Tại hội thảo “Xử lý nợ xấu: Từ góc độ chính sách và pháp luật” vừa được tổ chức tại Hà Nội, nhiều chuyên gia cho rằng, quá trình xử lý nợ xấu đến nay còn nhiều khó khăn, vướng mắc chưa được tháo gỡ. Đặc biệt, quy định của pháp luật đối với việc xử lý tài sản đảm bảo để thu hồi nợ còn nhiều bất cập, làm hạn chế hiệu quả việc xử lý nợ xấu. Do đó, cần xây dựng một Nghị quyết về vấn đề nợ xấu là điều cấp bách.

Ông Nguyễn Đức Kiên (Ảnh: Nguyễn Hằng)

Theo nhiều chuyên gia kinh tế, do ảnh hưởng của cuộc khủng hoảng kinh tế tài chính và suy thoái kinh tế toàn cầu từ năm 2008 đến nay, nền kinh tế nước ta đã chịu tác động tiêu cực và kinh tế vĩ mô có nhiều yếu tố không thuận lợi. Điều này dẫn đến hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp gặp rất nhiều khó khăn và đây là nguyên nhân chính dẫn đến nợ xấu...

Thống kê của Ngân hàng Nhà nước cho thấy, tính đến thời điểm tháng 1 vừa qua, toàn hệ thống tổ chức tín dụng đã xử lý được 616,7 nghìn tỷ đồng nợ xấu. Theo đó, nợ xấu đã được kiềm chế, đưa tỷ lệ nợ xấu nội bảng đến cuối tháng 2/2017 về mức 2,56% tổng dư nợ tín dụng. Kết quả xử lý nợ xấu của tổ chức tín dụng qua Công ty Quản lý tài sản các tổ chức tín dụng (VAMC), lũy kế từ năm 2013 đến 31/3/2017 đạt 53.236 tỷ đồng. Trong tổng số nợ xấu được xử lý, thì hình thức bán, phát mại tài sản đảm bảo để thu hồi nợ ở mức khá thấp, chỉ 17,1 nghìn tỷ đồng (chiếm 2,8% tổng nợ xấu được xử lý).

Một trong những nguyên nhân khiến nợ xấu chưa xử lý dứt điểm là cơ chế pháp luật về xử lý nợ xấu chưa hoàn thiện, làm giảm hiệu quả xử lý. Đặc biệt, cơ chế hiện nay chưa bảo vệ được quyền lợi hợp pháp của tổ chức tín dụng, chưa tạo thuận lợi cho quyền xử lý tài sản đảm bảo, thời gian xử lý tài sản đảm bảo tại tòa án kéo dài... Những vướng mắc này liên quan đến nhiều văn bản pháp luật hiện hành. Do đó, Ngân hàng Nhà nước dự định xây dựng một luật và sửa nhiều luật về tái cơ cấu tổ chức tín dụng và xử lý nợ xấu. Tuy nhiên, sau nhiều lần bàn thảo, dự luật này đã được sửa đổi thành dự thảo Nghị quyết về xử lý nợ xấu của các tổ chức tín dụng. Dự thảo này đã lấy ý kiến rộng rãi và đang chờ được Quốc hội thông qua tại kỳ họp lần này.

Ông Nguyễn Tiến Đông, Chủ tịch Hội đồng thành viên Công ty Quản lý tài sản của các tổ chức tín dụng Việt Nam (VAMC) cho rằng, cần thiết ban hành một văn bản chuyên ngành để xử lý nợ xấu dưới hình thức Nghị quyết của Quốc hội nhằm tạo hành lang pháp lý thuận lợi cho người xử lý nợ.

Ông Đông cho biết, Nghị quyết này được ban hành sẽ giải quyết được những băn khoăn về trách nhiệm của khách hàng, cũng như trách nhiệm của các tổ chức tín dụng trong vấn đề cho vay mà để xảy ra nợ xấu; Cũng như là là xử lý nợ đối với những trường hợp thu hồi nợ không đầy đủ gốc hoặc không đầy đủ cả gốc và lãi thì Nghị quyết này sẽ là hành lang pháp lý thuận lợi để cho người xử lý nợ và người cho vay yên tâm hơn khi thu hồi cả gốc và lãi.

Đánh giá về Dự thảo Nghị quyết, ông Nguyễn Đức Kiên, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội cho rằng, Nghị quyết đã đưa ra nhiều điểm mới và những vấn đề cốt lõi như: không sử dụng ngân sách nhà nước; không trái với hiến pháp; giới hạn thời gian hoàn thành và kết thúc Nghị quyết để tránh tâm lý ỷ lại của các tổ chức tín dụng; Nghị quyết dự kiến có hiệu lực từ ngày 1/7/2017 và kết thúc vào 1/7/2022, tùy theo Quốc hội quyết định, không phải đợi trình tự sau 6 tháng như thông thường; thể hiện rõ quan điểm bảo toàn vốn nhà nước, nhưng vẫn chấp nhận theo nền kinh tế thị trường; không loại trừ trách nhiệm cá nhân sai phạm gây ra nợ xấu.

Ông Nguyễn Đức Kiên cũng cho biết thêm: mục tiêu lớn nhất của Nghị quyết là giải tỏa được nguồn vốn cho các tổ chức tín dụng, hạ mặt bằng lãi suất của đồng vốn Việt Nam. Điều này sẽ giúp cho các doanh nghiệp tiếp cận được nguồn vốn với giá vốn hợp lý, từ đó nâng cao khả năng cạnh của các doanh nghiệp trong nước.

Nghị quyết lần này trên cơ sở Hiến pháp và Bộ Luật dân sự đã quy định trình tự rút gọn hoạt động của tòa án khi xét xử những vụ việc liên quan đến tài sản đảm bảo. Đồng thời Nghị quyết cũng yêu cầu Bộ Tư pháp cơ quan chủ quản là Tổng cục Thi hành án dân sự , thực hiện thi hành án dân sự sau khi có kết luận của tòa về các vụ án có tài sản đảm bảo của các tổ chức tín dụng theo quy trình rút gọn.  Theo thống kê của tòa án nếu chúng ta xử theo trình tự rút gọn thì sẽ tiết kiệm được thời gian từ 3 đến 7 tháng.

Có thể thấy, việc ban hành một văn bản chuyên ngành để xử lý nợ xấu dưới hình thức Nghị quyết của Quốc hội là rất cần thiết, phù hợp, nhằm thể chế hóa chủ trương chính sách của Đảng, đồng thời cần thực hiện ngay để kịp thời thực hiện các nhiệm vụ theo Nghị quyết của Quốc hội, Chính phủ, cũng như đáp ứng yêu cầu cấp bách của thực tiễn./.