Việc tháo gỡ được những bất đồng này giúp cho xứ Catalan có thể thúc đẩy tiến trình tách ra khỏi Tây Ban Nha, đặc biệt là khi bức tranh chính trị ở thủ đô Madrid vẫn chưa định hình sau cuộc tổng tuyển cử hôm 20/12 vừa qua vì không đảng nào giành được đa số tuyệt đối tại Quốc hội để thành lập chính phủ mới.

Sau cuộc bầu cử lập pháp ở xứ Catalan hôm 27/9 vừa qua, các đảng ủng hộ việc tách ra khỏi Tây Ban Nha đã giành được đa số ghế tại Quốc hội nhưng sự chia rẽ giữa chính các đảng này khiến họ chưa thể thành lập được một người đứng đầu chính quyền vùng. Trong gần 3 tháng qua, người đứng đầu chính quyền cũ của xứ Catalan là ông Artur Mas tiếp tục giữ vai trò lãnh đạo lâm thời.

Đảng cánh tả CUP (Popular Unity Candidacy) chia sẻ mục tiêu chung với đảng Junts pel Si, nghĩa là “Nếu đoàn kết lại”, tập hợp từ những người Cộng hòa cánh tả (Republican Left) và đảng Hội tụ dân chủ của Catalan (Democratic Convergence of Catalan) của ông Artur Mas. Tuy nhiên, đảng CUP lại phản đối những biện pháp khắc khổ mà ông Artur Mas đưa ra với tư cách là người đứng đầu khu vực này. CUP cũng cáo buộc đảng Hội  tụ của ông Artur Mas dính líu vào các vụ tham nhũng. Sự bất đồng này đã khiến phong trào đòi độc lập ở xứ Catalan lắng dịu trong những tháng vừa qua.

Tuy nhiên, thỏa thuận giữa đảng Junts pel Si và đảng cánh tả CUP hôm qua đã vạch ra một kế hoạch kinh tế cho vùng này và một lộ trình 18 tháng thúc đẩy việc tách ra độc lập khỏi Tây Ban Nha, đồng thời trao quyền cho lãnh đạo đảng Hội tụ là ông Artur Mas là người đứng đầu xứ Catalan.

Phát biểu trước báo giới hôm qua, lãnh đạo đảng “Nếu đoàn kết lại” trong liên minh cầm quyền, ông Paul Romeva nhấn mạnh: “Trước hết, để giai đoạn quá độ này tiếp tục tiến lên nền cộng hòa, đến một nhà nước mới, sẽ đòi hỏi tất cả những đảm bảo về pháp luật. Hành động của chính phủ là phải đảm bảo khuôn khổ pháp lý để có thể thúc đẩy những ưu tiên của chính phủ là thành lập một cấu trúc nhà nước. Và tất nhiên, ở cấp độ Quốc hội là phải thiết lập một khung pháp lý đảm bảo cho tiến trình này.”

Thỏa thuận trên vẫn cần các thành viên đảng cánh tả CUP thông qua tại đại hội ngày 27/12 tới nhưng đây có lẽ chỉ là vấn đề thủ tục khi lãnh đạo các đảng đã đạt được sự đồng thuận. Có thể nói, các đảng ở xứ Catalan đã gạt những bất đồng để tận dụng thời cơ khi cán cân quyền lực ở Madrid còn chưa ngã ngũ.

Thủ tướng Mariano Rajoy vẫn có cơ hội là người đầu tiên đưa ra phương án thành lập chính phủ mới vì đảng Nhân dân trung hữu của ông giành được nhiều ghế nhất tại Quốc hội nhưng không đủ đa số. Nhưng ông lại có ít sự lựa chọn và có thể thấy rõ ông sẽ không thể tiếp tục nắm quyền nếu không có sự ủng hộ của đảng Xã hội, hay ít nhất là việc đảng đối lập này phải bỏ phiếu trắng trong cuộc bỏ phiếu thành lập chính phủ mới tại Quốc hội vừa được bầu.

Lãnh đạo đảng Ciudadanos, đảng đứng ở vị trí thứ 4 trong cuộc tổng tuyển cử hôm 20/12, ông Albert Rivera đã tuyên bố sẽ ủng hộ đảng Nhân dân để đảm bảo ổn định chính trị và kinh tế của đất nước.

 “Tôi chắc chắn rằng những người ủng hộ cho đảng Công dân vì mong muốn một sự thay đổi nhưng tôi cũng dám chắc rằng họ mong muốn đó là một sự thay đổi trong ổn định. Tôi mong muốn bắt đầu một giai đoạn mới, hợp tác với đảng Nhân dân và đảng Xã hội để thay đổi điều gì đó ở Tây Ban Nha như hệ thống bầu cử, tham nhũng và kinh tế.”

Đảng Xã hội đứng ở vị trí thứ hai trong cuộc tổng tuyển cử vừa qua và họ đã tuyên bố sẽ ngăn cản đảng Nhân dân thành lập chính phủ mới. Lãnh đạo đảng Công dân Albert Rivera loại bỏ khả năng liên minh với đảng theo chủ trương chống chính sách khắc khổ như Podemos và cho rằng một liên minh cánh tả rộng lớn với 11 đảng là điều không khả thi.

Đảng Xã hội Tây Ban Nha cũng đang phải đối mặt với sự lựa chọn khó khăn giữa việc liên minh với đảng đối lập hoặc kêu gọi một cuộc bầu cử trước thời hạn. Cả hai phương án này đều không hấp dẫn vì liên kết với đảng theo chủ trương chống chính sách khắc khổ như Podemos có thể gây chia rẽ trong nội bộ đảng Xã hội trong khi kêu gọi một cuộc bầu cử mới thì họ sẽ bị buộc tội làm cho bộ mặt của Tây Ban Nha trở nên bất ổn./.