Thời gian qua đã xảy ra nhiều vụ việc liên quan đến trùng tu di tích mà Báo điện tử VOV đã phản ánh như Quái thú lăng Ngô Quyền, trùng tu như phá đình cổ Quang Húc, xâm hại bia chùa Đọi, trùng tu bằng cuốc xẻng tại đình Tiên Hường… Có thể nói, những vụ việc nêu trên đụng đâu sai đấy mà những cái sai thường rất cơ bản liên quan đến nhận thức về di sản của các đối tượng từ người dân, đơn vị thi công đến cấp quản lý, phản ánh một chuỗi những bất ổn trong quy trình từ quản lý đến thực thi và giám sát.
Để tìm hiểu nguyên nhân và giải pháp khắc phục nạn trùng tu xâm hại di sản liên tục xảy ra trong thời gian gần đây, Báo điện tử VOV.VN đã mời đến trường quay hai vị khách mời là ông Trương Minh Tiến, Phó Giám đốc Sở Văn hóa Thể thao và Du lịch Hà Nội- địa phương thời gian qua đã rất kiên quyết và nhanh chóng trong việc xử lý những sai phạm trong trùng tu di tích và KTS Lê Thành Vinh, Viện trưởng Viện Bảo tồn di tích. Cả hai vị khách mời đã cùng nhìn lại những thảm hoạ trùng tu từ đầu năm đến nay, đồng thời đưa ra những ý kiến, những khuyến nghị để cải thiện công tác tu bổ, tôn tạo di tích trong thời gian tới.
Tại buổi tọa đàm, hai vị khách mời đã phân tích những sai phạm và những điểm yếu của lĩnh vực trùng tu, tu bổ và tôn tạo di tích trong thời gian qua. Theo KTS Lê Thành Vinh, việc trùng tu sai nguyên tắc các di tích xảy ra trong thời gian qua là điều vô cùng đáng tiếc. Mỗi một công trình có vấn đề khác nhau. Nhưng nói chung, những lực lượng tham gia vào công việc này rất thiếu chuyên nghiệp. Kể cả các cấp quản lý cho đến những người thực thi, người giám sát. Rất nhiều công đoạn khác nhau đều có vấn đề.
Ông Trương Minh Tiến cho rằng, những người tham gia trực tiếp vào công việc tu bổ vừa phải có hiểu biết nhất định về trùng tu, vừa phải có tình yêu đối với di sản. Trong khi đó, những người tham gia tu bổ những công trình nêu trên vừa thiếu chuyên nghiệp, lại còn không có tình yêu với di sản, dẫn đến việc để xảy ra nhiều khiếm quyết, mắc mớ như thế.
Cùng với việc phân tích hiện trạng và nguyên nhân của nạn trùng tu như phá di tích hiện nay, hai vị khách mời cũng đưa ra những khuyến nghị dài hạn và trước mắt. Theo đó, nhấn mạnh vào việc đưa ra những tiêu chí để xác định năng lực của những người tham gia công tác tu bổ, tôn tạo di tích, giải pháp trước mắt để giải quyết vấn đề trùng tu, tu bổ, tôn tạo di sản? Phát huy vai trò của cơ quan quản lý, đào tạo, công bố qui trình chuẩn trùng tu, tu bổ, tôn tạo, mở các khoá đào tạo ngắn hạn cho các chủ đầu tư… để hạn chế việc trùng tu mà như phá.
Sau cuộc thảo luận này, các phóng viên VOV sẽ tiếp tục lấy ý kiến của các chuyên gia, các cấp quản lý cũng như ý kiến từ nhân dân để tập hợp thành những khuyến nghị cụ thể gửi lên lãnh đạo Bộ VHTT&DL. Nhằm xây dựng một qui trình chuẩn nơi mọi mắt xích đều thể hiện tính chuyên nghiệp trong công tác trùng tu di tích. Tất cả là để bảo vệ di sản – của để dành của cha ông./.