TờThời báo Tài chínhcủa Anh ra ngày 29/11 cho biết các quan chức cấp cao của Anh và EU đang nỗ lực để lựa chọn ngôn từ phù hợp đối với vấn đề chính trị đường biên giới nhạy cảm có thể gây ảnh hưởng đến tương lai của Bắc Ireland.

Ảnh minh họa: AP

Vấn đề này được cho là trở ngại lớn nhất hiện nay đối với việc các nhà lãnh đạo EU có quyết định triển khai giai đoạn 2 của đàm phán Brexit trong cuộc họp thượng đỉnh vào giữa tháng 12 tới đây hay không.

Thủ tướng Ireland Leo Varadkar muốn gắn bảo đảm của Anh đối với vấn đề đường biên giới chung trước khi Anh và EU bước sang đàm phán về thỏa thuận thương mại.

Ireland muốn Anh đảm bảo đường biên giới cứng sẽ không được tái thiết lập giữa Bắc Ireland và Cộng hòa Ireland thời hậu Brexit. Ireland yêu cầu Anh viết cam kết đối với tương lai các quan hệ kinh tế giữa Bắc Ireland với Cộng hòa Ireland sẽ vẫn giữ nguyên như hiện nay.

Trong khi đó, Thủ tướng Anh Theresa May từ chối đưa ra những cam kết mà Ireland yêu cầu với lý do không thể đưa ra hứa hẹn khi không biết chi tiết của tương lai quan hệ Anh-EU sẽ như thế nào.

Thủ tướng Ireland Varadkar đã yêu cầu lãnh đạo của 26 nước EU còn lại ủng hộ Ireland để ông sẽ không phải dùng đến quyền phủ quyết của mình nhằm đạt được mục đích của Ireland.

Cao ủy Nông nghiệp Liên minh châu Âu của Ireland, ông Phil Hogan nói rằng, Anh đã có “sự thay đổi” trong 24 giờ qua về vấn đề “hóa đơn li dị” trước thềm cuộc họp thượng đỉnh EU vào 14 và 15/12 tới.

Ông Phil Hogan mong đợi “động thái” từ phía Anh trong những ngày tới về việc làm thế nào để tránh một đường biên giới cứng giữa Bắc Ireland và Cộng hòa Ireland sau khi Anh rời khỏi EU vào năm 2019.

“Đã có nhiều tiến bộ trong vấn đề quyền của công dân, nhưng vấn đề đường biên giới thì vẫn chưa. Vấn đề cuối cùng trong 3 vấn đề chủ chốt trong đàm phán Brexit đúng là rất khó khăn khi nó liên quan đến đường biên giới trên đảo Ireland.

Tôi không thấy Ireland - một đất nước nhỏ bé trong con mắt người Anh, nhưng lại là một phần chắc chắn trong số 27 thành viên EU -  đang đàm phán xung quanh hướng dẫn cơ bản và đàm phán về các chỉ dẫn liên quan đến vấn đề này”, ông Hogan nói.

Trước đó, báo chí Anh đưa tin các nhà đàm phán của Anh và EU đã nhất trí trên nguyên tắc về nghĩa vụ tài chính mà Anh phải thực hiện khi rời khỏi EU. Con số chính xác của “hóa đơn ly hôn” được bỏ ngỏ, nhưng dự kiến dao động trong khoảng từ 45-55 tỷ Euro, tùy thuộc vào cách tính toán của mỗi bên theo các phương pháp tính sẽ được thống nhất sau.

Dù trưởng đoàn đàm phán EU Michel Barnier đã phủ nhận việc đạt được thỏa thuận, song ít nhiều đây cũng được xem là tiến triển quan trọng. Nhất là khi chính phủ Anh ngày 19/11 từng tuyên bố sẽ đưa ra đề xuất về vấn đề nghĩa vụ tài chính trước thời điểm diễn ra hội nghị thượng đỉnh của khối vào giữa tháng 12.

Bên cạnh đó, các bộ trưởng cấp cao của Anh trong một cuộc họp vào ngày 20/11 cũng đã nhất trí tăng số tiền nước này trả cho EU, dù con số cụ thể không được nêu ra.

Sự nhượng bộ của Anh trong vấn đề tài chính, cùng với những tiến triển đã đạt được trước đó về quyền của các công dân khiến cho đường biên giới giữa Anh và Ireland trở thành vấn đề lớn nhất trong đàm phán Brexit. Cho tới nay, dù Anh luôn tuyên bố muốn tránh đường biên giới cứng trên đảo Ireland, nhưng vẫn chưa đưa ra đề xuất cụ thể nào.

Trong khi đó, trưởng đoàn đàm phán Brexit của EU Michel Barnier cũng đã lên tiếng kêu gọi Anh có trách nhiệm đưa ra những giải pháp cụ thể và có thể thực thi được đối với vấn đề đường biên giới Ireland.

EU hy vọng Thủ tướng Theresa May sẽ đưa ra được những giải thích rõ ràng đối với vấn đề Ireland khi bà có cuộc gặp với Chủ tịch Ủy ban châu Âu Jean-Claude Juncker vào ngày 4/12 tới./.