Nhiều năm qua, tại góc hồ Phương Liệt (quận Thanh Xuân, Hà Nội), 6h15 sáng hàng ngày, chiếc xe khách 35 chỗ lầm lũi, lẳng lặng đón vị khách quen trên hành trình từ Hà Nội về Nga Sơn (Thanh Hóa). Trên kính xe không bảng luồng tuyến, mà chỉ vỏn vẹn biển “xe hợp đồng”. Điều đáng nói là vị trí đỗ xe này đằng sau trụ sở Ủy ban nhân dân phường Phương Liệt.

Cách đó không xa, đối diện Trường tiểu học Phương Liệt xuất hiện một bến xe “cóc” nữa hoạt động xe ra vào tấp nập hơn, chủ yếu là xe khách giường nằm và xe tải mang biển kiểm soát Thanh Hóa. Các xe này tổ chức đón trả khách, bốc xếp hàng hóa cả ngày lẫn đêm. Xe tải thường ra vào đúng giờ cao điểm cũng là lúc các em học sinh tan học, tiềm ẩn nguy cơ xảy ra tai nạn giao thông rất cao. Hỏi về cách thức muốn chuyển hàng về Thanh Hóa, chủ bến cho biết:

Theo quan sát của phóng viên, buổi sáng hàng ngày, các lực lượng chức năng của phường Phương Liệt thường xuyên tăng cường tuần tra kiểm tra trên một số tuyến đường trên địa bàn, như Phương Liệt, Phan Đình Giót, Giải Phóng... Thế nhưng, gần 2 năm qua, mặt đường khu dân cư 194 đường Giải Phóng có văn phòng đại diện của Nhà xe Vân Anh và cũng là điểm đón trả khách đi tuyến Hà Nội - Thanh Hóa dưới dạng xe hợp đồng.

“Dân ai cũng biết có xe khách đón trả, một bến đi Thanh Hóa ở khu vực đường tàu, một bến ở hồ Phương Liệt, người dân đều biết làm sao chính quyền không biết, xe khách đi trong khu vực đông dân cư này thì lộn xộn mất vệ sinh, mất an ninh người dân phải gánh chịu”.

Phố Trần Khát Chân (quận Hai Bà Trưng, Hà Nội) cũng là một điểm nóng về hoạt động của bến cóc xe dù núp bóng xe hợp đồng. Trên con phố dài gần 2 km có đến 3 nhà xe Hưng Thành, Hưng Long, Camel chạy tuyến các tỉnh miền Trung, Tây Bắc đặt văn phòng đón trả khách tại đây. Các nhà xe này gom khách và đưa tới văn phòng tập kết lên xe và đi các tỉnh. Ba nhà xe này, mỗi ngày chạy từ 14 đến 16 lượt xe vào khung giờ từ 18 giờ tới 22 giờ.

Theo thống kê của Hiệp hội vận tải Hà Nội, một bến cóc hoạt động trung bình 15 lượt xe khách 45 chỗ một ngày. Doanh nghiệp có thể trốn thuế lên tới gần 3,8 tỷ đồng và khoảng 1,5 tỷ đồng tiền phí bến bãi mỗi năm. Việc xe dù bến cóc lộng hành còn gây mất an ninh trật tự, an toàn giao thông, làm bất bình đẳng cho doanh nghiệp khác hoạt động kinh doanh vận tải hành khách.

Ông Bùi Danh Liên, Chủ tịch Hiệp hội Vận tải Hà Nội cho rằng: xe dù bến cóc dù kín đến đâu cũng phải có bến bãi, cũng phải có lộ trình đường đi. Dư luận có quyền đặt câu hỏi là chính quyền cấp cơ sở đã có động thái gì khi các bến cóc xe dù cứ bình chân như vại, hoạt động ngày đêm?

“Một chiếc ô tô to như thế chạy tháng này năm khác, chúng ta có thể nhìn thấy rất rõ, đứng trên đường Lê Duẩn, 2 tiếng đồng hồ có một xe đi Thái Nguyên, tập kết ở ngay ga Hà Nội trên đường Trần Khát Chân. Không hiểu tại sao, người dân, các doanh nghiệp đặt câu hỏi tại sao xe đó vẫn hoạt động? Nếu cơ quan chức năng kiểm tra, làm việc minh bạch sẽ hạn chế được rất nhiều hiện tượng này”.

Trong khi những bến cóc trong thành phố Hà Nội tồn tại trái phép nhiều năm chưa được xử lý thì thời gian gần đây, nhiều bến cóc mới lại mọc lên với vỏ bọc là văn phòng đại diện của các nhà xe hợp đồng. Các xe vận tải hành khách núp bóng xe hợp đồng để chạy tuyến cố định đang phát triển rất mạnh. Vấn đề này chúng tôi sẽ đề cập ở bài 2 với nhan đề: “Núp bóng pháp luật, xe khách hợp đồng chạy tuyến cố định”./.