Hãng tin CNN dẫn lời người phát ngôn Bộ Quốc phòng Mỹ Mike Andrews nêu rõ: “Tập đoàn sản Lockheed Martin sẽ tổ chức lễ bàn giao F-35 cho Thổ Nhĩ Kỳ tại thành phố Forth Worth, bang Texas. Sau đó, 2 máy bay F-35 sẽ được vận chuyển đến Căn cứ Không quân Luke, bang Arizona”. Ông Andrews cho biết thêm, các phi công và nhân viên bảo trì của Thổ Nhĩ Kỳ đã đến Căn cứ Không quân Luke và sẽ sớm thực hiện chuyến bay trên những chiếc máy bay này.

Máy bay F-35 của Mỹ. Ảnh: Ekathi Merini.

Ngoại trưởng Thổ Nhĩ Kỳ Mevlut Cavusoglu cùng ngày đã xác nhận thông tin trên. Ông Cavusoglu nói: “Hai máy bay chiến đấu F-35 sẽ được bàn giao cho chúng tôi vào ngày 21/6. Trước đó đã có rất nhiều nỗ lực nhằm ngăn chặn việc bàn giao này tại Thượng viện Mỹ”.

Nhà ngoại giao hàng đầu Thổ Nhĩ Kỳ đồng thời khẳng định: “Thổ Nhĩ Kỳ sẽ không bao giờ làm hại các đồng minh trong Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương. Thượng viện Mỹ không thể viện lý do Thổ Nhĩ Kỳ mua hệ thống phòng không S-400 của Nga làm cái cớ cho quyết định của mình”.

Trước đó vào hôm 18/6, với 85 phiếu thuận và 10 phiếu chống, Thượng viện Mỹ đã thông qua dự luật Ủy quyền Quốc phòng (NDAA) cho năm tài khóa 2019. Dự luật này bao gồm cả điều khoản sửa đổi ngăn cản việc Mỹ bán máy bay chiến đấu cho Thổ Nhĩ Kỳ. Dự luật của Thượng viện Mỹ cũng kêu gọi Bộ trưởng Quốc phòng James Mattis đệ trình kế hoạch loại bỏ chính phủ Thổ Nhĩ Kỳ khỏi chương trình F-35.

Các nghị sỹ ủng hộ nêu lý do rằng Thổ Nhĩ Kỳ đã bắt giam vô cớ mục sư người Mỹ Andrew Brunson với cáo buộc liên quan đến khủng bố và việc chính phủ Thổ Nhĩ Kỳ quyết định mua hệ phòng không S-400 của Nga. Nhiều quan chức Mỹ lo ngại, hệ thống phòng không này của Nga sẽ không tương thích với hệ thống phòng thủ của NATO đang được các nước đồng minh khác trong khối sử dụng.

Thổ Nhĩ Kỳ tham gia dự án phát triển máy bay chiến đấu tàng hình thế hệ 5 F-35 cùng 8 quốc gia khác gồm Anh, Mỹ, Italy, Hà Lan, Canada, Australia, Na Uy và Đan Mạch. Sự hợp tác giữa Thổ Nhĩ Kỳ với tập đoàn quốc phòng khổng lồ Lockheed Martin của Mỹ bắt đầu từ những năm 1990, với thương vụ mua bán máy bay F-16.

Các công ty của Thổ Nhĩ Kỳ sau đó vẫn tiếp tục hợp tác với công ty này trong dự án F-35. Chẳng hạn như công ty Alp Aviation tham gia sản xuất thân và cánh máy bay, Ayesaş cung cấp hệ thống điều khiển tên lửa từ xa và hệ thống chụp ảnh toàn cảnh buồng lái... Dự án đã mang lại lợi nhuận khoảng 12 tỷ USD cho phía Thổ Nhĩ Kỳ./.