Trước cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung tiếp tục leo thang, đặc biệt khi Trung Quốc phá giá đồng nhân dân tệ (NDT) xuống mức thấp nhất từ năm 2008 đến nay khiến hàng hóa Việt Nam tại thị trường nội địa lẫn xuất khẩu đứng trước nhiều thách thức.

Vậy cơ quan chức năng, doanh nghiệp (DN) Việt cần làm gì để giảm rủi ro?

Các cơ quan chức năng cần kiên quyết xử lý nghiêm hành vi đội lốt thương mại. Trong ảnh: Lực lượng chức năng đang kiểm tra hàng hóa vi phạm tại một số trung tâm mua sắm lớn ở TP Móng Cái, Quảng Ninh. Ảnh: BCT

Ông Nguyễn Đình Tùng, Tổng giám đốc Vina T&T Group: Hàng giá rẻ từ Trung Quốc sẽ tràn ngập

Trên lý thuyết, đồng tiền thanh toán cơ bản trong hoạt động xuất khẩu giữa Việt Nam và Trung Quốc vẫn là USD. Nhưng thực tế lại khác vì hiện mua bán tiểu ngạch, thậm chí cả chính ngạch phần lớn bằng đồng NDT của Trung Quốc. Vì vậy NDT mất giá đồng nghĩa các công ty xuất khẩu của nước ta bị ảnh hưởng rất nhiều.

Rủi ro trong kinh doanh là chuyện không thể lường trước vì vậy các nhà kinh doanh Việt cần đa dạng hóa thị trường, tránh bỏ trứng vào một giỏ. Ví dụ, công ty tôi chỉ dành 20% sản lượng hàng hóa xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc, còn lại chia đều nhiều thị trường khác nhau như Mỹ, châu Âu... để tránh rủi ro.

Ở chiều nhập khẩu, đồng NDT mất giá kéo theo hàng nông sản, nhất là rau quả từ Trung Quốc giá vốn rẻ sẽ càng rẻ hơn được nhập nhiều vào thị trường Việt Nam. Khi đó nông sản Việt Nam sẽ bị cạnh tranh rất lớn trên sân nhà. Tuy nhiên, các DN Việt Nam đang xây dựng tốt chất lượng, truy xuất nguồn gốc cho rau củ, trái cây trong nước, tạo được niềm tin cho người tiêu dùng.

Điều quan trọng là cơ quan quản lý phải kiểm soát chặt chẽ nông sản giá rẻ Trung Quốc về chất lượng, dư lượng thuốc bảo vệ thực vật và yêu cầu sản phẩm của họ phải truy nguồn gốc, xuất xứ.

NDT của Trung Quốc mất giá ảnh hưởng rất lớn đến hoạt động xuất khẩu của các công ty thủy sản Việt Nam. Bởi đồng NDT giảm so với USD, trong khi đồng Việt Nam không giảm có nghĩa đồng NDT cũng mất giá so với tiền Việt Nam. Chính vì vậy, thủy sản xuất sang Trung Quốc sẽ phải giảm giá, giảm lợi nhuận, còn nếu giữ giá bán thì rất khó để cạnh tranh với các đối thủ tại thị trường Trung Quốc.

Điều khó khăn cho thủy sản Việt Nam là nếu giảm giá thì đồng nghĩa không lãi nhiều, thậm chí lỗ. Vì thế cần sự đồng lòng của các công ty xuất khẩu thủy sản Việt Nam để giữ giá. Chứ nếu cứ mạnh ai nấy làm thì chắc chắn sẽ bị nhà nhập khẩu Trung Quốc ép giá, nguy cơ hết đường xuất sang thị trường này.

Mặt hàng nhựa, cao su của Trung Quốc vốn có lợi thế giá rẻ, khi đồng NDT mất giá, sản phẩm của Trung Quốc sẽ càng lợi thế hơn nếu vào thị trường Việt Nam với số lượng lớn. Đơn cử mặt hàng lốp xe Trung Quốc sẽ rẻ hơn, lốp xe trong nước sẽ khó có cửa cạnh tranh.

Đáng lo nhất là nhập siêu từ Trung Quốc tăng lên và nguy cơ hàng Trung Quốc gian lận xuất xứ, nhãn mác vào Việt Nam để tiêu thụ tại nội địa và hưởng ưu đãi xuất xứ khi ra nước thứ ba. Những vụ việc gần đây về giả mạo xuất xứ được phát hiện càng cho thấy rõ điều đó.

Do vậy, cơ quan chức năng cần phải tăng cường hơn nữa các biện pháp chống buôn lậu, gian lận thương mại, đặc biệt là gian lận xuất xứ hàng hóa từ Trung Quốc vào Việt Nam.

TS Nguyễn Trí Hiếu, chuyên gia tài chính ngân hàng: Giảm chi phí bất hợp lý cho người kinh doanh

Lâu nay Việt Nam nhập siêu từ Trung Quốc nên với việc NDT mất giá mạnh thì cán cân thương mại của Việt Nam sẽ khá bất lợi. Điều đó không có nghĩa là tiền Việt phải điều chỉnh theo sự mất giá NDT mà cần tính toán cẩn trọng các tác động tích cực lẫn tiêu cực đối với nền kinh tế để có lợi nhất. 

Tất nhiên, duy trì tỉ giá một cách cứng nhắc sẽ không có lợi ở thời điểm này, đặc biệt cạnh tranh cho hàng Việt Nam. Tuy nhiên, nếu điều chỉnh tỉ giá mạnh quá thì có thể bị xem là hành động thao túng tiền tệ nên cần cẩn trọng. Theo hướng thận trọng, tôi cho rằng tiền đồng có thể mất giá khoảng 3% trong năm 2019 là hợp lý.

Điều tốt nhất lúc này là cần tiếp tục giảm bớt những thủ tục hành chính, những chi phí không cần thiết để DN Việt có thể cạnh tranh tốt hơn không chỉ đối với DN Trung Quốc mà cả những DN các khu vực khác. Đặc biệt, cần kiểm soát tốt thương mại giữa Việt Nam và Trung Quốc, nhất là đường tiểu ngạch./.