Huyện đảo Lý Sơn, tỉnh Quảng Ngãi chuẩn bị bước vào thu hoạch đại trà hơn 320ha tỏi vụ Đông Xuân. Tỏi Lý Sơn nổi tiếng thơm ngon và có giá cao hơn các địa phương khác. Thời gian qua một số cá nhân lén lút chuyển tỏi nơi khác về đảo trộn lẫn với tỏi Lý Sơn để bán cho người tiêu dùng làm ảnh hưởng thương hiệu tỏi Lý Sơn đã được bảo hộ. Câu chuyện chở tỏi ra đảo tỏi tuy không mới nhưng thực trạng này diễn ra suốt thời gian qua khiến hành trình bảo vệ thương hiệu tỏi Lý Sơn lắm gian nan.
Ra đảo Lý Sơn những ngày này không khó để bắt gặp tỏi địa phương khác được bày bán tràn lan. Hình dáng khá tương đồng nhau nên mắt thường khó phân biệt được đâu là tỏi bản địa và đâu là tỏi địa phương khác. Tỏi tươi ở đất liền có giá thấp nhưng khi đưa ra đảo thì giá bán tăng gấp rưỡi. Vì thế nhiều thương lái đưa tỏi nơi khác về đảo trong nhiều năm qua.
Một thương lái ở huyện Lý Sơn, tỉnh Quảng Ngãi lý giải: “Khách du lịch họ có nhu cầu nên mình lấy tỏi ở trong Nha Trang về bán. Tỏi Nha Trang 28.000 đồng/kg về đảo thì bán 45.000 đồng/kg”.
Tỏi có nguồn gốc từ các tỉnh Khánh Hòa, Ninh Thuận khi chuyển ra đảo Lý Sơn được bày bán tràn lan tại chợ tạm An Vĩnh không có bảng hiệu công khai nguồn gốc, xuất xứ dễ gây nhầm lẫn cho người tiêu dùng. Sau tết Nguyên đán, tỏi tươi Lý Sơn có giá 60.000 đồng/kg nhưng hiện tại mỗi kg đã giảm 20.000 đồng và có khả năng giảm mạnh khi nguồn cung quá nhiều.
Ông Huỳnh Tùng, nông dân huyện Lý Sơn, tỉnh Quảng Ngãi cho rằng: “Tỏi đảo thì giá trị hơn tỏi đất liền nhưng nhiều người ra mua họ mới trộn qua trộn lại rồi bán. Tỏi đất liền đem ra đảo cạnh tranh thì tỏi Lý Sơn lại rẻ, không có tiêu thụ được”.
Tình trạng thương lái lén lút vận chuyển tỏi nơi khác về đảo đã gây hoang mang cho người tiêu dùng, nhất là khách du lịch, làm ảnh hưởng đến thương hiệu tỏi Lý Sơn. Hai năm qua tỏi Lý Sơn liên tục rớt giá, có thời điểm tỏi khô chỉ còn 20.000 đồng/kg. Để ngăn chặn việc nhái sản phẩm tỏi Lý Sơn, đánh lừa người tiêu dùng, ngành chức năng huyện đảo Lý Sơn đã tăng cường công tác giám sát, kiểm tra, xử lý mạnh tay đối với các hộ buôn bán vi phạm, đồng thời yêu cầu các cơ sở kinh doanh cam kết công khai nguồn gốc tỏi.
Tình trạng xâm phạm thương hiệu tỏi Lý Sơn liên tục tái diễn. Chỉ trong mùng 8 và mùng 10 tháng Giêng vừa qua lực lượng chức năng đã phát hiện 26 bao tỏi tươi trọng lượng hơn 1 tấn được chuyển từ đất liền ra đảo.
Ông Đặng Tấn Thành, Phó Chủ tịch UBND huyện Lý Sơn, tỉnh Quảng Ngãi, cho biết, huyện tăng cường công tác quản lý, hạn chế người dân lén lút đưa tỏi nơi khác về để trà trộn, gây hiểu nhầm giá trị cây tỏi Lý Sơn; đồng thời tuyên truyền, vận động các chủ phương tiện tàu thuyền tuyến Sa Kỳ- Lý Sơn từ chối vận chuyển tỏi nơi khác ra đảo.
“Hiện nay chúng tôi cũng đã chỉ đạo Phòng Kinh tế và Hạ tầng Nông thôn huyện phối hợp với đơn vị tư vấn xây dựng dự án truy xuất nguồn gốc tỏi Lý Sơn đến với người tiêu dùng. Việc truy xuất nguồn gốc xuất xứ rất quan trọng, giúp người tiêu dùng nhận diện được cây tỏi, củ tỏi trồng ở đâu và trồng ở địa phương nào. Khi việc truy xuất nguồn gốc được thực hiện thì Chỉ dẫn địa lý tỏi sẽ được phát huy, quyền lợi người trồng tỏi sẽ được đảm bảo” - ông Đặng Tấn Thành nói.
Cuối tháng 6 năm ngoái, tỏi Lý Sơn được Cục Sở hữu trí tuệ - Bộ Khoa học và Công nghệ cấp chứng nhận chỉ dẫn địa lý. Để trả nguyên giá trị vốn có cho tỏi Lý Sơn, việc quản lý, phát triển hiệu quả Chỉ dẫn địa lý tỏi là việc làm cấp bách./.