Vấn đề này có rất nhiều nguyên nhân, trong đó, việc doanh nghiệp bị làm giả sản phẩm hàng hóa của mình không phối hợp với lực lượng chức năng, gây khó khăn trong quá trình xử lý vi phạm.
Tết đến gần, cũng là thời điểm sản xuất, buôn bán hàng giả, hàng nhái diễn ra phức tạp ở khắp nơi trên cả nước. Tại nhiều chợ vùng ven biên giới, lực lượng chức năng đã phát hiện, xử lý nhiều vụ việc vi phạm quyền sở hữu trí tuệ, nhưng hàng giả, hàng nhái vẫn chưa dừng lại, nhiều thương hiệu nổi tiếng như Louis Vuitton, Chanel, Dior, Nike, Gucci được bày bán công khai.
“Tôi bán hàng thì biết có bán thế thôi, chứ phân biệt hàng thật hàng giả khó lắm… Nhiều khi cũng muốn hỏi đến hãng sản xuất xem đâu là hàng thật, hàng nhái nhưng cũng không biết hỏi ai” - một người bán hàng ở chợ Cốc Lếu, tỉnh Lào Cai nói.
Thực tế đang gây khó khăn cho lực lượng chức năng khi xử lý hàng giả, hàng nhái đó là nhiều doanh nghiệp chưa quan tâm giám sát thị trường để phát hiện và ngăn ngừa việc làm giả sản phẩm của mình. Thậm chí, còn không phối hợp với các cơ quan chức năng trong việc kiểm tra, kiểm soát hàng giả, hàng nhái.
Ông Đỗ Hoài Nam, Đội trưởng Đội Quản lý thị trường(QLTT) số 1, Cục Quản lý thị trường tỉnh Lào Cai, cho biết: Một số hãng thương hiệu lớn phối hợp rất tốt với lực lượng QLTT tập huấn, hướng dẫn lực lượng chức năng phân biệt, phát hiện hàng giả, hàng nhái. Tuy nhiên, vẫn còn một số hãng chưa phối hợp nên quá trình xử lý gặp rất nhiều khó khăn.
“Khi đại diện chủ thể quyền phối hợp thì xử lý mới dễ, để xác định các vi phạm hàng hóa. Hiện có những trường hợp là các sản phẩm gạch men bị vi phạm sở hữu trí tuệ, mình đã thông báo nhưng họ không phối hợp xử lý nên phải bỏ kinh phí gửi về Cục Sở hữu trí tuệ giám định để xử lý” - ông Đỗ Hoài Nam nói.
Hiện việc xử lý tội phạm xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ gặp nhiều khó khăn, bất cập vì thường chỉ xử lý được bằng biện pháp dân sự hoặc xử phạt hành chính. Có nhiều nguyên nhân, nhưng trong đó có trách nhiệm phối hợp của doanh nghiệp với lực lượng chức năng trong xử lý vi phạm chưa chặt chẽ nên công tác đấu tranh phòng chống hàng giả, hàng nhái còn hạn chế, số lượng các vụ bị khởi tố còn ít.
Nhiều vụ việc xử lý hàng giả, hàng nhái kéo dài, không xử lý được, gây khó khăn, tốn kém cho lực lượng chức năng chủ yếu vướng ở việc giám định đâu là hàng thật, hàng giả.
Ông Đỗ Du Bắc, Quyền Cục trưởng Cục Quản lý thị trường tỉnh Lào Cai kiến nghị: Về góc độ QLTT cũng mong muốn có văn bản pháp luật ràng buộc với chủ thể quyền, doanh nghiệp. Khi chúng tôi có văn bản thì phải có sự hợp tác vì trong quá trình đi làm nhiều doanh nghiệp vẫn chưa hợp tác. Khí có văn bản quy định sẽ giúp QLTT khi thực thi công vụ. Nếu doanh nghiệp phối hợp với lực lượng chức năng xác định rõ vi phạm sở hữu trí tuệ thì xử lý rất nhanh.
Nghị định 98/2020/NĐ-CP được ban hành mới đây về xử phạt việc sản xuất, buôn bán hàng giả, hàng cấm, hàng xách tay và bảo vệ người tiêu dùng, chế tài xử phạt tăng gấp 5 lần so với trước, đặc biệt mức phạt được áp dụng trên giá trị với hàng thật. Nghị định này đã mạnh tay hơn đối với những đối tượng sản xuất, buôn bán hàng giả, hàng nhái.
Tuy nhiên, để xác định hàng giả, hàng nhái nhanh chóng, chính xác, hỗ trợ tốt cho lực lượng chức năng đang rất cần một văn bản quy định trách nhiệm chủ thể quyền, doanh nghiệp trong việc phối hợp với lực lượng chức năng khi thực thi công vụ./.