IL-112V - máy bay vận tải quân sự hạng nhẹ do Tập đoàn Hàng không Ilyusin của Nga chế tạo đã lần đầu tiên cất cánh từ bãi tập thử nghiệm tại thành phố Voronezh (Nga) và thực hiện thành công chuyến bay đầu tiên ngày 30/3 - đúng kỷ dịp niệm 125 năm ngày sinh của Sergei Ilyushin - nhà thiết kế máy bay lừng danh Liên Xô. Trong chuyến bay kéo dài 45 phút, toàn bộ các hệ thống của chiếc IL-112V đã được kiểm tra, đã sẵn sàng thực hiện những bài kiểm tra tiếp theo.

Vận tải cơ hạng nhẹ IL-112V của Tập đoàn hàng không Ilyushin. Ảnh: Ilyushin Aviation Complex

Các quan chức quốc phòng Nga ca ngợi chuyến bay thử nghiệm thành công của IL-112V là thành tựu lớn của ngành công nghiệp hàng không Nga, bởi IL-112V là vận tải cơ quân sự đầu tiên được thiết kế tại Nga sau khi Liên Xô tan rã. Đặc biệt, IL-112V sử dụng công nghệ kỹ thuật số tiên tiến và được trang bị các hệ thống tối tân, hoàn toàn được sản xuất ở trong nước. Theo giới chức Nga, IL-112V được đánh giá hoạt động hiệu quả hơn so với các máy bay vận tải quân sự Antonov đang nằm trong diện loại biên.

Không giống như các loại máy bay khác của lớp này, các hoạt động cánh của máy bay được điện tử hóa thay vì được điều khiển bằng thủy lực, việc dùng động cơ hiện đại tiết kiệm hơn 38% nhiên liệu so với An-26, tầm bay cực đại gấp đôi - lên tới 5.200 km. Điều này đồng nghĩa với việc hàng không Nga có thể sẽ có được chiếc máy bay "điện" đầu tiên của mình. Công nghệ này không những cho phép làm giảm lượng khí thải độc hại, mà còn làm giảm đáng kể trọng lượng của máy bay, từ đó cải thiện độ tin cậy của nó.

Theo RT, dự án phát triển IL-112V bắt dầu từ giữa những năm 1990 nhưng bị tạm dừng một thời gian dài cho mãi tới năm 2003 - khi Bộ Quốc phòng Nga quyết định chọn mẫu thiết kế này làm vận tải cơ hạng nhẹ thế hệ mới cho quân đội. Dự án tiếp tục gặp trở ngại lần nữa vào năm 2010 - khi Bộ Quốc phòng Nga đột ngột ngưng tài trợ vì muốn cân nhắc phát triển một mẫu vận tải cơ khác là An-140. Tuy nhiên, do dự án An-140 không đáp ứng các kỳ vọng, chương trình IL-112V đã được hồi sinh lần thứ hai vào năm 2013.

Máy bay IL-112V được thiết kế để chuyên chở các loại vũ khí, thiết bị quân sự, hàng hóa và binh lính với tải trọng tối đa 5 tấn; dự án chế tạo được khởi động từ năm 2014. Đây là loại máy bay một lớp cánh với cấu hình khí động học truyền thống. Cánh của nó được gắn vào phần thân trên và được trang bị hai động cơ phản lực cánh quạt mạnh mẽ. Chiếc máy bay này sẽ được trang bị hệ thống phòng vệ President-S nhằm ngăn chặn tên lửa, hệ thống phòng không hoặc pháo săn máy bay.

Theo kế hoạch, máy bay Il-112V sẽ thay thế cho hai model An-24 và An-26, được thiết kế từ đầu những năm 1960 và thời hạn phục vụ ấn định sắp kết thúc, đồng thời, còn được xem là "ứng viên sáng giá" cạnh tranh với các máy bay vận tải tốt nhất thế giới cùng phân khúc. Giới chức Nga cho biết, Nga sẽ đưa khoảng 50% số máy bay An-26 khỏi diện vận hành vào năm 2030 và 90% vào năm 2032.

Theo Russia Beyond, Nga dự định đặt hàng 62-100 chiếc IL-112V cho Không quân, con số đơn đặt hàng cuối cùng phụ thuộc vào kết quả thử nghiệm và tình hình kinh tế vào đầu những năm 2020. Tập đoàn Ilyusin cho biết có thể sản xuất 12 chiếc IL-112V mỗi năm.

Máy bay vận tải quân sự IL-112V sử dụng hai động cơ cánh quạt tuabin TV7-117ST 3.100 từ nhà sản xuất Klimov, cho phép máy bay tăng tốc dễ dàng để đạt tốc độ 550 km/h và có thể chuyên chở 44 binh sĩ đến một địa điểm cách xa 2.400 km mà không cần tiếp nhiên liệu trên không. Ngoài ra, máy bay còn có thể hạ cánh xuống đường băng ngắn 1.200 m. Nó có khả năng tự động hạ cánh ở các đường băng đủ tiêu chuẩn và hạ cánh bằng tay ở các đường băng có điều kiện kém hoặc không có các thiết bị liên lạc kĩ thuật. Điều khiển IL-112V là phi hành đoàn gồm hai người.

Một vài thông số cơ bản của IL-112V: dài 24,5 m; cao 8,89 m; sải cánh 27,6 m; trọng tải 5 tấn; trọng lượng cất cánh tối đa 21.000 kg; dung tích bình nhiên liệu 7.200 lít; tầm bay 5000 km (2.400 km với 5 tấn hàng hóa trong khoang); trần bay 7.600 m; khoang hàng dài 11,2 m, rộng 2,45 m và cao 2,4 m.

Nhìn chung, trọng lượng, tải trọng và kích thước của IL-112V tương đồng với An-26, có chăng sự khác biệt nằm ở phần cabin lớn hơn cho phép chở 44 lính thay vì 38. Sẽ còn chặng đường rất dài phía trước, nhưng sự thành công của chuyến bay đầu tiên là điều kiện tiên quyết của bất kỳ loại máy bay nào nếu muốn đi tới thành công vang dội.

Tuy nhiên, theo các chuyên gia quân sự quốc tế thì triển vọng dành cho IL-112V là rất thấp, khi nó đã tỏ ra lạc hậu rất xa ngay từ khi chưa thực sự hoàn thiện. So sánh với đối thủ được đánh giá là lớn nhất - chiếc vận tải cơ hạng nhẹ CASA C-295 của Airbus thì IL-112V tỏ ra thua kém trên mọi thông số cơ bản.

C-295 có kích thước gần như tương đương IL-112V với chiều dài 24,5 m; sải cánh 25,81 m; chiều cao 8,6 m; nó cũng được điều khiển bởi 2 phi công và sử dụng cánh quạt 6 lá. Mặc dù vậy, C-295 lại có khả năng chuyên chở khối lượng hàng hóa lên tới 9,25 tấn với tầm bay 1.300 km; và 4,6 tấn với tầm bay 3.000 km; vận tốc lớn nhất của C-295 cũng đạt tới 576 km/h.

Ngoài khả năng mang tải thì hệ thống điện tử hàng không của C-295 cũng được đánh giá cao hơn rất nhiều so với IL-112V của Nga, khiến cho máy bay vận tải Nga gần như không có cửa chiến thắng - những điều càng làm nó trở nên khó bán. Quan trọng hơn, hiện nay các cường quốc quân sự trên thế giới như Mỹ và Trung Quốc đã bước đầu thử nghiệm thành công máy bay vận tải không người lái (UAV) có khả năng mang tải trọng tối đa không kém IL-112V.

Phương tiện vận tải dạng UAV có chi phí rất rẻ, sử dụng được với số lượng lớn, không đặt phi công vào tình huống nguy hiểm khi phải hoạt động ngoài chiến trường với mức độ rủi ro cao. Với những đặc điểm nêu trên, không khó hiểu vì sao Nga bị nhận xét đã sai ngay từ đầu khi cố gắng tạo ra một phương tiện vận tải lạc hậu như chiếc IL-112V./.