm dịch, an toàn thực phẩm, nguồn gốc xuất xứ đối với hàng nông sản, hoa quả để kịp thời thông báo, khuyến cáo tới các địa phương, vùng trồng, thương nhân và doanh nghiệp.”./.