Năm nay, kiều hối gửi về TPHCM đạt gần 50% tổng lượng kiều hối cả nước, tạo nguồn thu ngoại tệ rất lớn, góp phần ổn định tỷ giá, ổn định thị trường ngoại hối của thành phố. Tuy nhiên, theo nhận định của bà Võ Thị Dung – Phó Chủ tịch thường trực UB Mặt trận TQVN TP HCM, chúng ta mới thu hút được một phần rất nhỏ nguồn lực của kiều bào, phần thu hút chất xám, trí tuệ của kiều bào để phục vụ cho công cuộc phát triển kinh tế-xã hội của đất nước vẫn còn bỏ ngỏ.
 |
Nhân dịp đầu xuân Giáp Ngọ 2014, phóng viên VOV phỏng vấn bà Võ Thị Dung về việc thu hút nguồn lực kiều bào.
PV: Thưa bà, thời gian qua, Nhà nước ta đã có nhiều chính sách khuyến khích kiều bào về nước đầu tư, làm ăn, ví dụ như Việt kiều có thể mang hai quốc tịch, về nước mua nhà. Bà đánh giá thế nào về những chính sách này?
Bà Võ Thị Dung: Các chính sách đó là cần nhưng chưa đủ. Ví dụ, muốn kiều bào về nước học tập, nghiên cứu, công tác thì ít nhất phải có chính sách khuyến khích, chế độ ưu đãi. Còn nếu cứ “sòng phẳng” như cán bộ, công chức, trí thức trong nước thì kiều bào sẽ không về.
Thứ hai, chúng ta cũng cần phải có chính sách để kiều bào đóng góp tốt ở nước sở tại để họ có thể đóng góp cho sự phát triển của đất nước tốt hơn. Hiện nay, chính sách của mình là khuyến khích kiều bào về hẳn trong nước. Điều này phải nghiên cứu thêm. Phải có chính sách tạo điều kiện cho họ có hai nơi hoạt động. Hoạt động ở nước ngoài sẽ hỗ trợ trong nước. Ngược lại, những hoạt động trong nước hiệu quả cũng góp phần tăng cường cho công tác đối ngoại nhân dân với nước ngoài. Hiện nay, chính sách của mình mới chỉ ưu đãi cho kiều bào có đầu tư và về hẳn trong nước.
PV: Nghĩa là các chính sách giúp kiều bào “an cư” nhưng chưa thể “lạc nghiệp” được, thưa bà?
Bà Võ Thị Dung: Đúng vậy. Chúng ta có điều kiện về nhà ở nhưng về thực chất đây là việc cần làm nhưng không phải là quyết định. Cái quyết định là môi trường làm việc, chính sách, tạo điều kiện ưu đãi và đặc biệt tháo gỡ tối đa những thủ tục hành chính vướng mắc; chính sách phải ổn định thì bà con mới yên tâm về nước.
Quá trình về nước mà làm ăn khó khăn thì phải được các cấp, các ngành tập trung tháo gỡ, tạo điều kiện. Hiện nay, một số anh chị về nước vẫn tự bơi là chính. Nếu như vậy thì không thể thu hút được kiều bào.
PV: Trở lại với hoạt động của MTTQ VN TP HCM, thời gian qua, Mặt trận đã có những hoạt động nào để thu hút kiều bào, thưa bà?
Bà Võ Thị Dung:Hoạt động của MTTQVN TP HCM có một mảng công tác là vận động kiều bào. Trong công tác này, bằng phương thức tuyên truyền, giới thiệu để kiều bào nắm bắt được chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước rồi từ đó họ có những gắn bó với quê hương, đất nước và đóng góp vào sự phát triển của thành phố, quê hương.
Trong những vận động, mời gọi kiều bào tham gia vào các hoạt động của thành phố, chúng tôi vận động, kêu gọi để kiều bào chung tay, góp sức vào công tác từ thiện xã hội. Các phong trào, các cuộc vận động như vì người nghèo, cuộc vận động vì Trường Sa thân yêu, vì tuyến đầu Tổ quốc hoặc những hoạt động đền ơn đáp nghĩa, hướng về đồng bào vùng sâu, vùng xa, đồng bào bị thiên tai… kiều bào rất nhiệt tình, kịp thời hưởng ứng các cuộc vận động, lời kêu gọi của mặt trận.
Bên cạnh đó, kiều bào còn luôn muốn được đóng góp trí tuệ của mình cho sự phát triển của đất nước. Tuy nhiên, những chủ trương, chính sách, cơ chế mới dừng lại ở việc kêu gọi, tạo điều kiện cho kiều bào đóng góp về vật chất, kiều hối. Cái quan trọng là làm sao chúng ta thu hút được chất xám và tạo điều kiện để kiều bào về nước tham gia vào những công trình, dự án quốc gia. Tôi thấy chính sách, cơ chế hiện nay chưa thực sự thu hút để kiều bào tham gia hiệu quả vào những mục tiêu lớn này.
Hiện nay, trong nước trong cái được cũng có những điều còn tiêu cực, làm cho bà con kiều bào chưa yên tâm. Một số kiều bào rất chân thành, muốn đóng góp cho đất nước nhưng những chính sách của mình không ổn định, làm cho kiều bào thiếu niềm tin.
Qua gần gũi với bà con, nhất là các trí thức, tôi thấy điều kiện để họ về Việt Nam phát huy khả năng của mình còn chưa đầy đủ. Ngoài chính sách thì điều kiện làm việc cũng có lĩnh vực không đảm bảo để họ phát huy sở trường, kiến thức của mình.
Thời gian qua thực hiện Nghị quyết số 36, chúng ta có chủ trương đúng nhưng chính sách, chủ trương đó cần được cụ thể, luật hóa để khả thi thì còn chậm cho nên không hấp dẫn, thu hút kiều bào về tham gia mạnh mẽ.
Một điều nữa tôi thấy cũng phải quan tâm là bản thân kiều bào về đây lâu dài thường còn có gia đình, con cái, thế nhưng những điều kiện kèm theo này cũng chưa đủ. Trong tình hình hiện nay chúng ta phải tạo điều kiện cho họ đi lại giữa nước sở tại. Thậm chí, chúng ta còn phải khuyến khích kiều bào phải có đóng góp cho nước sở tại để tạo nền tảng cho việc tham gia, đóng góp hiệu quả về nước. Nghĩa là chúng ta phải tạo một cầu nối hết sức thuận lợi, dễ dàng để kiều bào không chỉ đóng góp vật chất mà còn cả trí tuệ, chất xám cho đất nước thì mới có kết quả lớn.
PV:Hiện nay, TP HCM có cơ chế gì đặc thù thu hút nguồn lực kiều bào hay không, thưa bà?
Bà Võ Thị Dung:Nếu nói cơ chế riêng thì chưa có nhưng có tạo điều kiện tối đa cho các anh/chị trí thức kiều bào muốn về tham gia những công việc trong nước. Ví dụ như tạo điều kiện về nơi ăn, chốn ở, thuận lợi trong đầu tư, tham gia chương trình giảng dạy, nghiên cứu… Tuy nhiên, vì chính sách phải từ trung ương còn nếu chỉ ở địa phương thì chưa đủ mạnh.
PV: Xin cảm ơn bà!