Gian nan tìm hài cốt liệt sĩ Việt Nam tại Campuchia

Cả hai nước Việt Nam và Campuchia đang có nhiều hoạt động trang trọng kỷ niệm 35 năm ngày giải phóng thủ đô Phnom Penh (7/1/1979 – 7/1/2014), đánh dấu thắng lợi của nhân dân Campuchia với sự giúp đỡ của bộ đội tình nguyện Việt Nam lật đổ chế độ diệt chủng tàn bạo Pol Pốt.

Trải qua ngần ấy thời gian, vẫn còn hàng nghìn hài cốt liệt sĩ bộ đội Việt Nam nằm lại trên đất Campuchia chưa được tìm thấy, trong bối cảnh công tác tìm kiếm, quy tập và hồi hương hài cốt liệt sĩ bộ đột Việt Nam ngày càng trở nên khó khăn.

Đại tá Ngô Minh Chánh, đội trưởng đội công tác K90 của Quân khu 9 cho biết, sau hơn hai tháng triển khai giai đoạn mùa khô 2013-2014, toàn đội mới tìm được hơn 10 bộ hài cốt liệt sĩ Việt Nam trên địa bàn tỉnh Kandal.

Qua hàng chục năm, địa hình của các chiến trường ác liệt ngày nào đã thay đổi nhiều, trong khi các hồ sơ và nhân chứng sống về địa điểm có hài cốt liệt sĩ Việt Nam ngày càng ít đi. Ngay cả với những nguồn thông tin ít ỏi này, tỷ lệ chính xác cũng đạt chưa đến 2%.

Do thiếu thông tin chính xác, việc việc đào tìm kiếm rất khó khăn, tốn nhiều công sức, phụ thuộc nhiều vào sự may rủi, các đội công tác phải đào bằng tay trên những diện tích hàng nghìn mét vuông, tại những nơi thậm chí còn nguyên vật liệu nổ từ thời chiến tranh còn sót lại, chỉ để bảo đảm không bỏ sót thông tin nào liên quan đến hài cốt liệt sĩ.

Tiêu biểu như có khu vực đã được đào bới nhiều lần liên tục trong 4 năm với hàng nghìn mét khối đất đá, để tìm đủ 11 bộ hài cốt liệt sĩ theo bản đồ được cung cấp.

Trách nhiệm với đồng đội đã hy sinh cùng niềm mong ngóng của các gia đình liệt sĩ là động lực lớn nhất để các đội tìm kiếm chấp nhận mọi nguy hiểm, cùng khó khăn về thời tiết khắc nghiệt, điều kiện sinh hoạt thiếu thốn, chạy đua với thời gian để hoàn thành nhiệm vụ của mình.

Đại tá Ngô Minh Chánh chia sẻ: "Quyết tâm của anh em là đào tìm bằng được hài cốt liệt sĩ, để đưa các anh, các cha, các chú của mình về quê hương. Bản thân anh em đi làm việc nghĩa nên tình thương yêu đồng đội, đồng chí với nhau là hết sức gắn bó. Công việc làm, như đào một cái hố cũng không cần phải nhắc, nhìn thấy anh em nào mệt là nhảy lên, người khác nhảy xuống, không cần nhắc nhở gì. Sự tự giác đó cũng thể hiện quyết tâm tìm kiếm hài cốt liệt sĩ".

Theo số liệu của 2 Ủy ban Chuyên trách Chính phủ Việt Nam và Campuchia, từ năm 2001 đến nay, đã tìm kiếm, cất bốc và hồi hương hài cốt của khoảng 15.000 liệt sĩ Việt Nam hy sinh tại Campuchia qua các thời kỳ. Ước tính, số lượng hài cốt liệt sĩ quân tình nguyện và các chuyên gia Việt Nam trên đất Campuchia còn khoảng trên 4.500 trường hợp.

Hai bên quyết tâm hoàn thành công tác tìm kiếm hài cốt liệt sĩ bộ đội Việt Nam tại Campuchia vào năm 2020. Riêng trong giai đoạn mùa khô 2013-2014 này, hai bên dự kiến sẽ tìm kiếm, quy tập và hồi hương được khoảng 700 hài cốt liệt sĩ Việt Nam./.