Liên quan đến chủ trương thí điểm bỏ biên chế trong giáo dục, y tế, ĐBQH Nguyễn Lân Hiếu (Đoàn An Giang), giảng viên, Phó Chủ nhiệm Bộ môn Tim mạch Trường Đại học Y Hà Nội; Phó giám đốc Trung tâm Tim mạch Bệnh viện Đại học Y Hà Nội cho rằng: “Chủ trương này sẽ làm Ngành Y tế và Giáo dục có những thay đổi mang tính bước ngoặt."

ĐBQH Nguyễn Lân Hiếu (ảnh: Quốc hội)

Việc quyết định biến các cơ sở y tế, giáo dục công thành các đơn vị hoạt động độc lập như một mô hình công ty, trao quyền rất lớn cho vị lãnh đạo trực tiếp của đơn vị tạo ra một mô hình chưa từng có trong xã hội Việt Nam.

Tuy nhiên, ĐB Nguyễn Lân Hiếu lo lắng: trong những tháng vừa qua, khi mô hình ấy chưa chính thức vận hành đã xuất hiện những bất cập ngày càng nhiều như: BHYT xuất toán ồ ạt ở tất cả các bệnh viện từ Trung ương đến địa phương, số lượng bác sĩ, giáo viên bỏ việc ở vùng sâu, vùng xa tăng mạnh, việc lạm dụng BHYT, lạm dụng các kỹ thuật cao diễn ra tràn lan…

Chính vì vậy, ĐBQH Nguyễn Lân Hiếu mong muốn Chính phủ cần hết sức thận trọng khi quyết định triển khai chủ trương này.

“Tôi rất mong các vị lãnh đạo năng về thăm các xã vùng cao với đường vào không thể dùng xe ô tô thông thường đến được, gặp các cô giáo, các y bác sĩ đang ngày đêm bám trụ.

Chúng ta không thể nói chỉ vì yêu nghề nên họ vẫn ở lại với bà con, họ vẫn cố gắng làm việc vì có một niềm tin vẫn đang nằm trong biên chế nhà nước, vẫn là công chức trong hệ thống. Nếu bỏ công chức trong giáo dục, y tế chúng ta cần một chính sách hết sức cụ thể cho từng vùng miền theo những đặc thù về địa chính trị khác nhau tránh cho sự sụp đổ một mạng lưới mà rất nhiều năm được dày công xây dựng”- ĐBQH Nguyễn Lân Hiếu trăn trở.

ĐBQH Nguyễn Lân Hiếu cho rằng: “Chúng ra đều biết, thuận lợi bỏ biên chế giáo viên đã được Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Phùng Xuân Nhạ trình bày rất kỹ trong dự án “Xoá bỏ công chức ngành giáo dục và y tế”. Còn khó khăn đó là sẽ rất khó tìm được các thầy cô giáo, y bác sĩ làm ở vùng cao, biển đảo, vùng kém phát triển kinh tế, khó khăn trong việc đi lại. Ngoài ra khi trao quyền hạn lớn cho các Hiệu trưởng, Giám đốc BV nếu không có sự tuyển chọn đào tạo kỹ càng chúng ta hoàn toàn có khả năng rơi vào tình huống "trao trứng cho ác".

Việc trao quyền chỉ thực hiện được khi có cơ chế rõ ràng, mạch lạc, quy định rõ quyền lợi, trách nhiệm của lãnh đạo các đơn vị. Song song với đó là hoạt động đào tạo nâng cao năng lực lãnh đạo, quản trị theo cơ chế mới. Hiện nay, các khoá đào tạo về quản lý giáo dục sử dụng tài liệu cũ và ít cập nhật hoặc phục vụ cho cơ chế hiện tại.

Theo ĐBQH Nguyễn Lân Hiếu, nếu bỏ biên chế của y tế-giáo dục nên bỏ cả biên chế của toàn hệ thống, ngoại trừ lĩnh vực an ninh quốc phòng. Đưa tất các cán bộ viên chức về chế độ hợp đồng có hoặc không có thời hạn với chế độ an sinh xã hội rõ ràng như hầu hết các nước trên thế giới. Vì nếu lập luận bỏ biên chế sẽ làm cho Ngành y tế-giáo dục tốt hơn thì tại sao giữ biên chế cho các ngành quản lý hành chính, các liên hiệp, tổ chức…Có như vậy, mới bỏ được tâm lý “chạy” được một xuất biên chế cho người nhà mình để có thể “yên ổn” suốt đời.

ĐBQH Nguyễn Lân Hiếu bày tỏ, việc bỏ biên chế trong ngành giáo dục sang hợp đồng không quan trọng bằng việc đổi mới giáo dục như thế nào cho hợp lý? Đổi mới là tất yếu vì sự yếu kém bất hợp lý của ngành Giáo dục đã bộc lộ ngày càng rõ ràng khiến dư luận xã hội hết sức hoang mang. Tuy nhiên, chúng ta cần luôn nhớ đổi mới không phải xoá bỏ hoàn toàn cái cũ để xây cái mới.

“Mọi đổi mới đều phải trả giá cả nghĩa đen lẫn nghĩa bóng, mọi quyết định của các nhà quản lý vĩ mô sẽ tiêu một lượng tiền thuế của dân và hiệu quả không phải ngay ngày một ngày hai mà nhiều năm sau mới thấy được. Những người lãnh đạo, làm chương trình giáo dục luôn mạnh miệng phê phán các chương trình giáo dục cũ nhưng đừng quên rằng chính họ đã được đào tạo từ chương trình đấy và "thành công" như ngày hôm nay”- ĐB Hiếu thẳng thắn.

Theo ĐBQH Nguyễn Lân Hiếu, chúng ta hãy tạo ra một chương trình giáo dục "mở", đứng ép buộc những tiêu chí cứng nhắc bắt tất cả học sinh trở thành những nhà bác học, tài đức vẹn toàn.

Chúng ta cần cài đặt một hệ điều hành làm nền tảng - thay đổi tư duy, phương pháp tiếp cận, hành trang, môi trường là vấn đề gốc rễ trước. Theo đó, thay đổi nhận thức của giáo viên, trang bị kiến thức về giáo dục mới là quyết định. Chương trình đổi mới giáo dục phổ thông tổng thể định hướng đầu ra sẽ thất bài nếu như năng lực của giáo viên không có.

“Chúng ta hãy đưa các chương trình hỗ trợ kỹ năng, ngoại ngữ do các đơn vị độc lập phối hợp với chương trình đào tạo kiến thức, hoàn toàn có thể nhập khẩu các chương trình như vậy hoặc kết hợp đối tác quốc tế để thiết kế. Cá nhân tôi được học từ lớp 1 đến lớp 10 chương trình thực nghiệm do GS Hồ Ngọc Đại khởi xướng. Tôi nhận thấy đây là mô hình tốt nên kế thừa và phát triển đừng xoá bỏ gây lãng phí và không chắc chắn mô hình mới có tốt hơn được không?”- ĐB Hiếu nêu rõ./.