Chất vấn trước Quốc hội sáng nay (1/11), đại biểu Phạm Đình Cúc (đoàn Bà Rịa - Vũng Tàu) nêu vấn đề: Để nâng cao hiệu quả công tác phòng, chống tham nhũng, vấn đề hạn chế thấp nhất việc thanh toán không dùng tiền mặt có ý nghĩa hết sức quan trọng. Đại biểu Cúc hỏi Thống đốc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Lê Minh Hưng về việc triển khai và thực hiện đề án phát triển thanh toán không dùng tiền mặt giai đoạn 2016 - 2020 đến nay như thế nào? Giải pháp của NHNN trong thời gian tới ra sao? 

Thống đốc NHNN Lê Minh Hưng trả lời: Về cơ sở pháp lý để khuyến khích không dùng tiền mặt, theo đề án của Chính phủ, NHNN thời gian qua đã tập trung và hoàn thiện, ban hành nhiều thông tư để chỉ đạo tăng cường ứng dụng thanh toán không dùng tiền mặt cũng như đảm bảo an ninh an toàn trong hoạt động thanh toán. Đặc biệt, mới đây NHNN đã ban hành bộ tiêu chuẩn về thẻ chip nội địa ATM, và ban hành tiêu chuẩn về cơ sở nền tảng kỹ thuật QRCode nhằm đáp ứng cho thanh toán không dùng tiền mặt.

Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Lê Minh Hưng

Ông Hưng cho hay, về cơ sở vật chất hạ tầng công nghệ phục vụ cho việc thanh toán không dùng tiền mặt, trong thời gian qua, NHNN tiếp tục chú trọng đầu tư và nâng cao hạ tầng cho lĩnh vực này. Đến tháng 8/2018, số lượng máy POS đã tăng lên khoảng 23,6%  so với cuối năm 2016.

Về hệ thống thanh toán điện tử hiện nay, ông Hưng khẳng định, các ngân hàng đã quản lý vận hành thông suốt và ổn định, an toàn. Số lượng và giá trị giao dịch thanh toán 8 tháng đầu năm 2018 tăng tương ứng là 28,3% và 30,%  so với cùng kỳ năm ngoái.

Đáng chú ý, các giao dịch thực hiện qua các phương thức thanh toán mới tăng trưởng rất mạnh. Cụ thể, 8 tháng đầu năm nay, thanh toán trực tuyến qua Internet tăng 48% về số lượng và 27,7% về giá trị so với cùng kỳ năm 2017 và thanh toán qua điện thoại di động tăng gần 40% và 147%tương ứng về số lượng và giá trị. Giao dịch trên POS cũng tăng rất mạnh.

Giao dịch thanh toán không dùng tiền mặt trong khu vực công không được thúc đẩy mở rộng. NHNN đã phê duyệt đề án đẩy mạnh thanh toán không dùng tiền mặt qua ngân hàng đối với các giao dịch công. Đến cuối tháng 8/2018 thì hệ thống thanh toán điện tử liên ngân hàng cũng đã kết nối với hệ thống nộp thuế tại các tỉnh thành trong cả nước.

Đại biểu Phạm Đình Cúc cũng chất vấn Thống đốc Lê Minh Hưng về việc Việt Nam đang tiến tới một nền kinh tế thị trường thanh khoản của các tổ chức tín dụng được đảm bảo, kinh tế vĩ mô được diễn biến tích cực, việc NHNN tiếp tục duy trì biện pháp hành chính quy định trần lãi suất huy động khiến dư luận cho rằng biện pháp này không còn hiệu quả và phi thị trường. Xin thống đốc cho biết, từ đó đến nay NHNN đã có giải pháp gì trong vấn đề này?

Thống đốc Lê Minh Hưng nêu rõ: Liên quan đến lãi suất và trần lãi suất, NHNN hướng tới nền kinh tế thị trường, hạn chế các biện pháp hành chính. Từ năm 2011 khi thị trường có những diễn biến không thuận lợi đã ảnh hưởng mạnh đến an toàn kinh tế vĩ mô và hoạt động của các ngân hàng cho nên NHNN đã áp dụng trần lãi suất tiền gửi đổi với đồng Việt Nam trong các kỳ hạn để ổn định thị trường và đảm bảo hoạt động thông suốt hơn.

Tuy nhiên, trong mấy năm qua, NHNN đã dỡ bỏ quy định về trần lãi suất này, hiện nay chỉ áp dụng đối với đồng Việt Nam kỳ hạn dưới 6 tháng, ông Hưng cho hay

Theo Thống đốc Lê Minh Hưng, thị trường vốn hiện chưa đáp ứng được vốn cho nền kinh tế, ngân hàng vẫn là kênh chủ lực cung ứng vốn, nên biện pháp hành chính cần thiết đảm bảo an toàn hoạt động tiền tệ. Ngoài ra, số lượng ngân hàng nhiều, chất lượng chưa đồng đều nên trần lãi suất dưới 6 tháng giúp neo tâm lý kỳ vọng lạm phát, giữ ổn định kinh tế vĩ mô. Do đó, việc duy trì trần lãi suất cũng giúp ổn định hệ thống tín dụng.

Khẳng định việc giữ trần lãi suất cần thiết trong bối cảnh hiện nay, song Thống đốc NHNN cam kết sẽ bỏ quy định này khi tới "thời điểm thích hợp"./.