Bộ trưởng Giao thông-Vận tải Đinh La Thăng thay mặt Chính phủ báo cáo Quốc hội về tình hình quản lý, sử dụng Quỹ bảo trì đường bộ. Theo đó, kết quả thực hiện thu đến ngày 15/5/2013 được 1.666 tỷ đồng (đạt 41,65% dự toán giao cả năm); ngân sách nhà nước đã cấp cho Quỹ là 375 tỷ đồng (đạt 25% dự toán cả năm).

Theo kế hoạch thu của Quỹ năm 2013, từ phí sử dụng đường bộ là 4.000 tỷ đồng (trong đó chi cho Quỹ Trung ương 65% là 2.600 tỷ đồng, chi cho Quỹ địa phương 35% là 1.400 tỷ đồng); Hỗ trợ từ ngân sách nhà nước là 1.500 tỷ đồng.

Cũng theo báo cáo này, đến ngày 15 tháng 5 năm 2013, đã giải ngân được 1.266,6 tỷ đồng, gồm: cấp sửa chữa thường xuyên 599,6 tỷ đồng; cấp sửa chữa định kỳ 667 tỷ đồng.

Còn theo báo cáo của các địa phương, đến nay đã có 25 tỉnh thành lập Quỹ, 10 tỉnh đã phê duyệt danh sách Hội đồng quản lý Quỹ, 17 tỉnh ban hành mức thu xe mô tô và 02 tỉnh đã mở tài khoản Quỹ địa phương để tiếp nhận nguồn hỗ trợ từ Quỹ Trung ương.

Về việc sắp xếp các trạm thu phí sử dụng đường bộ, tại thời điểm ngày 31/12/2012, trên hệ thống quốc lộ có 57 trạm thu phí sử dụng đường bộ (trạm thu phí). Thực hiện Nghị định số 18/2012/NĐ-CP, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo Bộ GTVT xóa và dừng thu 19 trạm thu phí nộp ngân sách Nhà nước; dừng thu 01 trạm BOT đã hết thời hạn thu phí theo hợp đồng. Đến nay, trên hệ thống quốc lộ còn 37 trạm thu phí, trong đó, 33 trạm thu phí BOT và 04 trạm thu phí đã nhượng quyền thu phí cho các doanh nghiệp để lấy tiền đầu tư, sửa chữa đường bộ (trạm Phù Đổng, trạm Hoàng Mai, trạm Bàn Thạch trên Quốc lộ 1 và trạm Bãi Cháy trên Quốc lộ 18). Hiện nay, Bộ GTVT đang chủ trì, phối hợp với Bộ Tài chính tiến hành đàm phán với các nhà đầu tư để mua lại. Tuy nhiên, do chưa có tiền lệ và quy định cụ thể về việc mua lại quyền thu phí, nên việc đàm phán với các nhà đầu tư cũng cần có thời gian nhất định để đảm bảo sự công bằng và thống nhất với các nhà đầu tư. Bộ GTVT và Bộ Tài chính đang nỗ lực để hoàn thành việc đàm phán với các nhà đầu tư trong năm 2013.

Đối với 33 trạm thu phí BOT sẽ tiếp tục thu đến khi kết thúc hợp đồng BOT. Việc duy trì trạm thu phí BOT là hoàn toàn phù hợp với quy định tại khoản 1 Điều 49 Luật Giao thông đường bộ, vì phí sử dụng đường bộ thu trên đầu phương tiện dùng để chi cho công tác quản lý, bảo trì đường bộ do ngân sách nhà nước đầu tư, còn phí sử dụng đường bộ thu trực tiếp tại các trạm BOT dùng để chi cho công tác quản lý, bảo trì và hoàn vốn đầu tư đường bộ do các nhà đầu tư BOT đã đầu tư. Do đó, không có hiện tượng phí chồng phí.

Theo đánh giá, việc triển khai Quỹ bảo trì đường bộ nhìn chung là thuận lợi. Công tác thu phí sử dụng đường bộ trên đầu phương tiện là xe ô tô, về cơ bản đến nay đã được các chủ phương tiện chấp hành tốt, cơ quan thu phí đã tạo điều kiện thuận lợi cho chủ phương tiện tham gia nộp phí. Trong quá trình triển khai thực hiện có phát sinh một số vướng mắc, Bộ Tài chính, Bộ GTVT đã xử lý kịp thời các vướng mắc, đó là: cho phép nộp phí theo năm dương lịch, cho phép nộp phí theo tháng, không thu đối với xe không đăng ký lưu hành (xe chuyên dùng tại các cảng hàng không, sân bay, bến cảng, hầm mỏ…). Riêng kiến nghị về thu phí đối với xe dùng cho công tác sát hạch, đào tạo lái xe, rơ moóc, hiện Bộ Tài chính, Bộ GTVT đang tiếp tục nghiên cứu để sớm sửa đổi Thông tư 197/2012/TT-BTC cho phù hợp, nhằm tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp.

Tuy nhiên, đến nay việc triển khai Quỹ bảo trì đường bộ vẫn còn một số tồn tại, như: một số địa phương chậm quyết định và ban hành quy chế hoạt động của Hội đồng quản lý Quỹ địa phương, chậm ban hành mức thu phí cụ thể đối với xe mô tô trong phạm vi khung mức phí quy định tại Thông tư số 197/2012/TT-BTC. Chính phủ đang chỉ đạo các địa phương khẩn trương, nghiêm túc khắc phục các tồn tại này./.