Báo cáo thẩm tra Báo cáo nghiên cứu khả thi Dự án thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư Cảng hàng không quốc tế Long Thành trình bày trước Quốc hội ngày 27/10 cho thấy, Uỷ ban Kinh tế của Quốc hội đã thống nhất cơ chế đặc thù cho Dự án như đề xuất Chính phủ.

Thu hồi đất 1 lần, dùng nguồn vốn dự phòng

Chủ nhiệm Uỷ ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh nêu rõ, một trong các nguyên tắc bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi thu hồi đất là phải bảo đảm dân chủ, khách quan, công bằng, công khai, kịp thời và đúng quy định của pháp luật.

Chủ nhiệm Uỷ ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh

Theo ông Thanh, cần phân biệt rõ sự khác biệt về cơ chế bồi thường với cơ chế hỗ trợ, làm rõ phương án phục hồi sản xuất và thu nhập cho người dân tái định cư, đặc biệt là phương án bố trí đất sản xuất nông nghiệp cho các hộ tái định cư nông nghiệp.

Về tái định cư, theo quy hoạch, tái định cư cho Dự án gồm 2 khu là Lộc An -  Bình Sơn (282,35 ha) và Bình Sơn (282,79 ha), Uỷ ban Kinh tế cho rằng, các khu tái định cư nói trên nằm trong quy hoạch đã được phê duyệt, đã tính đến nhu cầu phát triển cho tương lai khi sân bay Long Thành đi vào khai thác, do đó, việc thực hiện đầu tư xây dựng hai khu tái định cư là cần thiết và phù hợp với nguyện vọng của người dân có đất bị thu hồi.

Tuy nhiên, Uỷ ban Kinh tế đề nghị cần có sự tách bạch rõ ràng nguồn vốn đầu tư, phần nào thuộc dự án sân bay Long Thành do ngân sách Trung ương bảo đảm, phần nào thuộc các dự án khác do ngân sách địa phương bảo đảm để xác định chính xác khi tính toán mức đầu tư cho dự án. Đồng thời, đề nghị làm rõ số hộ có nhu cầu tái định cư.

Liên quan đến tổng mức đầu tư và cơ chế bố trí vốn, theo Báo cáo nghiên cứu khả thi, tổng mức đầu tư cho Dự án thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư Cảng hàng không quốc tế Long Thành khoảng 23.049 tỷ đồng, nhưng hiện vốn ngân sách nhà nước mới bố trí được 5.000 tỷ đồng.

Ủy ban Kinh tế cho rằng, đặc thù công tác giải phóng mặt bằng thường gặp nhiều khó khăn trong việc huy động vốn ngoài ngân sách để thực hiện; mặt khác, đây là dự án có quy mô thu hồi đất rất lớn, ảnh hưởng đến nhiều hộ dân.

Do vậy, để bảo đảm thực hiện theo đúng tinh thần Nghị quyết 94 là thu hồi đất 1 lần, sớm ổn định cuộc sống, sản xuất của người dân, Ủy ban Kinh tế tán thành đề xuất của Chính phủ, đề nghị Quốc hội bố trí bổ sung vốn cho dự án từ nguồn dự phòng kế hoạch đầu tư công trung hạn vốn ngân sách nhà nước giai đoạn 2016-2020 để bảo đảm đủ kinh phí thực hiện; toàn bộ nguồn thu đấu giá quyền sử dụng đất, giao đất tái định cư, cho thuê đất Dự án sẽ được hoàn trả vào ngân sách trung ương.

Ngoài ra, ngân sách sau này có thể được bổ sung từ thu lại tiền sử dụng đất đối với mặt bằng sạch để khai thác, sử dụng theo quy hoạch đã phê duyệt và khi sử dụng quỹ đất 21.000 ha quy hoạch vùng phụ cận sân bay, điều tiết tỷ lệ phân chia giữa trung ương với địa phương từ nguồn thu tiền sử dụng đất.

Hỗ trợ 4,5 tháng lương tối thiểu vùng

Bên cạnh đó, Ủy ban Kinh tế cũng tán thành về mặt chủ trương đề xuất ngoài các chính sách hiện hành, cần hỗ trợ phục hồi thu nhập và ổn định cuộc sống của người dân với mức hỗ trợ mỗi hộ gia đình bị ảnh hưởng là 4,5 tháng lương tối thiểu vùng do Chính phủ quy định theo từng thời kỳ tại thời điểm hỗ trợ. Mức hỗ trợ không chi trả bằng tiền mặt mà thông qua các hoạt động của chương trình phục hồi thu nhập cụ thể để hộ gia đình hưởng lợi thực hiện.

Theo Ủy ban Kinh tế, cần có khoản hỗ trợ này để ổn định cuộc sống người dân, đề xuất này dựa trên cơ sở tham khảo chính sách đã áp dụng cho các dự án triển khai trên địa bàn tỉnh Đồng Nai thời gian vừa qua.

Dự án sân bay Long Thành có tổng diện tích hơn 5.500 ha, tổng mức đầu tư hơn 336.000 tỉ đồng. Quy mô thiết kế 100 triệu hành khách/năm, 5 triệu tấn hàng hóa/năm.

Dự án này có tổng diện tích thu hồi đất của dự án là hơn 5.500 ha. Tổng mức giải phóng mặt bằng cho dự án này hơn 23.000 tỉ đồng (trên 1 tỉ USD).

Theo kế hoạch, dự án sẽ được thực hiện trong 3 giai đoạn. Giai đoạn 1 sẽ đầu tư 1 nhà ga, 1 đường cất hạ cánh với công suất 25 triệu khách/năm. Chậm nhất đến năm 2025 phải hoàn thành đưa vào khai thác.

Ở giai đoạn 2 (năm 2035), sân bay Long Thành được nâng công suất lên 50 triệu hành khách/năm và 100 triệu hành khách/năm sau năm 2035 (giai đoạn 3)./.