Cuộc họp này là sự khởi đầu các hoạt động trong khuôn khổ Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN (AMM) lần thứ 48.
Đây là hội nghị trù bị cho Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN và các hội nghị liên quan diễn ra từ ngày 01/8 đến mùng 6/8. Đoàn các quan chức cao cấp của Việt Nam do Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Lê Hoài Trung dẫn đầu tham dự hội nghị.
 |
Khai mạc SOM ASEAN. |
Hội nghị quan chức cao cấp ASEAN đã rà soát lần cuối công tác chuẩn bị cho Hôị nghị AMM 48 và các Hội nghị Bộ trưởng liên quan giữa ASEAN với các đối tác diễn ra tại Kuala Lumpur, Malaysia. Các quan chức cao cấp của ASEAN thảo luận và thống nhất kiến nghị các Bộ trưởng về dự kiến chương trình hoạt động, nội dung các cuộc họp và danh mục các văn kiện sẽ được thông qua tại các Hội nghị Bộ trưởng lần này.
Theo chương trình nghị sự được đệ trình, Hội nghị Bộ trưởng ngoại giao ASEAN lần thứ 48 và các Hội nghị liên quan dự kiến sẽ tập trung thảo luận những vấn đề mang tính cấp thiết đối với sự phát triển của ASEAN hiện nay. Đó là dành quyết tâm và nỗ lực cao nhất để hoàn tất kế hoạch hình thành Cộng đồng ASEAN trong năm nay (cụ thể là ngày 31/12/2015), trong đó có thực hiện các dự án hợp tác hội nhập khu vực đã có, xây dựng thêm các dự án mới, thúc đẩy mạnh mẽ hơn nữa chương trình quảng bá hình ảnh của ASEAN. Đồng thời thảo luận những kế hoạch hợp tác cụ thể tiếp theo sau khi hình thành cộng đồng chung của ASEAN, xây dựng Tầm nhìn ASEAN giai đoạn từ 2015 đến 2025.
Các quan chức cao cấp ASEAN cũng sẽ trình các Bộ trưởng kế hoạch rà soát lại quá trình 7 năm thực hiện Hiến chương ASEAN, từ đó cải tổ lại bộ máy hoạt động sao cho hiệu quả hơn trên 3 trụ cột chính là: Cộng đồng an ninh chính trị; Cộng đồng kinh tế và Cộng đồng Văn hoá – Xã hội. Cũng tại Hội nghị lần này, chương trình nghị sự đệ trình lên các Bộ trưởng, cũng sẽ làm nổi bật vai trò của Ban thư ký ASEAN, thống nhất cao về các kế hoạch mang tính tổng thể của ASEAN, trong đó đặc biệt là phát huy tính kết nối Cộng đồng, thúc đẩy nhanh các sáng kiến mở rộng và làm sâu sắc thêm quan hệ với các đối tác; thúc đẩy sự tham gia và gắn kết sâu rộng hơn của các đối tác trong tiến trình xây dựng cấu trúc khu vực; củng cố và duy trì vai trò trung tâm của ASEAN ở khu vực vì hòa bình, ổn định, phát triển, và ứng phó hiệu quả các thách thức đang đặt ra.
Cùng với các vấn đề mang tính nội bộ, các nước ASEAN cũng thống nhất lập trường chung về các vấn đề quốc tế được quan tâm như vấn đề Biển Đông, hạt nhân Iran, tình hình trên bán đảo Triều Tiên, chống khủng bố, tội phạm xuyên quốc gia… và các thách thức an ninh phi truyền thống để đệ trình lên các bộ trưởng ASEAN trong các cuộc họp tiếp sau đó.
Các lãnh đạo tham dự Hội nghị SOM AMM 48. |
Đặc biệt, về lập trường trong vấn đề Biển Đông được dư luận quan tâm, Thứ trưởng Ngoại giao Lê Hoài Trung cho biết: “Cộng đồng quốc tế và các nước ASEAN đã tỏ những lo ngại về những phức tạp mới đây ở Biển Đông, trong đó có những hoạt động bồi đắp quy mô lớn làm thay đổi nguyên trạng phương hại đến niềm tin hòa bình và ổn định ở khu vực. Điều đó đã được phản ánh trong tuyên bố chủ tịch của Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 26 được tổ chức tại Kuala Lăm-pơ hồi tháng 4 năm nay mà đoàn Việt Nam do Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng dẫn đầu. Hội nghị đó cũng đã giao nhiệm vụ cho các Bộ trưởng ASEAN xem xét và bàn về các vấn đề Biển Đông để làm sao thúc đẩy các biện pháp xử lý các được các vấn đề trước tình hình phức tạp như vậy, trong đó có việc thực hiện đầy đủ và hiệu quả DOC và sớm tiến tới COC. Tôi nghĩ rằng đây là 2 biện pháp quan trọng nhất”.
Cũng trong ngày 2/8 đã diễn ra Hội nghị của Ban điều hành Uỷ ban Hiệp ước Khu vực Đông Nam Á không có vũ khí hạt nhân (SEANWFZ). Cuộc họp này cũng bàn thảo kế hoạch hoạt động sẽ được đệ trình Hội nghị Uỷ ban Hiệp ước Khu vực Đông Nam Á không có vũ khí hạt nhân của các Bộ trưởng ngoại giao ASEAN sẽ diễn ra vào ngày mai, 3/8.
Bên cạnh các nội dung chương trình họp của các Bộ trưởng, các quan chức cao cấp của ASEAN cũng rà soát một loạt danh mục văn kiện sẽ được ký kết như Tuyên bố chung Hội nghị AMM 48, các tuyên bố chủ tịch, thông cáo về các cuộc đối thoại…….
Theo dự kiến, từ ngày 4-6/8 sẽ diễn ra các Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN lần thứ 48 (AMM-48), Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN+3 lần thứ 16, Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN với các nước Đối tác (PMC+1), Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao Cấp cao Đông Á lần thứ 5 (EAS), và Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao Diễn đàn Khu vực ASEAN lần thứ 22 (ARF-22), và các Hội nghị liên quan khác./.