Số ca nhiễm tại New York nhiều hơn gấp 10 lần so với các bang khác. Vậy những nguyên nhân nào khiến New York trở thành bang bị ảnh hưởng nghiêm trọng nhất?

Các nhân viên y tế chuyển một bệnh nhân vào bệnh viện ở New York ngày 25/3. Ảnh: Reuters.

Các chuyên gia y tế cho biết, câu trả lời phần lớn nằm ở khu vực đô thị New York – nơi có đông dân số và mật độ dân cư cao. New York hiện giờ đang là tâm chấn dịch bệnh ở Mỹ, nhưng Covid-19 sẽ không dừng lại ở đây. Tiến sĩ Kent Sepkowitz, giáo sư y khoa và bệnh truyền nhiễm tại Đại học Y khoa Weill Cornell ở thành phố New York cho biết: “Chúng ta sẽ chứng kiến số ca nhiễm tăng vọt tại New Orleans và Detroit. Trong vài tuần tới, nhiều thành phố khác sẽ rơi vào tình trạng giống New York”.

Có mật độ dân số cao

Lời giải thích đầu tiên và rõ ràng nhất về mức độ nghiêm trọng của sự bùng phát dịch bệnh là bởi New York là thành phố lớn nhất và đông dân nhất nước Mỹ với hơn 8 triệu người và virus SARS-CoV-2 có xu hướng lây lan ở những nơi đông đúc. “Khoảng cách gần đã khiến chúng tôi dễ bị tổn thương”, Thống đốc bang New York Andrew Cuomo ngày 25/3 cho biết.

Theo kết quả điều tra dân số, thành phố New York có hơn 27.000 người/2,5 km2, nhiều gấp đôi so với mật độ dân cư của Chicago và Philadelphia và gấp 3 lần mật độ dân cư của Los Angeles. Vào tất cả các thời điểm trong ngày, rất dễ bắt gặp cảnh tượng người dân New York chen lấn trên các tàu điện ngầm, trên vỉa hè, các nhà hàng, quán bar – tất cả những nơi có nguy cơ lây nhiễm cao. Họ sống trong các tòa nhà chung cư đông đúc, chen lấn trên cầu thang hoặc trong thang máy. Hệ thống giao thông công cộng kết nối người dân trên khắp 5 quận của New York, vì thế hầu hết mọi người không dùng phương tiện cá nhân vốn có thể khiến họ tách rời nhau.

Tiến sĩ Kent Sepkowitz cho rằng, với quy mô dân số như vậy, bang New York nhiều khả năng vẫn dẫn đầu nước Mỹ về số ca nhiễm virus SARS-CoV-2, dù tỉ lệ lây nhiễm bình quân trên đầu người không phải là cao nhất.

Tỷ lệ xét nghiệm cao

Một lý do khác là tỷ lệ thực hiện xét nghiệm virus SARS-CoV-2 tại New York khá cao. Mỹ đã tụt lại phía sau các quốc gia khác trong tiến trình xét nghiệm những trường nghi nhiễm. Thế nhưng riêng tại New York, giới chức bang này đã nỗ lực đẩy mạnh việc xét nghiệm tại các bệnh viện, phòng thí nghiệm và các trạm dừng nghỉ của lái xe. Với sự chấp thuận của FDA, bang New York đã ủy quyền cho 28 phòng xét nghiệm công và tư nhân bắt đầu xét nghiệm virus SARS-CoV-2 từ ngày 13/3 và trở thành bang đầu tiên thực hiện bước đi mới này.

Thống đốc Cuomo cho biết, hơn 100.000 người đã được xét nghiệm virus tại New York. Tính đến ngày 26/3, New York đã chiếm 25% số xét nghiệm trên toàn nước Mỹ. “Chúng tôi đang tích cực tìm kiếm những trường hợp dương tính với virus SARS-CoV-2 để cách ly họ và giảm thiểu sự lây nhiễm”.

Dù việc xét nghiệm rộng rãi có thể khiến các con số trở nên tồi tệ nhưng các quan chức y tế nhấn mạnh điều quan trọng là phải làm chậm sự lây lan của virus.

Tuy nhiên, xét nghiệm chỉ là một phần của lý do giải thích vì sao số ca nhiễm tăng cao, Tiến sỹ Arthur Caplan, người đứng đấu Bộ phận đạo đức y khoa thuộc Trường Y của New York cho biết: “Tôi cho rằng sự thật là chúng ta đã có một sự bùng phát dịch bệnh tồi tệ hơn bằng cách nhìn vào số lượng khu chăm sóc tích cực (ICU) mà chúng ta đã xây dựng. Đó không chỉ nằm ở việc xét nghiệm”.

Phản ứng chậm

Nhiều ý kiến cho rằng, giới chức bang New York đã có phản ứng chậm chạp, không kịp thời đóng cửa các trường học, huy bỏ các sự kiện và cấm việc tụ tập trong những ngày đầu tiên bị ảnh hưởng bởi dịch bệnh.

“Giãn cách xã hội sẽ không chấm dứt được sự lây lan của dịch bệnh, nhưng nó làm chậm quá trình này và tạo điều kiện để điều trị cho bệnh nhân dễ dàng hơn. Xét đến việc “làm phẳng đường cong”, tôi cho rằng New York quá chậm chạp và toàn bộ nước Mỹ cũng phản ứng quá chậm”, Tiến sỹ Arthur Caplan nhận định.

New York là bang xác định trường hợp lây nhiễm trong cộng đồng đầu tiên vào ngày 2/3 tại New Rochelle, ngoại ô thành phố New York và nguồn gốc lây nhiễm vẫn chưa rõ. Đến ngày 11/3, đã có 216 ca mắc được xác nhận tại tiểu bang này và con số tiếp tục tăng lên đến 613 vào ngày 14/3.

Thống đốc Cuomo và Thị trưởng thành phố New York Blasio đã hạn chế việc tụ tập hơn 500 người vào ngày 12/3 nhưng cả 2 đều không muốn gây ảnh hưởng quá nhiều đến cuộc sống của người dân. “Chúng tôi sẽ nhanh chóng ban hành hướng dẫn về việc phải hạn chế tụ tập đông người, tuy nhiên vẫn duy trì nhiều lượng hoạt động nhất định”.

Khi các trường hợp nhiễm virus SARS-CoV-2 tiếp tục tăng theo cấp số nhân thì các hoạt động trên đã không còn trở nên bền vững. New York yêu cầu đóng cửa tất cửa các trường học vào ngày 18/3 nhưng ở thời điểm đó, số ca mắc đã lên đến 2.300. Ông Cuomo cũng yêu cầu những lao động không cần thiết phải ở nhà từ ngày 22/3 và khi đó đã có hơn 15.000 ca mắc.

Bởi virus SARS-CoV-2 lây lan theo cấp số nhân, việc chậm trễ hành động thậm chí chỉ vài ngày thôi cũng dẫn đến sự khác biệt lớn. “Điều quan trọng là phải cách ly và giữ khoảng cách sớm khiến virus khó lây nhiễm từ người này sang người khác. Khi tốc độ lây lan chậm hơn, bạn sẽ có đủ giường bệnh trong bệnh viện, ICU và máy thở để điều trị cho bệnh nhân”, Tiến sỹ Caplan nhấn mạnh.

Nguy cơ từ khách du lịch

Thành phố New York từng được nhắc đến với rất nhiều biệt danh khác nhau như “Quả táo lớn!, Thành phố không bao giờ ngủ! hay Rừng bê tông nơi giấc mơ được hình thành”.

Thành phố New York là địa điểm du lịch nổi tiếng thế giới và là nơi được ghé thăm nhiều nhất ở Mỹ. Thống đốc Cuomo cho rằng, những người bị nhiễm virus từ các quốc gia bị bùng phát dịch bệnh trước đó đã đi du lịch đến thành phố này và lan truyền virus.

“Chúng tôi có rất nhiều khách du lịch quốc tế từ Trung Quốc, từ Italy và Hàn Quốc. Tôi không nghi ngờ gì về việc virus SARS-CoV-2 xuất hiện ở đây sớm hơn nhiều so với các bang khác. Bời vì có thể những khách du lịch mang mầm bệnh đã đến New York trước”.

Tổng thống Mỹ Donald Trump đã thực hiện một loạt hạn chế về đi lại để ngăn chặn sự lây lan của virus. Ngày 2/2, Mỹ thực hiện lệnh cấm nhập cảnh  đối với những người đến từ Trung Quốc. Tiếp đến ngày 11/3, ông Trump tuyên bố đình chỉ việc đi lại giữa Mỹ và các nước châu Âu (EU), trong đó có Italy. Tuy nhiên, những biện pháp này được đưa ra quá muộn bởi virus corona đã “âm thầm” lây lan tại New York từ trước đó.

Đầu tiên nhưng không phải cuối cùng

Vì những lý do trên, New York đã trở thành tâm chấn của đại dịch Covid-19 tại Mỹ, khi số ca nhiễm tăng “chóng mặt”. Nhưng đây không phải là điểm dừng cuối cùng của virus SARS-CoV-2

“Chúng ta sẽ chứng kiện sự gia tăng các trường hợp mắc bệnh tại nhiều nơi khác. Điều này giống như một hòn đã ném xuống áo và các gợn sóng của nó sẽ nhanh chóng lan tỏa. Virus tới các thành phố, các vùng ngoại ô, rồi khu vực nông thôn”, Tiến sỹ Caplan cho biết.

Thống đốc Cuomo cảnh báo rằng, tình hình tại New York là dấu hiệu cảnh báo sớm cho các khu vực khác trên toàn quốc.

“Số ca nhiễm tăng cao tại New York vì khách du lịch quốc tế  đến đây trước tiên, vì chúng tôi có mật độ dân cư cao hơn bất cứ bang nào khác nhưng bạn sẽ thấy điều này tại các thành phố trên khắp nước Mỹ cũng như các khu vực ngoại ô trong thời gian tới và chúng tôi chỉ là một trường hợp thử nghiệm”./.