Sau khi tiếp nhận thông tin phản ánh từ các cơ quan thông tin, báo chí và từ văn bản đề nghị hỗ trợ của Sở Y tế tỉnh Sóc Trăng, Bộ Y tế đã giao cho Viện Y tế công cộng TP HCM nghiên cứu tình hình dịch tễ học các bệnh về mắt tại thị xã Vĩnh Châu, Sóc Trăng để tìm ra nguyên nhân và các giải pháp khắc phục.

Dẫn đầu đoàn Bộ Y tế đến làm việc tại xã Vĩnh Hải và phường 2 của thị xã Vĩnh Châu, tỉnh Sóc Trăng, GS.TS Nguyễn Thanh Long cho biết bệnh về mắt tại Thị xã Vĩnh Châu, Sóc Trăng liên quan đến hành tím là vấn đề y tế công cộng khẩn cấp.

Trước thông tin hàng ngàn người trồng hành tím ở thị xã Vĩnh Châu, tỉnh Sóc Trăng bị mù, GS.TS Nguyễn Thanh Long, Thứ trưởng Bộ Y tế khẳng định: bệnh về mắt tại Vĩnh Châu có thể dự phòng và điều trị được. GS.TS Nguyễn Thanh Long cũng cho biết, bệnh về mắt tại Vĩnh Châu liên quan đến hành tím là vấn đề y tế công cộng khẩn cấp. 

 
hanh_tim_jbbs.jpg
GS.TS Nguyễn Thanh Long vừa dẫn đầu đoàn Bộ Y tế đến làm việc tại xã Vĩnh Hải và phường 2 của thị xã Vĩnh Châu, tỉnh Sóc Trăng

Theo kết quả nghiên cứu điều tra của Viện Y tế công cộng TP HCM cho thấy: tổng số người bị mù 2 mắt và mù 1 mắt được Trung tâm y tế thị xã Vĩnh Châu ghi nhận là 1.248 người, trong đó 967/1.248 (77%) là mù 1 mắt và 281/1.248 (23%) là mù 2 mắt.

Điều đáng chú ý là tỷ lệ mù ít nhất 1 mắt của Vĩnh Châu là 6 người/1.000 dân, riêng tại phường 2 và xã Vĩnh Hải tỷ lệ này cao gần gấp hai lần (11 người/1.000 dân), cao hơn rất nhiều so với tỷ lệ chung của toàn quốc là 5 người/1.000 dân. Tỷ lệ mù 2 mắt tại Vĩnh Châu vẫn nằm trong giới hạn bình thường của toàn quốc. Viêm loét giác mạc là nguyên nhân hàng đầu của mù 2 mắt (20,3%), mù 1 mắt (45,3%) và ít nhất một mắt là 39,7%. Xã phường có tỉ lệ mù 2 mắt và 1 mắt cao nhất là phường 2 (15,7%; 29,1%), Vĩnh Hải (15%; 25,8%), Lai Hòa (14,6%; 9,5%) và Lạc hòa (12,5%; 8,8%).

Phân tích từ 1.157 người bị viêm loét giác mạc và 1.248 trường hợp bị mù mắt cho thấy: Tỷ lệ viêm loét giác mạc tại thị xã Vĩnh Châu cao gấp 12 lần so với một số nước phát triển, đặc biệt tại phường 2 và xã Vĩnh Hải cao gấp 3 lần tỷ lệ chung củaVĩnh Châu, đây là nguyên nhân chính của mù một mắt và ít nhất một mắt. Viêm loét giác mạc tại Vĩnh Châu có thể xem như một bệnh liên quan đến các hoạt động canh tác hành tím, đặc biệt là giai đoạn: cắt hành, làm đất trồng hành. Các tổn thương giác mạc gây ra do bụi đất, bụi vỏ hành, do tay bẩn dụi mắt, do tinh dầu hành tím bốc lên gây kích ứng và bỏng nhẹ giác mạc. Nhiễm nấm mốc có trong hành cũng tạo điều kiện viêm loét giác mạc do nấm. Việc điều trị viêm loét giác mạc không kịp thời, điều trị sai, tự điều trị làm cho bệnh diễn biến nặng gây sẹo giác mạc và giảm thị lực, trường hợp nặng gây mù lòa. Hiện nay, không có mối liên quan giữa việc sử dụng hóa chất bảo vệ thực vật với nguyên nhân gây viêm loét giác mạc và mù lòa tại Vĩnh Châu. Không có mối liên quan giữa các yếu tố môi trường (đất, nước) với việc viêm loét giác mạc và mù một mắt và mù ít nhất một mắt tại Thị xã Vĩnh Châu.

Theo TS-BS Vũ Tuấn Anh -  Trưởng Phòng chỉ đạo tuyến (Bệnh viện Mắt Trung ương), hầu hết những người làm hành khi bóc hành bị tinh dầu hoặc bụi và các vật bắn vào mắt nhưng lại dùng tay bẩn để lau chùi mắt gây nhiễm khuẩn, sau đó dùng thuốc nhỏ mắt chứa chất corticoid mới gây ra hiện tượng viêm loét giác mạc”. Mù mắt là hậu quả của viêm loét giác mạc, một loại chấn thương nông nghiệp do liên quan đến mùa vụ tại các vùng nông thôn, điều trị không đúng cách như dùng thuốc corticoit hoặc đắp lá thuốc đông y gây sẹo giác mạc hoặc teo nhãn cầu vĩnh viễn… dẫn đến mù loà, mất thị lực.

Từ kết quả nghiên cứu và qua thị sát thực tế, GS.TS Nguyễn Thanh Long cho biết, dự phòng viêm loét giác mạc là phương pháp tối ưu nhất cho việc giảm tỉ lệ các trường hợp bị mù tại Vĩnh Châu. Hầu hết các trường hợp bị viêm loét giác mạc và bị mù tại Vĩnh Châu có thể dự phòng và điều trị được.

GS.TS Nguyễn Thanh Long cho biết, Bộ Y tế đã giao BV Chợ Rẫy, BV Mắt TP HCM hỗ trợ Vĩnh Châu trong việc điều trị và dự phòng các trường hợp bị tổn thương mắt. Phương pháp điều trị viêm loét giác mạc chủ yếu là dùng nước muối sinh lý rửa mắt, điều trị phối hợp kháng sinh phổ rộng và kháng sinh kháng nấm./.