Ngày 25/8/2020, tại văn bản số 98 TB-TANDCC-KDTM, TAND Cấp cao tại Hà Nội khẳng định: Ngân hàng bán nợ xấu cho pháp nhân, cá nhân không kinh doanh mua bán nợ là đúng pháp luật, không trái Nghi quyết 42 của Quốc hội, do đó, không có cơ sở kháng nghị Bản án phúc thẩm số 01/2019/KDTM-PT ngày 02/4/2019 của TAND tỉnh Lào Cai.
“Con nợ” vẫn cố tin Ngân hàng không được bán nợ cho pháp nhân, cá nhân không kinh doanh dịch vụ mua bán nợ
Ngày 24/9/2020, trong bài “Mua bán nợ xấu theo Nghị quyết 42: Lý lẽ “con nợ” Hoàng Cung từng bị bác bỏ tại một bản án”, VOV.VN đã phản ánh: Trước phản tố của bị đơn là Công ty Khách sạn Hoàng Cung (TP Huế) đòi vô hiệu hợp đồng mua bán nợ xấu bởi cho rằng ngân hàng và cá nhân bà Nguyễn Thị Định không có quyền mua bán nợ vì trái với Nghị quyết số 42/2017/QH14 ngày 21/6/2017 của Quốc hội (Nghị quyết 42), tiếp tục tìm hiểu, chúng tôi tìm ra một bản án có hiệu lực pháp luật có nội dung bác bỏ lý lẽ của bị đơn...
Đó là bản án số 01/2019/HDTM-PT, ngày 02/4/2019 của TAND tỉnh Lào Cai xét xử phúc thẩm bản án kinh doanh thương mại số 08/2018/KDTM ngày 20/11/2018 của TAND thành phố Lào Cai, được công bố trên Cổng thông tin điện tử của TAND Tối cao.
Theo đó, vụ án nợ xấu Hoàng Cung có nhiều điểm nội dung tương đồng với vụ án đã được TAND tỉnh Lào Cai xét xử phúc thẩm.
Cụ thể, cả 2 vụ án đều diễn ra trong khoảng thời gian Thông tư số 09/2015/TT-NHNN ngày 17/7/2015 của Ngân hàng Nhà nước (Thông tư 09) và Nghị quyết 42 có hiệu lực pháp luật.
Cả 2 vụ án đều có nội dung tranh chấp Hợp đồng tín dụng có tài sản thế chấp của doanh nghiệp với ngân hàng. Ở Lào Cai, món nợ của Doanh nghiệp tư nhân Hậu Giang với Ngân hàng cả gốc và lãi tính đến tời điểm 25/7/2017 là gần 41 tỷ đồng; ở Huế, món nợ của Công ty Hoàng Cung với 03 Ngân hàng cả gốc và lãi tính đến thời điểm 31/12/2017 là hơn 405 tỷ đồng. Cả hai đều là nợ xấu.
Ở Lào Cai, bên mua nợ là Công ty Tân Trà Việt không có đăng ký kinh doanh dịch vụ mua bán nợ. Ở Huế, bên mua nợ là bà Nguyễn Thị Định, cũng không có đăng ký kinh doanh dịch vụ mua bán nợ.
Cả Công ty Tân Trà Việt và bà Nguyễn Thị Định đều là nguyên đơn khởi kiện ra Tòa do phía bị đơn là “con nợ” không thực hiện nghĩa vụ trả nợ.
Tại 2 vụ án, “con nợ” đều có Đơn phản tố cùng một nội dung: đề nghị Tòa tuyên Hợp đồng mua bán nợ của Ngân hàng với nguyên đơn là vô hiệu do vi phạm điều cấm của pháp luật là Khoản 2 Điều 6 Nghị quyết 42 không qui định cho tổ chức tín dụng (TCTD) được quyền bán nợ xấu cho pháp nhân, cá nhân không kinh doanh dịch vụ mua bán nợ.
Điều đáng nói là Bản án sơ thẩm của TAND thành phố Lào Cai đã căn cứ vào Điều 4, Điều 5 Nghị định 69/NĐ-CP, Khoản 2 Điều 6 Nghị quyết 42...và tuyên xử: Không chấp nhận yêu cầu khởi kiện của nguyên đơn về việc yêu cầu bị đơn phải trả số tiền theo các hợp đồng tín dụng là 40.916.878.799 đồng. Chấp nhận yêu cầu phản tố của bị đơn, tuyên bố Hợp đồng mua bán nợ giữa ngân hàng với nguyên đơn là vô hiệu.
Do bị kháng cáo, TAND tỉnh Lào Cai đã xét xử phúc thẩm và tuyên xử ngược lại án sơ thẩm: Chấp nhận yêu cầu khởi kiện của nguyên đơn, buộc bị đơn phải trả tiền theo các hợp đồng tín dụng là 40.916.878.799 đồng. Không chấp nhận yêu cầu phản tố của bị đơn về việc tuyên bố Hợp đồng mua bán nợ giữa ngân hàng với nguyên đơn là vô hiệu.
Bản án phúc thẩm của TAND tỉnh Lào Cai nhận định: “Bản án sơ thẩm cho rằng Công ty Tân Trà Việt không có quyền mua nợ xấu của TCTD vì theo Nghị quyết 42 không qui định việc bán nợ của TCTD vì vậy Hợp đồng mua bán nợ số 01/2017/HĐMBN ngày 02/11/2017 giữa Ngân hàng với Công ty Tân Trà Việt vô hiệu là chưa chính xác, chưa xem xét hết các qui định của pháp luật hiện hành đang có hiệu lực pháp luật.
Theo Khoản 1 Điều 17 Nghị quyết 42 về áp dụng pháp luật qui định: “Việc xử lý nợ xấu, xử lý tài sản bảo đảm của khoản nợ xấu của TCTD, chi nhánh ngân hàng nước ngoài, tổ chức mua bán xử lý nợ xấu được thực hiện theo qui định của Nghị quyết này. Trường hợp Nghị quyết này không có qui định thì áp dụng qui định của pháp luật hiện hành”.
Do Nghị quyết 42 không qui định việc bán nợ của các TCTD và cũng không thay thế, không bãi bỏ văn bản pháp luật nào, cho nên việc bán nợ của TCTD (Ngân hàng) được thực hiện theo các qui định của pháp luật hiện hành mà cụ thể là Thông tư 09 và các văn bản pháp luật hiện hành khác như Bộ luật Dân sự, Luật Các TCTD...
Theo Điều 3 Thông tư 09 qui định: “3. Bên bán nợ là TCTD, chi nhánh ngân hàng nước ngoài có khoản nợ được bán... 4.Bên mua nợ là tổ chức, cá nhân, bao gồm: ...-Tổ chức khác, cá nhân không kinh doanh dịch vụ mua bán nợ...”. Theo qui định của Thông tư 09, bên mua nợ có thể là tổ chức, cá nhân không kinh doanh dịch vụ mua bán nợ. Vì vậy, Công ty Tân Trà Việt mặc dù không có đăng ký kinh doanh dịch vụ mua bán nợ vẫn có quyền mua nợ do TCTD bán”.
Dù Bản án phúc thẩm đã có hiệu lực, nhưng Chủ doanh nghiệp Hậu Giang vẫn tin vào lập luận của thẩm phán chủ tọa phiên sơ thẩm TAND TP Lào Cai rằng: “Thông tư 09 ngày 17/7/2015 ban hành trước khi có Nghị quyết 42 ngày 21/6/2017 về thí điểm xử lý nợ xấu của các TCTD. Tại Điều 17 Nghị quyết 42 qui định việc xử lý nợ xấu của TCTD phải áp dụng Nghị quyết này và các văn bản pháp luật liên quan. Nghị quyết 42 không qui định cho TCTD được bán nợ xấu cho tổ chức, cá nhân không có chức năng kinh doanh mua bán nợ, vì vậy, việc một chi nhánh ngân hàng ở Sapa căn cứ vào Thông tư 09 của Ngân hàng Nhà nước để bán nợ xấu cho Công ty Tân Trà Việt là trái với qui định của pháp luật”.
Vì thế, ngày 12/4/2019, ông Trần Văn Hậu - Chủ doanh nghiệp tư nhân Hậu Giang đã gửi Đơn đề nghị TAND Cấp cao tại Hà Nội xét lại theo thủ tục giám đốc thẩm đối với bản án phúc thẩm của TAND tỉnh Lao Cai.
Nội dung đơn nêu rõ: “Công ty Tân Trà Việt không đăng ký kinh doanh dịch vụ mua bán nợ nên Hợp đồng mua bán nợ ngày 02/11/2017 vô hiệu do vi phạm điều cấm của pháp luật (Nghị quyết 42 của Quốc hội không qui định TCTD được quyền bán nợ xấu)”.
TAND Cấp cao tại Hà Nội tiếp tục khẳng định hiệu lực của Thông tư 09
Ngày 25/8/2020, tại văn bản số 98 TB-TANDCC-KDTM, TAND Cấp cao tại Hà Nội ra Thông báo giải quyết Đơn đề nghị Giám đốc thẩm của Chủ Doanh nghiệp Hậu Giang như sau:
“Tại thời điểm Ngân hàng ký Hợp đồng mua bán nợ với Công ty Tân Trà Việt thì Thông tư 09/2015/TT-NHNN ngày 17/7/2015 của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam qui định về hoạt động mua bán nợ của các TCTD có hiệu lực”.
Theo qui định tại Khoản 4 Điều 3 của Thông tư nêu trên thì bên mua nợ là: “...tổ chức, cá nhân không kinh doanh dịch vụ mua bán nợ...”; và theo qui định tại Điều 17 Nghị quyết 42 của Quốc hội về thí điểm xử lý nợ xấu của các TCTD thì “Việc xử lý nợ xấu, xử lý tài sản bảo đảm của khoản nợ xấu của TCTD, chi nhánh ngân hàng nước ngoài, tổ chức mua bán xử lý nợ xấu được thực hiện theo qui định của Nghị quyết này. Trường hợp Nghị quyết này không có qui định thì áp dụng qui định của pháp luật hiện hành” nên việc các bên ký Hợp đồng mua bán nợ nêu trên là đúng qui định của pháp luật”.
Từ nhận định trên, TAND Cấp cao tại Hà Nội kết luận: “Vì vậy, TAND Cấp cao tại Hà Nội không kháng nghị theo thủ tục giám đốc thẩm đối với Bản án kinh doanh thương mại phúc thẩm số 01/2019/KDTM-PT ngày 02/4/2019 của TAND tỉnh Lào Cai”.
Như vậy, sau TAND tỉnh Lào Cai, TAND Cấp cao tại Hà Nội tiếp tục khẳng định Nghị quyết 42 không cấm ngân hàng được quyền bán nợ xấu cho cá nhân, pháp nhân không có đăng ký kinh doanh dịch vụ mua bán nợ theo qui định tại Thông tư 09 của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam./.