Bà Lê Thị Thu Hương - Cục phó Cục Thuế TPHCM cho biết tại Hội thảo chuyên đề về quản lý thuế đang diễn ra tại Hà Nội (ngày 1-2/3). Theo bà Thu Hương, Tổ chức Google hiện nay chưa đăng ký kinh doanh tại TP HCM. Theo thông tin của Báo Thanh niên có 8 doanh nghiệp làm đại lý cho Google và qua rà soát của Cục Thuế, cả 8 doanh nghiệp có đăng ký kê khai nộp thuế, trong đó có 6 doanh nghiệp trụ sở chính tại Hà Nội có mở Văn phòng đại diện và Chi nhánh tại TP HCM, 2 doanh nghiệp trụ sở chính tại TP.HCM.
Theo số liệu kê khai của các doanh nghiệp, doanh thu của hoạt động quảng cáo trên mạng Google không nhiều, khả năng việc kê khai chưa đầy đủ, chưa chính xác và hầu như chưa có doanh nghiệp nào kê khai nộp thuế nhà thầu cho các mạng xã hội đối với doanh thu quảng cáo.
Bà Thu Hương đưa ra dẫn chứng: Qua báo cáo của Chi cục Thuế Phú Nhuận, Công ty CP QC Thông Minh (Clever ads) mua quảng cáo của Google và thực hiện quảng cáo cho các Công ty trong nước, Công ty này chưa phải là đại lý của Google, họ đang thực hiện thủ tục để làm đại lý chính thức của Google tại Việt Nam. Họ cũng không kê khai nộp thuế nhà thầu đối với doanh thu bán quảng cáo của Google .
Ngoài ra, theo bà Hương, qua hơn 1 giờ tra cứu trên mạng, chúng tôi đã tìm ra có 13 đơn vị khác cũng làm dịch vụ quảng cáo trên Google, phần lớn các DN này trụ sở chính tập trung ở Hà Nội. Qua khai thác thông tin của 1 số điện thoại là cộng tác viên của Công ty SDS Việt Nam, khi được yêu cầu cấp hoá đơn, họ nói ngay là sẽ làm 2 hợp đồng với chúng tôi, 1 là hợp đồng quảng cáo trên Google, 1 là hợp đồng nâng cấp phần mềm hoặc nâng cấp máy tính và sẽ xuất hoá đơn với nội dung này vì Công ty họ không có chức năng quảng cáo trực tuyến. Chúng tôi có yêu cầu họ gửi mẫu 2 hợp đồng để tham khảo, nhưng đến nay họ chưa gửi. Điều đó chứng tỏ lâu nay các doanh nghiệp kinh doanh loại hình này thường lách thuế và vô tình đã giúp cho các mạng xã hội trốn thuế tại Việt Nam.
Bà Thu Hương trích dẫn số liệu của các Hãng nghiên cứu thị trường thì Google chiếm 95% thị trường tìm kiếm trực tuyến và đem lại khoảng 70% lượng truy cập cho các website tại Việt Nam. Dịch vụ quảng cáo Google AdWords của Google đang chiếm một thị phần lớn về quảng cáo trực tuyến của mạng nước ngoài tại Việt Nam. Các mạng khác như Facebook, YouTube ... cũng đang khai thác quảng cáo tại Việt Nam.
Theo thông tin của Báo Thanh niên, năm 2011, doanh thu của Google tại Việt Nam đạt 40 triệu USD. Nếu tính thuế nhà thầu thì Google phải nộp là 4 triệu USD, tương đương 82 tỷ đồng, “Nhưng do ngành thuế chưa khảo sát và kiểm tra được nên chưa thể biết Google có trốn thuế hay không? Tuy nhiên, qua nhận định của Cục Thuế TP.HCM thì đối với các DN có đăng ký kê khai nộp thuế, khi khách hàng yêu cầu cấp hoá đơn thì họ mới kê khai nộp thuế (chưa kể là hợp đồng còn thay đổi nội dung để lách thuế), như vậy sẽ có một khoản doanh thu không nhỏ các DN Việt Nam làm đại lý cho Google không kê khai nộp thuế và đã gián tiếp tiếp tay cho Google trốn thuế” – bà Thu Hương khẳng định.
Thực tế, các mạng nước ngoài hầu hết không đăng ký kinh doanh và không có đại diện chính thức tại Việt Nam. Đây là một khó khăn cho ngành thuế trong việc quản lý thuế đối với các mạng nước ngoài kinh doanh theo hình thức thông qua mạng internet. Hiện Google và Facebook cung cấp dịch vụ quảng cáo trực tuyến cho thị trường Việt Nam thông qua hai phương thức: Phương thức thông qua các đại lý tại Việt Nam thì chính các DN này sẽ phải thực hiện các nghĩa vụ thuế theo quy định của pháp luật Việt Nam khi phát sinh doanh thu. Phương thức thứ hai là mua – bán trực tuyến và thanh toán trực tuyến qua thẻ tài khoản tín dụng hoặc ví điện tử. Trường hợp này chưa được quy định rõ, phía mua dịch vụ sẽ bị thiệt vì không có hoá đơn nên sẽ không được tính vào chi phí hợp lý, hoặc bên mua dịch vụ sẽ tự hợp thức hoá bằng cách mua hoá đơn của một dịch vụ khác. Như vậy, khi cơ quan thuế thanh kiểm tra cũng sẽ không thể biết hết được đâu là chi phí thật, nhất là với việc thực hiện Nghị định 51/NĐ-CP giao quyền tự chủ cho doanh nghiệp tự in, đặt in hoá đơn thì việc giả mạo càng dễ dàng. Mặt khác, với việc thanh toán dựa vào số lần click chuột trả tiền thì việc xác định doanh thu quảng cáo của nhà mạng nước ngoài không dễ dàng nếu không có phương tiện công cụ hỗ trợ.
Tổ chức Yahoo đã đăng ký kinh doanh và kê khai nộp thuế tại Việt Nam từ tháng 11/2008. Số liệu kê khai là doanh thu quảng cáo, doanh thu tăng dần qua các năm tuy nhiên việc xác định việc kê khai đã đầy đủ chính xác chưa, cơ quan thuế đang tiến hành thu thập thông tin để kiểm tra mức độ chính xác./.
