Tại buổi gặp gỡ báo chí hôm nay (26/1) tại Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội để giới thiệu về những nội dung mới trong Luật Bảo hiểm xã hội (BHXH), bà Trần Thị Thúy Nga, Vụ trưởng Vụ BHXH, Tổ trưởng Tổ biên tập Luật BHXH (sử đổi) cho biết: Luật BHXH đã được thông qua tại kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XIII ngàu 20/11/2014. So với Luật BHXH hiện hành, Luật BHXH năm 2014 có những điểm mới.
Mở rộng đối tượng tham gia
So với Luật hiện hành, Luật BHXH năm 2014 bổ sung thêm 3 đối tượng tham gia bảo hiểm bắt buộc, đó là: người làm việc theo hợp đồng lao động có thời hạn từ đủ 1 tháng đến dưới 3 tháng; người hoạt động không chuyên trách ở xã, phường, thị trấn (số lượng này hiện có khoảng 230.000 người); và người lao động là công dân nước ngoài làm việc tại Việt Nam có giấy phép lao động hoặc chứng chỉ hành nghề, hoặc giấy phép hành nghề do cơ quan có thẩm quyền của Việt Nam cấp.
Bên cạnh đó, mở rộng đối tượng tham gia BHXH tự nguyện theo hướng không khống chế tuổi trần tham gia. Theo bà Thúy Nga, các phương thức đóng BHXH cũng sẽ được đa dạng hóa. Người tham gia có thể đóng cho thời gian trước hoặc đóng một lần cho tương lai.
Chồng được “nghỉ thai sản”
Luật BHXH năm 2014 sửa đổi quy định thời gian hưởng chế độ thai sản đối với lao động nữ nghỉ việc chế độ khi sinh con, nhận con nuôi dưới 6 tháng tuổi phù hợp với quy định của Bộ luật Lao động năm 2012.
Luật bổ sung quy định lao động nam có vợ sinh con được nghỉ việc hưởng chế độ thai sản 5 ngày làm việc trong trường hợp sinh thường; 7 ngày trong trường hợp phải phẫu thuật, sinh con dưới 32 tuần tuổi; trường hợp vợ sinh đôi thì được hưởng 10 ngày làm việc, từ sinh 3 trở lên thì cứ mỗi con được nghỉ thêm 3 ngày làm việc; trường hợp sinh đôi trở lên mà phải phẫu thuật thì được nghỉ 14 ngày làm việc.
Luật này cũng bổ sung chế độ thai sản của lao động nữ mang thai hộ và người mẹ nhờ mang thai hộ vì mục đích nhân đạo; quy định trợ cấp một lần khi sinh con đối với trường hợp chỉ có cha tham gia BHXH…
Bà Trần Thị Thúy Nga cho biết thêm, người sử dụng lao động vi phạm nghĩa vụ đóng BHXH, bảo hiểm thất nghiệp, BHYT thì sẽ bị công khai nêu tên trên các phương tiện thông tin đại chúng; đại diện công đoàn có quyền khởi kiện người sử dụng lao động nếu vi phạm nghĩa vụ đóng bảo hiểm. Luật BHXH mới bổ sung lực lượng thanh tra bảo hiểm, cũng như quyền và trách nhiệm của MTTQ trong tuyên truyền, giám sát việc thực hiện chính sách về bảo hiểm. Tới đây, sẽ áp dụng công nghệ thông tin vào quản lý người đóng bảo hiểm và mỗi người sẽ được cấp thẻ BHXH thay thế sổ hiện hành.
Thách thức trong đóng và hưởng BHXH
Thứ trưởng Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội Phạm Minh Huân khẳng định, với việc mở rộng đối tượng đóng BHXH, Luật BHXH 2014 bảo đảm cho người nghèo, người nông dân hoặc những người chuyển từ lĩnh vực nông nghiệp sang phi nông nghiệp nghĩ về tương lai của mình của 10 – 20 năm sau.
Cũng theo Thứ trưởng Phạm Minh Huân, đối tượng tham gia đóng BHXH hiện có khoảng 20%, do đó Việt Nam đang đối mặt với việc mất cân đối trong thu – chi bảo hiểm. Nước ta đang trong thời kỳ dân số vàng và trước ngưỡng già hóa dân số, theo đó số lượng người già hưởng lương hưu chiếm tỷ lệ ngày càng lớn, kéo theo hệ lụy là đối tượng “đóng thì ít, hưởng thì nhiều”. Đây thực sự là thách thức rất lớn, đòi hỏi phải có sự hoạch định về chính sách trong thời gian tới, đặc biệt cần chú ý tới giải pháp “tăng đóng, giảm hưởng”./.