Năng lượng - lĩnh vực hợp tác trọng điểm Việt - Nga

Suốt chặng đường dài hợp tác Việt Nam – Liên Xô, rồi sau này là Việt Nam – LB Nga, những công trình liên quan đến năng lượng kiểu xây dựng nhà máy thủy điện, nhiệt điện; thăm dò, khai thác dầu khí... vẫn được coi là những trụ cột trọng yếu. Đối với Việt Nam, hợp tác năng lượng với Nga là mục tiêu để phát triển và xây dựng đất nước, để bảo đảm an ninh năng lượng lâu dài. Đối với Nga đây cũng là lĩnh vực quan trọng trong chiến lược mở rộng đầu tư ra nước ngoài, phát triển kinh tế trong nước. Nga xác định, hợp tác năng lượng với Việt Nam luôn được ưu tiên và muốn trở thành đối tác tin cậy nhất của Việt Nam.

Thủ tướng Medvedev, trước thềm chuyến thăm Việt Nam vào tháng 10 năm ngoái, trả lời phỏng vấn của phóng viên báo chí Việt Nam khẳng định ưu tiên phát triển hợp tác năng lượng với Việt Nam.

Thủ tướng Chính phủ LB Nga D.Medvedev, khi trả lời phỏng vấn của báo chí Việt Nam trước chuyến thăm Việt Nam hồi cuối năm ngoái cũng nhấn mạnh việc tăng cường hợp tác năng lượng, nhưng ông lưu ý việc cần phải nâng cao thêm tầm mức mới: “Chúng ta cần phải mở rộng thêm các hướng hợp tác, và triển vọng phối hợp hành động rất sáng sủa. Chúng ta có thể chuyển sang hợp tác công nghệ cao và hình thức mới cung cấp năng lượng - nhiên liệu. Hai nước ngoài việc trao đổi thành phẩm và bán thành phẩm như dầu mỏ và khí đốt, cần mở rộng sang lĩnh vực chế biến nhiên liệu - năng lượng. Trong tương lai, chúng ta có thể cung cấp cho nhau khí đốt hóa lỏng, một vấn đề mà tôi cho rằng các bạn Việt Nam cũng quan tâm, đặc biệt là từ các xí nghiệp của Nga hoạt động tại Viễn Đông”.

Điều này cũng đã được Phó Thủ tướng thứ nhất Liên bang Nga Igor Ivanovich Shuvalov khẳng định lại mới đây, khi tham gia Diễn đàn kinh tế Việt – Nga lần thứ nhất với chủ đề “Việt Nam và Nga: Cơ hội mới cho thương mại và đầu tư” diễn ra tại Hà Nội hồi trung tuần tháng 10, ngay trước thềm chuyến thăm Việt Nam của Tổng thống LB Nga Putin. Tại Hội nghị này, Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải cũng nhấn mạnh ưu tiên trong hợp tác Việt – Nga là năng lượng và sẽ tăng cường đầu tư cho cơ sở hạ tầng về năng lượng.

Nói đến hợp tác năng lượng Việt – Nga với nhiều thành tựu thời gian qua, không thể không nhắc đến điểm nhấn quan trọng là hợp tác trong lĩnh vực dầu khí với nhịp độ tăng trưởng khá mạnh những năm gần đây. Hàng trăm triệu tấn dầu đã được khai thác, mang lại thu nhập hàng chục tỷ USD.

Việc hợp tác giữa Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PetroVietnam) với các Công ty, Tập đoàn lớn của Nga trong lĩnh vực dầu mỏ và khí đốt đã mang lại những nguồn lợi rất lớn, đóng góp cho sự nghiệp phát triển của ngành công nghiệp dầu khí hai nước.

Liên doanh Dầu khí Việt - Nga (Vietsovpetro) vẫn là “con chim đầu đàn” và tiếp theo nhiều liên doanh khác đang lần lượt được thành lập, đi vào hoạt động có hiệu quả. Các công ty dầu khí Nga như Zarubezhneft, Gazprom, Rosneft, Lukoil đã phát triển và mở rộng hoạt động thăm dò khai thác dầu khí trên thềm lục địa Việt Nam, tham gia các dự án đầu tư lọc hóa dầu tại Việt Nam và các dự án của PetroVietnam tại LB Nga.

Đặc biệt, các công ty liên doanh giữa PetroVietnam với các Tập đoàn, công ty dầu khí lớn của Nga được thành lập đã làm gia tăng đáng kể tổng sản lượng dầu khai thác được ở Việt Nam và tiến tới tham gia hoạt động ở ngoài khơi LB Nga. Trong chuyến thăm LB Nga của Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng hồi tháng 5 năm nay, PetroVietnam đã ký kết thành công với các đối tác Nga nhiều văn bản, đánh dấu bước chuyển biến quan trọng trong quan hệ hợp tác với các đối tác Nga.

Trong số các tập đoàn, doanh nghiệp năng lượng lớn của Nga có quan hệ với Việt Nam, Tập đoàn Dầu khí Hải ngoại Zarubezhneft là đơn vị đã gắn bó nhiều năm với Việt Nam và đã cùng nhau thực hiện nhiều dự án lớn, có hiệu quả. Kết quả này đã được Việt Nam ghi nhận và đánh giá rất cao.

Tháng 9/2012, khi Tập đoàn Zarubezhneft kỷ niệm tròn 45 năm thành lập, Chủ tịch nước CHXHCN Việt Nam đã quyết định tặng Huân chương Lao động hạng Nhất cho tập thể Tập đoàn; Huân chương Lao động Hạng nhất cho ông Tokarev, Tổng giám đốc Công ty T’ransneft cùng nhiều Huân chương Hữu nghị, Bằng khen của Bộ trưởng Công Thương Việt Nam cho các cá nhân của Tập đoàn.

Trong lời phát biểu chúc mừng các cán bộ, nhân viên Tập đoàn Dầu khí Zarubejnev, Đại sứ đặc mệnh toàn quyền Việt Nam tại LB Nga Phạm Xuân Sơn khẳng định: “Ở Việt Nam, chúng tôi biết rất nhiều về các hoạt động của Zarubezhnev và tự hào về những thành quả của Tập đoàn. Chúng tôi đánh giá cao hoạt động hợp tác giữa Zarubezhnev với Petrovietnam. Việt Nam có câu ngạn ngữ “uống nước nhớ nguồn và ăn quả nhớ kẻ trồng cây”… Chúng tôi không bao giờ quên công lao của các bạn, những cán bộ, nhân viên Zarubejnev, biết ơn các cựu chiến binh, những người bạn Nga đã từng giúp đỡ, ủng hộ nhân dân Việt Nam bằng những lao động miệt mài và tinh thần tận tuỵ trong nhiều năm qua”.

Một hướng mới mà Việt Nam đang tập trung ưu tiên chính là phát triển năng lượng hạt nhân. Đáp ứng nhu cầu này, phía Nga đang sẵn sàng trở thành đối tác chính của Việt Nam trong việc xây dựng Nhà máy điện hạt nhân với kinh nghiệm và lợi thế về công nghệ của mình mà khởi đầu sẽ là nhà máy Ninh Thuận 1.

Song song với việc xây dựng nhà máy, công tác đào tạo cán bộ vận hành nhà máy điện hạt nhân đang được Chính phủ hai nước rất coi trọng. Chính phủ Nga cam kết sẽ tiếp tục cấp những học bổng cho sinh viên Việt Nam theo học các chuyên ngành trong đó có ngành điện hạt nhân nhằm kịp đáp ứng nhu cầu nhân lực cho Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 1, sau khi hoàn thành xây dựng.

Ông Nikolai Laviorov, Viện sỹ Hàn lâm, Ủy viên Hội đồng Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học Nga, Chủ tịch Hội đồng Giải thưởng “Năng lượng Toàn cầu”, người vừa tham gia trong Ban Tổ chức “Tuần lễ Năng lượng quốc tế” diễn ra tại thủ đô Moscow khi trao đổi với phóng viên VOV về tầm quan trọng của công tác đào tạo chuyên gia năng lượng hạt nhân cho Việt Nam khẳng định: “Vấn đề đào tạo các chuyên gia năng lượng hạt nhân là quan trọng nhất hiện nay. Bởi vì thời gian qua chúng ta đã rất kịp thời đào tạo nên đội ngũ các chuyên gia dầu khí, và họ đã làm việc rất tốt trong lĩnh vực này. Lĩnh vực năng lượng nguyên tử cũng rất cần một đội ngũ tốt như vậy để họ có thể khai thác tốt tiềm năng của Việt Nam. Nga lại có những trường đào tạo tốt lĩnh vực này, cho nên tôi đánh giá tiềm năng hợp tác trong lĩnh vực đào tạo chuyên gia là rất quan trọng”.

Với những văn kiện dự kiến sẽ được ký kết nhân chuyến thăm Việt Nam lần này của Tổng thống LB Nga Putin, trong đó có một số văn kiện liên quan đến lĩnh vực hợp tác năng lượng... chắc chắn trong tương lai, sự hợp tác Việt – Nga về dầu khí, về điện hạt nhân sẽ có cơ sở để phát triển lên một tầm cao mới, đáp ứng nhu cầu và lợi ích của cả hai quốc gia trong sự nghiệp phát triển đất nước./.