Năm 2016, Hiệp hội Glôcôm thế giới (WGA) và cộng đồng quốc tế tiếp tục tổ chức các hoạt động hưởng ứng “Tuần lễ Glôcôm thế giới” diễn ra từ 6/3 đến 12/3/2016 trên toàn thế giới với chủ đề “ BIG – is Beat Invisible Glaucoma - Phát hiện và kiểm soát bệnh Glôcôm”.
Mục đích nhằm gửi thông điệp tới cộng đồng: bệnh Glôcôm phải được khám phát hiện sớm, theo dõi và điều trị suốt đời.
Tại Hà Nội, ngày 7/3/2016, Bệnh viện Mắt Trung ương tổ chức lễ mít tinh hưởng ứng Tuần lễ Glôcôm, cùng các hoạt động khám, tư vấn miễn phí cho bệnh nhân Glôcôm và kết thúc vào 11/3/2016 tại E.504, C. 506 BV Mắt TW- 85 Bà Triệu, Hà Nội.
Trước đó, Ban chỉ đạo Quốc gia PCML Bộ Y tế và Bệnh viện Mắt TW đã có công văn gửi tới sở y tế, các đơn vị nhãn khoa các tỉnh, thành phố trên toàn quốc kêu gọi tổ chức các hoạt động hưởng ứng Tuần lễ Glôcôm năm 2016 bằng các hoạt động như mít tinh, tuyên truyền, tư vấn và khám bệnh miễn phí...
 |
Bác sĩ khuyên bệnh nhân phát hiện bệnh Glôcôm bằng cách khám mắt định kỳ. |
Tuy nhiên có thể phòng tránh được mù loà do glôcôm bằng cách phát hiện sớm, điều trị kịp thời bằng thuốc hoặc can thiệp phẫu thuật và phải được theo dõi thường xuyên, tái khám định kỳ.
Glôcôm đứng thứ hai (sau bệnh đục thể thủy tinh) trong các nguyên nhân gây mù loà có thể phòng tránh được ở hầu hết các khu vực trên thế giới, trong đó có Việt nam.
Bệnh nhân glôcôm sẽ tăng vào những năm tới
Theo các nghiên cứu dự báo số lượng bệnh nhân glôcôm sẽ tăng lên đáng kể vào những năm tới, ước tính sẽ có khoảng 80 triệu người mắc bệnh glôcôm vào năm 2020, chiếm tỷ lệ 2,86% ở những người hơn 40 tuổi trên toàn cầu, trong đó 11,2 triệu người bị mù do bệnh.
Đa số những người mù đang sống tại các nước đang phát triển, đặc biệt là người dân sống ở nông thôn, thiếu các dịch vụ chăm sóc mắt (47% bệnh nhân glôcôm thuộc về khu vực châu Á).
Theo một nghiên cứu của Bệnh viện Mắt TW năm 2011 đối với nhóm người trên 35 tuổi tại 2 tỉnh Nam Định và Thái Bình: 94% người dân tham gia khám sàng lọc còn lơ mơ hoặc không nghe biết gì về bệnh glôcôm. Tỷ lệ glôcôm trong một số cộng đồng dân cư nghiên cứu chiếm tới 2,2% (ở Nam Định) và 2,4% ( tại Thái Bình).
Một vấn đề đáng báo động về việc người dân lạm dụng và tự ý sử dụng thuốc nhỏ mắt, không có chỉ định của thầy thuốc khiến cho mắt có thể bị Glôcôm do tra corticoid kéo dài. Trên thị trường có bán các loại thuốc nhỏ mắt có chứa steroids để điều trị chứng ngứa, khô mắt, viêm kết mạc điều này có thể dẫn đến mắt bị glôcôm nếu dùng trong thời gian dài.
Theo thống kê BV Mắt TW năm 2009, bệnh nhân bị glôcôm góc mở, có tiền sử tra corticoid tại mắt kéo dài chiếm 31,7% đến 33,1%, trong đó số người trong lứa tuổi lao động (25-59) chiếm 63,1%.
Nhiều bệnh nhân mắc bệnh glôcôm khi nhập viện trong tình trạng muộn, thị lực rất thấp, nguy cơ mù loà cao. Cũng có nhiều bệnh nhân đến điều trị nhưng không tuân thủ hướng dẫn của thầy thuốc và phác đồ điều trị nên hiệu quả điều trị không cao.
Bệnh glôcôm còn có yếu tố di truyền nên người bệnh và những người ruột thịt của bệnh nhân cần có kiến thức để phát hiện bệnh glôcôm sớm và đến ngay cơ sở chuyên khoa mắt để có phương pháp điều trị kịp thời. Vì vậy công tác tuyên truyền, phổ biến kiến thức phòng tránh glôcôm và hướng điều trị khi mắc bệnh glôcôm là một trong những vấn đề được quan tâm hàng đầu.
Đối tượng có nguy cơ cao mắc bệnh glôcôm:
- Những người trên 35 tuổi. Tuổi càng cao, khả năng bị glôcôm càng lớn.
- Những người ruột thịt của bệnh nhân glôcôm
- Bệnh nhân có tiền sử dùng corticoid kéo dài (tra mắt hoặc toàn thân)
- Những bệnh nhân có bệnh toàn thân như: đái tháo đường, cao huyết áp ...
- Những người có nhãn cầu nhỏ như bị viễn thị nặng, giác mạc nhỏ, tiền phòng nông hoặc những người dễ xúc cảm, hay lo âu là cơ địa thuận lợi để xuất hiện cơn glôcôm
- Nhãn áp cao trên 25 mmHg
Một số triệu chứng lâm sàng:
Cơn glôcôm góc đóng cấp điển hình :
- Bệnh glôcôm thường khởi phát đột ngột buổi chiều tối, hoặc khi bệnh nhân đang cúi xuống đọc sách, hoặc sau những sang chấn tinh thần mạnh,
- Biểu hiện mắt đột ngột đau nhức dữ dội từng cơn, lan lên nửa đầu cùng bên, bệnh nhân nhìn đèn thấy có quầng xanh đỏ như cầu vồng, thường buồn nôn hoặc nôn, đau bụng, vã mồ hôi, mắt đỏ lên và nhìn mờ ở nhiều mức độ, có thể chỉ mờ như nhìn qua màn sương nhưng cũng có thể giảm thị lực trầm trọng xuống còn đếm ngón tay hoặc bóng bàn tay. Sờ tay vào mắt thấy nhãn cầu căng cứng như hòn bi. Đôi khi bệnh nhân thấy sợ ánh sáng, chảy nước mắt nhưng không tiết rử mắt, mi mắt sưng nề, mắt đỏ theo kiểu cương tụ rìa, giác mạc phù nề mờ đục
Khi có những triệu chứng như trên người bệnh nên đến ngay cơ sở y tế gần nhất để được khám mắt, đo nhãn áp và xử trí kịp thời.
Điều trị bệnh glôcôm:
Theo BS Đỗ Tấn, Trưởng khoa glôcôm (Bệnh viện Mắt Trung ương), bệnh glôcôm là một cấp cứu nhãn khoa. Khi phát hiện mắc bệnh glôcôm cần được điều trị ngay bằng thuốc tra mắt và uống thuốc hạ nhãn áp, các thuốc này phải được sử dụng theo chỉ định, theo dõi chặt chẽ của bác sỹ nhãn khoa.
Glôcôm góc đóng thường được chỉ định điều trị phẫu thuật, laser,… sau khi đã điều trị cấp cứu hạ nhãn áp bằng thuốc. Mắt chưa bị lên cơn glôcôm cũng cần phải điều trị dự phòng bằng lade hoặc phẫu thuật. Glôcôm góc mở cần can thiệp phẫu thuật khi điều trị thuốc không đạt hiệu quả mong muốn
Mục đích điều trị glôcôm là nhằm ngăn chặn bệnh không tiếp tục gây tổn thương đầu dây thần kinh thị giác. Bệnh nhân khi đã mắc bệnh glôcôm nhất thiết phải đi khám định kỳ, được các bác sỹ nhãn khoa tư vấn, theo dõi thường xuyên theo một quy trình chặt chẽ nhằm kiểm soát được diễn biến bệnh, hạn chế tối đa tổn hại về thực thể và chức năng thị giác./.