Nhận lời mời của Tổng thống Liên bang Nga V. Putin và Tổng thống Cộng hòa Belarus A. Lukashenko, Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam Nguyễn Phú Trọng đã thăm chính thức Liên bang Nga và Cộng hòa Belarus từ ngày 23 - 27/11/2014.
Ông Hoàng Bình Quân, Ủy viên Trung ương Đảng, Trưởng Ban Đối ngoại Trung ương đã trả lời phỏng vấn báo chí về kết quả chuyến thăm.
PV:Xin đồng chí cho biết mục đích, ý nghĩa chuyến thăm chính thức Liên bang Nga và Cộng hòa Belarus của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng?
Ông Hoàng Bình Quân: Chuyến thăm nhằm tiếp tục triển khai đồng bộ, toàn diện đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, hòa bình, hợp tác và phát triển; đa phương hóa, đa dạng hóa quan hệ quốc tế; chủ động và tích cực hội nhập quốc tế; nâng cao vị thế của đất nước; tạo môi trường quốc tế thuận lợi cho sự nghiệp xây dựng, bảo vệ và phát triển đất nước.
Việt Nam có mối quan hệ hữu nghị truyền thống rất tốt đẹp với Liên Xô trước đây và Liên bang Nga, Cộng hòa Belarus ngày nay. Vượt qua giai đoạn đầu khó khăn sau khi Liên Xô tan rã, trong hơn một thập kỷ qua, quan hệ giữa nước ta với Liên bang Nga đã được củng cố và phát triển nhanh chóng trên nhiều lĩnh vực. Hai nước đã thiết lập quan hệ Đối tác chiến lược và năm 2012 đã nâng cấp thành quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện.
Do vậy, chuyến thăm Liên bang Nga lần này của Tổng Bí thư Đảng ta là nhằm tăng cường và làm sâu sắc hơn nữa quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện; tăng cường sự tin cậy về chính trị; đẩy mạnh hợp tác song phương, nhất là kinh tế, thương mại, đầu tư, quốc phòng-an ninh, khoa học - kỹ thuật, giáo dục - đào tạo, văn hóa và du lịch; thúc đẩy triển khai các dự án hợp tác trọng điểm.
Đồng thời, trong bối cảnh tình hình khu vực và thế giới có nhiều diễn biến phức tạp mới, chuyến thăm Liên bang Nga của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng sẽ góp phần tăng cường hiểu biết giữa lãnh đạo cấp cao hai nước, tạo điều kiện để hai nước đẩy mạnh phối hợp, hợp tác chặt chẽ, hiệu quả tại các diễn đàn khu vực, quốc tế, góp phần thiết thực vào việc duy trì hòa bình, ổn định và hợp tác ở châu Á-Thái Bình Dương và trên thế giới.
Với nền tảng quan hệ hữu nghị truyền thống tốt đẹp Việt-Xô, quan hệ giữa Việt Nam và Belarus, nước Cộng hòa thuộc Liên Xô cũ, những năm vừa qua không ngừng phát triển, nhất là quan hệ chính trị. Mới đây, hai nước đã lần lượt đón đoàn Thủ tướng sang thăm trong năm 2011 và 2013. Chuyến thăm Belarus lần này của Tổng Bí thư Đảng ta sẽ góp phần quan trọng thắt chặt quan hệ chính trị, củng cố quan hệ hữu nghị truyền thống; đồng thời mở rộng hợp tác trên các lĩnh vực khác, đặc biệt là hợp tác kinh tế, thương mại với Cộng hòa Belarus với tư cách là một đối tác trong Liên minh Hải quan (Liên bang Nga, Cộng hòa Belarus và Cộng hòa Kazakhstan) chuẩn bị ký Hiệp định Thương mại Tự do với ta.
Qua chuyến thăm Liên bang Nga và Belarus, chúng ta một lần nữa khẳng định chủ trương nhất quán gìn giữ và tăng cường quan hệ thủy chung với các nước bạn bè truyền thống, đồng thời cũng là đẩy mạnh hợp tác với các nước đối tác quan trọng vì sự nghiệp xây dựng và bảo vệ đất nước.
PV:Xin ông cho biết những hoạt động và kết quả nổi bật của chuyến thăm lần này của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng?
Ông Hoàng Bình Quân: Tổng Bí thư và đoàn đại biểu cấp cao của Việt Nam đã có chương trình thăm Liên bang Nga và Cộng hòa Belarus rất phong phú, thiết thực và hiệu quả. Các nhà lãnh đạo của cả hai nước đều rất coi trọng và đánh giá cao chuyến thăm, dành cho Tổng Bí thư và đoàn sự đón tiếp hết sức trọng thị và thân tình; dành nghi lễ đón tiếp cao nhất cho các nguyên thủ quốc gia để đón Tổng Bí thư Đảng ta, đồng thời có những ngoại lệ về lễ tân.
Tổng Bí thư đã gặp gỡ đầy đủ những người đứng đầu Nhà nước, Chính phủ, Quốc hội, các chính đảng của hai nước với thành phần đông, chức danh cao. Đặc biệt, tại Liên bang Nga, Tổng thống Putin và Thủ tướng Medvedev đã đón Tổng Bí thư và đoàn đại biểu cấp cao của Việt Nam tại Khu Dinh thự riêng ở thành phố Sochi, nơi chỉ dành đón những nguyên thủ hàng đầu trên thế giới và đối tác đặc biệt quan trọng của Liên bang Nga; tổ chức diễu binh nhiều lần và mở cửa Lăng Lê-nin để đoàn vào viếng trong ngày nghỉ.
Chủ tịch Ziuganov cùng toàn bộ Ban lãnh đạo Đảng Cộng sản Liên bang Nga đã đến chào và trao đổi với Tổng Bí thư ta. Tại Belarus, Thủ tướng bạn và nhiều Bộ trưởng đã ra sân bay để chủ trì lễ đón Tổng Bí thư và đoàn cấp cao Việt Nam. Các cuộc hội đàm, hội kiến diễn ra trong không khí rất chân tình, cởi mở, tin cậy lẫn nhau, với nhiều nội dung quan trọng, cụ thể, thiết thực về quan hệ song phương và các vấn đề khu vực, quốc tế hai bên cùng quan tâm.
Chuyến thăm Liên bang Nga và Cộng hòa Belarus của Tổng Bí thư Đảng ta đã thành công rất tốt đẹp, kết quả đạt ở mức cao so với yêu cầu và mong muốn của ta. Những kết quả cụ thể nổi bật là:
- Một là, chuyến thăm đã góp phần thắt chặt quan hệ chính trị tốt đẹp và tăng cường tin cậy giữa Việt Nam với Liên bang Nga và Belarus. Với chuyến thăm này, lãnh đạo hai nước bạn càng thấy rõ chủ trương nhất quán, sự coi trọng và mong muốn chân thành của Đảng và nhà nước ta về đẩy mạnh quan hệ đối tác chiến lược toàn diện với Liên bang Nga và quan hệ hữu nghị truyền thống với Belarus.
Cả Nga và Belarus đều đánh giá cao vai trò của Việt Nam, khẳng định coi trọng phát triển quan hệ với Việt Nam và nhấn mạnh Việt Nam có vị trí quan trọng trong chính sách đối ngoại của họ tại khu vực Đông Nam Á nói riêng và châu Á nói chung. Ta và bạn đều đánh giá cao và khẳng định tiếp tục các cơ chế đối thoại chính trị cấp cao, củng cố hơn nữa quan hệ trên kênh đảng, Quốc hội, các Bộ, ngành, địa phương và nhân dân hai nước.
- Hai là, Tổng Bí thư đã trao đổi sâu rộng, cụ thể và thống nhất với lãnh đạo hai nước những định hướng, mục tiêu và biện pháp lớn nhằm tăng cường, mở rộng hợp tác song phương trên các lĩnh vực khác để tương xứng với tiềm năng và quan hệ chính trị tốt đẹp giữa hai bên. Với Liên bang Nga, hai bên đã thảo luận 12 vấn đề chính và nhất trí đẩy mạnh hợp tác nhiều mặt, nhất là kinh tế, thương mại, đầu tư, quốc phòng-an ninh, giáo dục-đào tạo, khoa học-công nghệ, văn hóa, du lịch; đồng thời chú trọng triển khai các dự án hợp tác trọng điểm giữa hai nước, đặc biệt là về hợp tác dầu khí và năng lượng. Hai bên nhất trí nâng kim ngạch thương mại hai chiều lên 10 tỷ USD vào năm 2020.
Với Belarus, các cuộc hội đàm, hội kiến tập trung vào 9 vấn đề chính; hai bên khẳng định tiềm năng to lớn trong quan hệ giữa hai nước, nhất trí sẽ tạo điều kiện thuận lợi thúc đẩy hợp tác trong các lĩnh vực kinh tế-thương mại, đầu tư, chế tạo máy, nông nghiệp, kỹ thuật hóa dầu, công nghiệp nhẹ, công nghệ thông tin, điện tử, khai khoáng...; đồng ý nghiên cứu khả năng tổ chức đường bay thẳng giữa hai nước và thiết lập chế độ miễn visa cho các chuyến công tác ngắn ngày.
Ta đã thống nhất cùng với Nga, Belarus đẩy nhanh đàm phán để ký Hiệp định Thương mại Tự do giữa Việt Nam và Liên minh Hải quan vào năm 2015, yếu tố quan trọng tạo môi trường thuận lợi cho doanh nghiệp Việt Nam và Nga, Belarus hợp tác hiệu quả trong thời gian tới.
- Ba là, thông qua các cuộc trao đổi thẳng thắn, chân tình, ta và bạn đã hiểu rõ hơn về lập trường của nhau và có sự chia sẻ về các vấn đề khu vực và quốc tế cùng quan tâm; đồng thời nhất trí sẽ tăng cường phối hợp và hợp tác chặt chẽ, hiệu quả, ủng hộ lẫn nhau tại các diễn đàn đa phương. Việt Nam và Nga, Belarus chia sẻ lập trường gần gũi, tương đồng trong nhiều vấn đề như việc duy trì hòa bình và an ninh quốc tế, trật tự thế giới, vai trò của Liên Hợp Quốc và luật pháp quốc tế, liên kết khu vực.
Lãnh đạo ta và hai nước bạn đều nhấn mạnh sự cần thiết giải quyết các tranh chấp tại châu Á-Thái Bình Dương, ở Biển Đông bằng biện pháp hòa bình, không sử dụng vũ lực hoặc đe dọa sử dụng vũ lực, trên cơ sở luật pháp quốc tế, bao gồm Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển năm 1982; ủng hộ việc triển khai đầy đủ, hiệu quả DOC và sớm đạt được Bộ quy tắc ứng xử của các bên tại Biển Đông (COC).
- Bốn là, Việt Nam và Liên bang Nga, Belarus đã ra Tuyên bố chung chính thức hóa các cam kết, thỏa thuận đạt được trong chuyến thăm, làm cơ sở để ta và bạn triển khai thực hiện trong thời gian tới. Tuyên bố chung Việt-Nga gồm 19 điểm về quan hệ song phương và 14 điểm về các vấn đề khu vực, quốc tế; Tuyên bố chung Việt Nam – Belarus gồm 12 điểm về quan hệ song phương và các vấn đề quốc tế. Bên cạnh Tuyên bố chung, ta đã ký với Liên bang Nga 9 hiệp định và thỏa thuận hợp tác về thông tin, khoa học-công nghệ, giáo dục-đào tạo, hải quan, thể dục, thể thao, dầu khí và ký với Belarus 3 hiệp định và thỏa thuận về hợp tác kênh Đảng, thông tin truyền thông, hợp tác giữa địa phương hai nước.
PV:Với kết quả thành công như vậy, ông tin tưởng và hi vọng gì về quan hệ giữa nước ta với Liên bang Nga và Belarus trong thời gian tới?
Ông Hoàng Bình Quân:Chuyến thăm chính thức Liên bang Nga và Cộng hòa Belarus là dấu mốc rất quan trọng đưa quan hệ giữa nước ta với hai nước lên tầm cao mới và là động lực thúc đẩy mạnh mẽ và sâu sắc hơn quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện Việt Nam - Liên bang Nga; củng cố và phát triển quan hệ hữu nghị truyền thống, hợp tác toàn diện giữa Việt Nam và Belarus.
Trong bối cảnh tình hình thế giới và khu vực đang có những diễn biến phức tạp mới, đặt ra cho Việt Nam, Liên bang Nga và Belarus những thách thức không nhỏ, những cam kết và thỏa thuận đạt được trong chuyến thăm đã đáp ứng sự quan tâm và lợi ích của ta và hai nước bạn.
Với nền tảng quan hệ hữu nghị truyền thống tốt đẹp, sự tương đồng về lợi ích và với quyết tâm của lãnh đạo hai bên, quan hệ giữa Việt Nam với Liên bang Nga và Belarus chắc chắn sẽ phát triển mạnh mẽ trong những năm tới, không chỉ về quan hệ chính trị mà còn được tăng cường, mở rộng trên tất cả các lĩnh vực, nhất là về kinh tế, thương mại, đầu tư, quốc phòng-an ninh, giáo dục-đào tạo, du lịch.
Trong quá trình này, cần có sự cụ thể hóa và nỗ lực, quyết tâm triển khai của các bộ, ban, ngành, các địa phương, cũng như sự tích cực tham gia của các tầng lớp nhân dân. Chúng ta tin tưởng về tương lai tốt đẹp trong quan hệ giữa Việt Nam với Liên bang Nga và Belarus.
PV: Xin cảm ơn ông./.