Ông Phạm Văn Nam, Chánh án TAND tỉnh Điện Biên cho biết: Trong 10 năm thực hiện Luật Phòng, chống tham nhũng (PCTN), tòa án hai cấp tỉnh Điện Biên đã thụ lý 21 vụ với 51 bị cáo. Tổng số tiền mà các bị cáo đã chiếm đoạt là 9.625.400.137 đồng.

Ngày 18/8/2015, TAND tỉnh Điện Biên đã đưa ra xét xử vụ án tham nhũng xảy ra tại Trung tâm Dạy nghề và Hỗ trợ nông dân tỉnh. Vụ án này có 3 bị cáo gồm: Hoàng Thị Minh, Giám đốc Trung tâm; Vũ Thị Hồng Thúy, Kế toán; Lò Thị Ọi, Thủ quỹ.

Ngày 8/5/2012, Giám đốc Hoàng Thị Minh đã ký hợp đồng kinh tế với Ban Dân tộc tỉnh Điện Biên về việc mở lớp đào tạo, bồi dưỡng dạy nghề thuộc Chương trình 135 giai đoạn II. Tổng giá trị hợp đồng là 2.615.000.000 đồng. Trong quá trình thực hiện hợp đồng trên, Hoàng Thị Minh đã chỉ đạo Vũ Thị Hồng Thúy và Lò Thị Ọi lập khống các chứng từ, gồm: Hỗ trợ tiền ăn 638.150.000 đồng; hỗ trợ tiền ngủ 1.143.180.000 đồng; hỗ trợ vé xe 110.022.800 đồng; tiền thuê khánh tiết 52.500.000 đồng; tổng cộng là 1.979.382.800 đồng.

Bị cáo Hoàng Thị Minh (người đứng giữa) và hai đồng phạm trong vụ án tham nhũng tại Trung tâm Dạy nghề và Hỗ trợ nông dân tỉnh Điện Biên. (Ảnh: Huy Thiêm)

Với tội danh: Tham ô tài sản, theo quy định tại điểm a Khoản 4 Điều 278/BLHS, TAND tỉnh Điện Biên đã xử phạt bị cáo Hoàng Thị Minh 17 năm tù; Vũ Thị Hồng Thúy 15 năm tù; Lò Thị Ọi 15 năm tù.

Tại tỉnh Sơn La, vụ án Cà Văn Lả (xét xử năm 2007), nguyên Trưởng phòng Tài nguyên và Môi trường thị xã Sơn La (nay là TP Sơn La) đến nay vẫn chưa dứt. Giai đoạn I của vụ án được TAND tỉnh Sơn La đưa ra xét xử vào tháng 11/2007, có hàng chục bị cáo nguyên là cán bộ của thị xã Sơn La. Trong số này có ông Nguyễn Thái Hải, nguyên Chủ tịch UBND thị xã Sơn La, nguyên Chánh Văn phòng UBND, HĐND tỉnh Sơn La.

Theo cáo trạng của Viện KSND tỉnh Sơn La, từ năm 2000 - 2005, lợi dụng chức trách nhiệm vụ được giao trong quá trình thực hiện đền bù, giải phóng mặt bằng, tái định cư Dự án cải tạo, nâng cấp Quốc lộ 6 thuộc địa bàn thị xã Sơn La, vì động cơ vụ lợi cá nhân, các bị can đã kiểm kê, áp giá đền bù không đúng các quy định của Nhà nước, dẫn đến đền bù sai quy định đối với 59 trường hợp hộ gia đình, cơ quan, gây thiệt hại cho Nhà nước tổng số tiền gần 4,2 tỷ đồng.

Giai đoạn II của vụ án được đưa ra xét xử ngày 25/8/2009, bị can Nguyễn Văn Huấn, nguyên Trưởng phòng Quản lý Đô thị, nguyên Phó Chủ tịch Hội đồng đền bù giải phóng mặt bằng các dự án nâng cấp, cải tạo quốc lộ và tỉnh lộ thuộc địa bàn thị xã Sơn La bị truy tố về tội "Cố ý làm trái các quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng". Từ năm 2000 - 2005, Nguyễn Văn Huấn đã ký duyệt 33 hồ sơ sai với quy định của Nhà nước về chính sách đền bù, gây thiệt hại tổng số tiền gần 3,6 tỷ đồng.

Ngày 8/8/2015, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh Sơn La đã tống đạt kết luận điều tra vụ án "Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng" và "Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng" xảy ra tại công trình Trường THCS khu tái định cư Phiêng Nèn, huyện Quỳnh Nhai, tỉnh Sơn La. Cơ quan Cảnh sát điều tra đã đề nghị truy tố 7 bị can, trong đó có: Đinh Bá Vương, Phó Trưởng Ban quản lý dự án Di dân tái định cư huyện Quỳnh Nhai; Lò Đức Anh, cán bộ Phòng Quản lý đô thị TP Sơn La; Lừ Văn Quý, nguyên Phó Chủ tịch UBND huyện Quỳnh Nhai…

Trong quá trình thực hiện dự án công trình Trường THCS Phiềng Nèn, Đinh Bá Vương đã lập hồ sơ bổ sung phát sinh khối lượng đất đổ thải, hồ sơ điều chỉnh công trình, hồ sơ quyết toán trái quy định, gây thiệt hại cho Nhà nước gần 4,5 tỷ đồng…

Đúng như nhận xét của ông Phạm Văn Nam, Chánh án TAND tỉnh Điện Biên: Tình hình tham nhũng trong 10 năm (2005 - 2015) trên địa bàn tỉnh Điện Biên nói riêng, các tỉnh Tây Bắc (Điện Biên, Sơn La, Hòa Bình) nói chung không nhiều, nhưng tính chất vụ việc có nhiều diễn biến phức tạp; tài sản mà các bị cáo chiếm đoạt tuy không lớn, nhưng tính chất, mức độ phạm tội của bị cáo đã làm ảnh hưởng đến an ninh chính trị và trật tự ở địa phương, làm xôn xao dư luận, làm giảm lòng tin của nhân dân đối với các cơ quan Nhà nước. Hành vi tham nhũng ngày càng tinh vi hơn, xảy ra trên nhiều lĩnh vực, nhiều ngành, nhiều cấp, đặc biệt là ở cấp xã. Các hành vi tham ô tài sản, lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành nhiệm vụ xảy ra ở nhiều lĩnh vực như: Đầu tư xây dựng, quản lý đất đai, thương mại, tài chính...

Từ một số vụ án đã xét xử cho thấy, nguyên nhân chính dẫn đến hành vi tham nhũng là phẩm chất đạo đức của một bộ phận cán bộ, đảng viên bị suy thoái, công tác quản lý, giáo dục cán bộ, đảng viên còn nhiều hạn chế, chưa thường xuyên. Tinh thần đấu tranh, phê bình, tự phê bình trong một số tổ chức cơ sở Đảng còn yếu. Lợi ích nhóm còn tồn tại như vụ Trường THCS Phiêng Nèn (Quỳnh Nhai), 2 Cty trúng thầu, được chỉ định thầu là Cty TNHH Đầu tư - Xây dựng Sông Lam và Cty Cổ phần Xây dựng II Sơn La mà Chủ tịch UBND huyện Quỳnh Nhai Nguyễn Như Cầu đã ký, được thi công 8 công trình với tổng giá trị 24,7 tỷ đồng. Người đứng đầu 2 Cty trên là em ruột của ông Cầu. Điều này cho thấy, hành vi tham nhũng đều có "điểm tựa", điểm "xuất phát" có uy, có quyền thế.

Một số vụ tham nhũng xảy ra ở cấp xã là do trình độ, năng lực điều hành, quản lý của cán bộ còn yếu kém, không có kinh nghiệm, nhất là trong việc xây dựng các công trình thuộc Chương trình, Dự án 135, xóa đói giảm nghèo... Trong khi đó, công tác tuyên truyền phổ biến, đưa Luật PCTN về cơ sở đối với các tỉnh miền núi Tây Bắc, nơi có nhiều dân tộc thiểu số sinh sống còn hạn chế, cuộc chiến chống tham nhũng còn nhiều khó khăn, chưa phát huy hết sức mạnh của toàn xã hội tham gia.

Tại tỉnh Điện Biên, thông qua việc tự kiểm tra, thanh tra nội bộ của cơ quan, tổ chức, đơn vị đã phát hiện 4 vụ tham nhũng với 11 cá nhân vi phạm; tổng số tiền sai phạm là 244,097 triệu đồng. Xử lý kỷ luật 8 cá nhân, trong đó buộc thôi việc 4 người, miễn nhiệm 2 người, cảnh cáo 2 người. Toàn tỉnh đã tiếp nhận 36 đơn tố cáo có nội dung liên quan đến tham nhũng. Qua giải quyết 31 đơn đã phát hiện 10 đối tượng vi phạm với số tiền 246,774 triệu đồng; xử lý kỷ luật 6 cán bộ, trong đó cách chức 2 người, giáng chức 1 người, miễn nhiệm 1 người, khiển trách 2 người./.